Các đại biểu tham dự hội nghị. Ảnh: TH

Theo dõi và dự báo hàng loạt thiên tai phức tạp, dị thường

Tổng Cục trưởng Tổng cục Khí tượng thủy văn (KTTV) Trần Hồng Thái cho biết, trong năm 2021 và các tháng đầu năm 2022, Ban Chỉ huy PCTT&TKCN của bộ đã chủ động chỉ đạo các đơn vị trực thuộc theo dõi và dự báo 8 cơn bão, 3 áp thấp nhiệt đới; 18 đợt không khí lạnh; 11 đợt nắng nóng trên diện rộng; 29 đợt mưa lớn trên diện rộng; 7 đợt lũ trên các sông suối khu vực Bắc Bộ, 9 đợt mưa, lũ diện rộng khu vực Trung Bộ, Tây Nguyên, đặc biệt là trận mưa, lũ lớn từ ngày 27/11 - 2/12, trên các sông từ Thừa Thiên Huế đến Khánh Hòa và khu vực Tây Nguyên gây thiệt hại nhiều về người và tài sản.

Trong các tháng đầu năm 2022, mặc dù, chưa bước vào mùa mưa bão nhưng thiên tai phức tạp, dị thường đã xuất hiện như: Đợt rét đậm, rét hại kéo dài từ ngày 19-24/2/2022 tại các tỉnh miền Bắc, đây là đợt không khí lạnh mạnh nhất trong 40 năm so với cùng thời kỳ; đặc biệt là đợt mưa lũ lớn trái quy luật, kèm theo dông lốc, sóng lớn từ ngày 30/3-2/4 tại các tỉnh từ Quảng Bình đến Khánh Hoà với tổng lượng mưa từ 200-600mm, trong đó có nơi mưa đặc biệt lớn như tại Khe Tre (Thừa Thiên Huế) 835mm (là đợt mưa là kỷ lục trong 60 năm so với cùng thời kỳ).

Đợt mưa, lũ từ đêm 9-10/5, tại khu vực Lạng Sơn, Quảng Ninh và Bắc Cạn có mưa rất to, lượng mưa phổ biến đạt từ 200-300mm. Những đợt mưa, lũ này đã gây thiệt hại lớn cả về người và tài sản ở nhiều địa phương trên cả nước.

Ông Thái nhấn mạnh, trước mỗi đợt thiên tai, Ban Chỉ huy đã chỉ đạo Tổng cục KTTV nhận định sớm về các hiện tượng KTTV nguy hiểm và gửi công văn thông báo đến Văn phòng Ban Chỉ đạo quốc gia về PCTT, các Bộ, ngành và địa phương để nắm bắt thông tin kịp thời có kế hoạch phòng, chống.

Ngoài các bản tin theo quy định, công tác dự báo chuyên đề phục vụ sự kiện của đất nước hay phục vụ các nhiệm vụ đột xuất như phục vụ TKCN vụ chìm tàu ở Quảng Nam, phục vụ Đại hội Thể thao Đông Nam Á (Seagame 31)… đã được thực hiện; các thông tin dự báo, cảnh báo đã được truyền tải tới người dùng bằng nhiều hình thức như Facebook, Zalo, App...

Dự báo từ nay đến cuối năm có khoảng 10-12 cơn bão và áp thấp nhiệt đới

Nhận định xu thế thiên tai 6 tháng cuối năm 2022, ông Mai Văn Khiêm, Giám đốc Trung tâm Dự báo KTTV Quốc gia cho biết, chuẩn sai nhiệt độ trung bình toàn cầu năm 2022 được dự báo tiếp tục tăng, từ 0,97 độ C đến 1,21 độ C so với giá trị trung bình của thời kỳ tiền công nghiệp (1850-1900) và có thể là năm thứ tám liên tiếp có nhiệt độ đã vượt quá 1,0 độ C so với nhiêt độ thời kỳ tiền công nghiệp.

