Nhà máy Xi măng Đại Việt - Dung Quất. Ảnh: N.P

Ghi nhận tại hiện trường, dọc các tuyến đường khu xóm dân cư ở hai thôn Tân Hy và Sơn Trà (Bình Đông), bụi xi măng biến cành lá cây, ngọn cỏ ven đường thành một màu bạc phết, nhiều đồ dùng trong nhà dân như bàn ghế, gường, chén đĩa... đều bị bụi xi măng bám chặt. Giếng sinh hoạt của các hộ dân ở gần NMXM cũng bị bụi phủ dày, nhiều hộ phải dùng nước bình để nấu ăn.  

Bà Phạm Thị Gạc (thôn Sơn Trà, Bình Đông) có nhà ở gần NMXM cho biết, nhà máy đã xả bụi và tiếng ồn nên hầu như mọi nhà đều phải đóng cửa dù là ban ngày hay trong bữa cơm. Việc dựng lều phản đối, ngăn cản không cho nhà máy hoạt động là điều không ai muốn nhưng không còn cách nào tốt hơn. 

Quá bức xúc vì tiếng ồn, bụi bẩn gây ô nhiễm, người dân nhiều lần gửi đơn kêu cứu đến các cấp chính quyền nhưng vẫn chưa giải quyết, nên có lần mọi người đã kéo nhau đến vây quanh NMXM Đại Việt - Dung Quất. Người dân dùng các thân cây tre chắn ngang cổng của nhà máy không cho các phương tiện ra vào cổng, ngăn cản không cho nhà máy hoạt động. Mặc dù chính quyền địa phương đã tổ chức đối thoại nhưng người dân vẫn cho rằng, bao giờ nhà máy chấm dứt tình trạng gây ô nhiễm thì bà con mới an lòng.

Trước tình trạng trên, năm 2016, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi Trần Ngọc Căng đã chỉ đạo xử lý một số vấn đề liên quan đ​ến NMXM Ðại Việt - Dung Quất.

Các vấn đề liên quan đến NMXM đã được Ban Thường vụ Tỉnh ủy chỉ đạo tại Thông báo số 1264-TB/TU ngày 31/8/2015, Chủ tịch UBND tỉnh đã kết luận và chỉ đạo tại Kết luận thanh tra số 4633/KL-UBND ngày 15/9/2015.

Trong đó, yêu cầu Cty XMMT tiếp tục triển khai thực hiện các giải pháp, biện pháp môi trường, đảm bảo không còn gây ô nhiễm môi trường, nhất là bụi và tiếng ồn; khẩn trương thực hiện việc lắp đặt hệ thống quản lý môi trường theo đúng quy định của Nhà nước, đảm bảo việc xử lý môi trường tại nhà máy đạt các quy chuẩn môi trường hiện hành, không để phát sinh bụi, tiếng ồn gây ô nhiễm môi trường.

Ban Quản lý Khu Kinh tế Dung Quất khẩn trương thực hiện đầu tư các công trình hạ tầng kỹ thuật, an sinh xã hội cho các hộ dân xung quanh NMXM Đại Việt - Dung Quất trong tổng kinh phí 9 tỷ đồng đã được UBND tỉnh bố trí; đảm bảo cho người dân yên tâm sinh sống, ổn định sản xuất tại nơi ở hiện nay. Chủ trì, phối hợp với UBND huyện Bình Sơn, UBND xã Bình Đông lập thủ tục cho phép Cty XMMT tạm thời sử dụng phần diện tích đất đã thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng và di dời các hộ dân trong phạm vi 50m tính từ chân tường rào nhà máy để san nền, nạo vét mương thoát nước và trồng cây xanh.

​Cty XMMT thường xuyên phối hợp chặt chẽ với chính quyền địa phương và nhân dân sở tại trong quá trình hoạt động sản xuất; ưu tiên tuyển dụng lao động và thực hiện an sinh xã hội cho nhân dân sống xung quanh nhà máy. Trước mắt, phối hợp với chính quyền địa phương thông báo rộng rãi đến nhân dân biết thời gian rút xi măng đã nghiền trong các xyclo để di chuyển ra ngoài, phục vụ công tác quan trắc.

Song, người dân trong khu vực vẫn bất an và tố giác về tình trạng gây ô nhiễm môi trường do NMXM Đại Việt - Dung Quất gây ra gần đây.

Phân xưởng nghiền xyclo liên tục xả bụi ra khu vực xung quanh

Ngày 7/3, Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi cùng với lãnh đạo các ban, ngành liên quan đã có buổi tiếp xúc trực tiếp với hơn 400 hộ dân ở thôn Sơn Trà và Tân Hy, xã Bình Đông, huyện Bình Sơn.

Tại buổi tiếp xúc, nhiều người dân có ý kiến đề nghị ngành chức năng của tỉnh xem xét giải quyết chấm dứt tình trạng ô nhiễm của NMXM Đại Việt - Dung Quất để không ảnh hưởng đến môi trường và cuộc sống của người dân.

Thay mặt lãnh đạo tỉnh, ông Trần Ngọc Căng đã gửi lời xin lỗi đến người dân thôn Sơn Trà và Tân Hy, vì chưa xử lý dứt khoát những tồn tại liên quan đến NMXM Đại Việt - Dung Quất trong thời gian qua.

Theo ông Căng, vụ việc NMXM là phức tạp, kéo dài trong thời gian qua. Do đó, tỉnh cần phải tìm ra phương án vừa đảm bảo quyền lợi người dân, vừa đảm bảo lợi ích nhà đầu tư. Tỉnh cũng đang tính phương án di dời toàn bộ 427 hộ dân ở 2 thôn Tân Hy và Sơn Trà, nhưng nếu như thế thì phải tốn hàng ngàn tỉ đồng và đây là điều quá sức với ngân sách của tỉnh hiện tại. Phương án tiếp theo sẽ xem xét di dời NMXM, nếu nhà máy không đảm bảo được môi trường.

Thời gian tới, tỉnh sẽ mời một đơn vị độc lập tiến hành quan trắc môi trường xung quanh nhà máy để kiểm tra thêm một lần nữa xem có đảm bảo quy chuẩn cho phép về khí thải, chất thải… hay không? Quá trình thực hiện quan trắc này sẽ có sự giám sát chặt chẽ của các bên liên quan. Trên cơ sở kết quả quan trắc, nếu không đảm bảo sẽ di dời nhà máy, ngược lại nếu kết quả đảm bảo với sự đồng tình của người dân thì nhà máy được phép hoạt động.

Đại diện nhiều hộ dân thôn Sơn Trà và Tân Hy vẫn không đồng tình với quan điểm của tỉnh đưa ra, vì cuối năm 2016, các ngành chức năng ở tỉnh đã mời đơn vị tiến hành quan trắc môi trường xung quanh nhà máy và kết quả đạt tiêu chuẩn; nhưng thực tế môi trường vẫn bị ô nhiễm nặng và tiếng ồn thường xuyên…

Ngọc Phó