Những năm gần đây, sông Sa Lung bị ô nhiễm khiến người dân huyện Vĩnh Linh bức xúc, lo lắng. Ảnh: Minh Tân

Phải có trách nhiệm trước dòng sông

Đó là khẳng định của Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị Võ Văn Hưng khi nhắc đến vấn đề ô nhiễm dòng sông Sa Lung tại phiên họp toàn thể vừa qua.

Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Trị cho biết, đã có văn bản chỉ đạo giao Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT), Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (NN&PTNT), lực lượng công an, Chủ tịch UBND huyện Vĩnh Linh làm rõ vấn đề này.

“Chúng ta phải có trách nhiệm với người dân, trách nhiệm trước cử tri, trách nhiệm trước dòng sông, không để ô nhiễm như thế này, chúng ta không thể thờ ơ trước những phản ánh của người dân. Phải xử lý việc này cho rốt ráo”, ông Võ Văn Hưng nhấn mạnh.

Sông Sa Lung từ đầu nguồn phía Tây Vĩnh Linh chảy dọc qua nhiều xã của huyện Vĩnh Linh và mang ý nghĩa lớn đối với người dân sinh sống trong lưu vực. Cùng với dòng sông Sa Lung, công trình thủy lợi Sa Lung được xây dựng phía thượng lưu có nhiệm vụ ngăn mặn, giữ ngọt và điều hoà nguồn nước, bảo đảm cấp nước tưới cho gần 950ha lúa tại địa bàn các xã của huyện Vĩnh Linh. Đồng thời, cấp nước cho 200ha nuôi trồng thuỷ sản, tạo nguồn nước sinh hoạt cho hơn 5.000 người dân và cải tạo môi sinh, môi trường xã Vĩnh Thủy, xã Vĩnh Lâm của huyện Vĩnh Linh.

Những năm trở lại đây, dòng sông này đang “chết dần” khiến người dân bức xúc. Tình trạng ô nhiễm xuất hiện với những mùi, màu nước bất thường. Tình trạng cá chết trên sông và cả hàng trăm ha nuôi tôm của người dân ở các thôn của xã Vĩnh Sơn bị chết khiến người dân càng lo lắng về chất lượng nguồn nước hơn bao giờ hết.

Cơ quan chức năng lấy mẫu kiểm tra các chỉ số ô nhiễm tại Công ty Cổ phần Bắc Trung bộ. Ảnh: Minh Tân

Theo ông Nguyễn Hữu Nam, Phó Giám đốc Sở TN&MT, thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh, qua tổng hợp kết quả quan trắc, cho thấy việc diễn biến xấu chất lượng nguồn nước sông Sa Lung vào một số thời điểm (tháng 1 đến tháng 9/2023). Từ tháng 10/2023 đến nay, chất lượng nước đã được cải thiện tốt hơn đối với một số thông số.

Nguyên nhân nguồn nước có diễn biến xấu là do tác động tổng hợp của nhiều hoạt động phát triển kinh tế xã hội trong khu vực: Công nghiệp, chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản, lắng đọng và biến động độ mặn do chặn và mở dòng chảy tại đập Sa Lung.

Cơ quan chức năng kiểm tra hệ thống xử lý nước thải, tình hình chấp hành pháp luật về môi trường tại Công ty TNHH MTV Đức Hiền. Ảnh: Minh Tân

Qua rà soát, đã phát hiện và xử phạt 2 đơn vị về vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo vệ môi trường, gồm: Xử phạt Công ty TNHH MTV Đức Hiền 50 triệu đồng, xử phạt Công ty Cổ phần Bắc Trung bộ với số tiền 120 triệu đồng. Đồng thời, áp dụng các biện pháp khắc phục hậu quả.

Tháng 11/2023, Sở TN&MT đã phối hợp với Phòng Cảnh sát Kinh tế (CSKT), Công an tỉnh Quảng Trị và địa phương tổ chức kiểm tra rà soát công tác khắc phục theo Kết luận kiểm tra đối với các nhà máy chế biến mủ cao su, sản xuất giấy nằm trong lưu vực sông Sa Lung.

Ông Nguyễn Hữu Nam cho biết, qua kiểm tra các công ty đã và đang thực hiện các biện pháp khắc phục tình trạng ô nhiễm, hệ thống xử lý nước sản xuất, nước thải… và tái sử dụng nước thải sau hệ thống xử lý. Đồng thời, lắp đặt, nâng cấp thêm hệ thống xử lý khí thải, kho chứa chất thải nguy hại.

Quản lý bền vững

Bên cạnh đó, trước tình trạng người dân ở nhiều khu vực trên địa bàn huyện Vĩnh Linh phản ánh việc mùi hôi từ các nhà máy cao su gây khó chịu và có nguy cơ gây bệnh cho người dân, Sở TN&MT đã phối hợp với Phòng CSKT và Trung tâm Quan tắc TN&MT lấy mẫu khí thải tại một số nhà máy chế biến cao su. Kết quả các thông số đều nằm trong giới hạn cho phép.

Nhằm có những biện pháp về lâu dài, Sở TN&MT đã phối hợp với Phòng CSKT, Công an tỉnh Quảng Trị tiến hành thu thập, trao đổi thêm số liệu quan trắc từ Chi cục Thủy sản, Phòng NN&PTNT huyện Vĩnh Linh và các đơn vị liên quan để thu thập thêm số liệu chất lượng nước sông Sa Lung.

Trong giai đoạn từ tháng 6 - 11, Chi cục Thủy sản đã phối hợp với Trung tâm Quan trắc môi trường và bệnh thủy sản miền Bắc triển khai thực hiện quan trắc môi trường nuôi tôm nước lợ trên địa bàn tỉnh năm 2023.

Cơ quan chức năng tiến hành hoàn thiện chương trình quan trắc phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội trong lực vực sông Sa Lung. Ảnh: Minh Tân

Trong đó, tiến hành quan trắc môi trường nước ao và nước cấp tại xã Hiền Thành (9 mẫu) và xã Vĩnh Sơn (14 mẫu), tần suất 1 - 2 lần/tháng. Ngoài ra, Viện Nghiên cứu Nuôi trồng thủy sản 1, Trung tâm Quan trắc môi trường và bệnh thủy sản miền Bắc trong giai đoạn từ tháng 1-12 tiến hành 23 đợt quan trắc nước đầu vào ở các khu vực nuôi tôm Hiền Thành. Trong đó, các đợt từ tháng 3-5 với tần suất 2 lần/tháng, kết quả thông báo chất lượng nước tốt, các thông số đều nằm trong giới hạn cho phép.

Sở TN&MT làm việc với Chi cục Thủy sản trao đổi, chia sẻ số liệu quan trắc, nắm bắt quy trình nuôi tôm để phục vụ xây dựng hoàn thiện chương trình quan trắc phục vụ cho phát triển kinh tế - xã hội trong lưu vực sông Sa Lung.

Theo Sở TN&MT sông Sa Lung ô nhiễm là do tác động tổng hợp của nhiều hoạt động phát triển kinh tế xã hội. Ảnh: Minh Tân

Để xác định thêm các nguyên nhân ô nhiễm trên dòng sông Sa Lung, Sở TN&MT đã và đang phối hợp với Công an tỉnh và các địa phương rà soát, nắm bắt thông tin kết quả kiểm tra của địa phương đối với hoạt động của các trang trại chăn nuôi quy mô nhỏ, nông hộ trên địa bàn, hoạt động bảo vệ môi trường trong nuôi trồng thủy sản trên lưu vực sông Sa Lung. Đến thời điểm báo cáo, UBND huyện Vĩnh Linh đã kiểm tra 17 cơ sở.

“Sở TN&MT đã thu thập số liệu, tống hợp kết quả quan trắc môi trường các ngành, hoàn thành đề cương nhiệm vụ, đang tổ chức lấy ý kiến nhiệm vụ “Đánh giá tổng thể nguồn thải, đánh giá sức chịu tải và đề xuất giải pháp quản lý bền vững môi trường nước sông Sa Lung”. Sở sẽ báo cáo kết quả thực hiện với UBND tỉnh sau khi hoàn thành nhiệm vụ”, ông Nam cho biết thêm.