Dự báo ENSO có khả năng tiếp tục duy trì ở trạng thái La Nina từ nay đến các tháng đầu mùa đông năm 2022, xác suất khoảng 55-65%, trước khi chuyển sang pha trung tính. Trong những năm La Nina, cần lưu ý đề phòng mưa lớn cực đoan ở khu vực Tây Thái Bình Dương trong đó có các nước Đông Nam Á và Viêt Nam.

Ông Mai Văn Khiêm nhận định, bão và áp thấp nhiệt đới từ tháng 5-7/2022, có khả năng thấp hơn trung bình nhiều năm (TBNN), sau đó, từ tháng 8-11/2022 có khả năng ở mức xấp xỉ so với TBNN. Từ nay đến cuối năm 2022, dự báo trên khu vực Biển Đông có khoảng 10-12 cơn bão và áp thấp nhiệt đới, trong đó có khả năng ảnh hưởng trực tiếp đến nước ta khoảng từ 4-6 cơn, thấp hơn đến xấp xỉ so với TBNN (TBNN khoảng từ 12-14 cơn, ảnh hưởng trực tiếp khoảng từ 5-7 cơn). Đề phòng bão xảy ra dồn dập và có cường độ mạnh xảy ra trong những tháng cuối năm.

Trong các tháng mùa mưa bão, lượng mưa tại Bắc Bộ có xu hướng cao hơn TBNN từ tháng 7-9/2022. Trái lại, tại khu vực Tây Nguyên và Nam Bộ lượng mưa có xu hướng thiếu hụt so với TBNN từ tháng 6-9/2022. Từ khoảng tháng 10-11/2022, khu vực ven biển Trung Bộ, Tây Nguyên và Nam Bộ có xu hướng gia tăng lượng mưa. Cảnh báo nguy cơ xảy ra mưa, lũ dồn dập tại các tỉnh miền Trung trong tháng 10-11/2022.

Khu vực Trung Bộ, tổng lượng mưa dự báo cao hơn TBNN trong các tháng 10 đến tháng 11/2022, đề phòng khả năng xuất hiện các đợt mưa lớn gây lũ và ngập lụt trong giai đoạn này.

“Nắng nóng xuất hiện muộn so với mọi năm. Dự báo có khả năng không gay gắt, không kéo dài như năm 2021”, ông Mai Văn Khiêm nhận định.

Thứ trưởng Bộ TN&MT Lê Công Thành nhấn mạnh, công tác dự báo KTTV năm qua đã luôn đảm bảo sớm, kịp thời, mức độ chính xác cao hơn; thành viên Ban Chỉ huy PCTT&TKCN của bộ đã làm tốt vai trò, trách nhiệm của mình, chủ động tham mưu, phối hợp với các đơn vị, địa phương triển khai hiệu quả nhiệm vụ.

Để thực hiện tốt công tác PCTT trong năm 2022 và các năm tiếp theo, Thứ trưởng yêu cầu Ban Chỉ huy PCTT&TKCN Bộ TN&MT, các đơn vị trực thuộc bộ cần tiếp tục phát huy kết quả đạt được, khắc phục khó khăn, hạn chế để thực hiện tốt các nội dung đã được phân công tại kế hoạch PCTT&TKCN của bộ.

Thứ trưởng yêu cầu Tổng cục KTTV tiếp tục nghiên cứu, đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng dự báo, cảnh báo, cung cấp thông tin về thiên tai phục vụ công tác chỉ đạo, ứng phó; tiếp tục rà soát, kiểm tra toàn bộ phương tiện, máy móc, trang thiết bị, thông tin liên lạc, đảm bảo quan trắc, đo đạc đầy đủ, kịp thời, thông suốt trong mọi tình huống; hoàn thiện các phương án, công cụ dự báo KTTV, các phương án phục vụ PCTT tại các đơn vị trực thuộc.

Đồng thời, tiếp tục cụ thể hóa bản tin dự báo thời tiết nguy hiểm đến từng địa phương, đặc biệt là cụ thể hóa dự báo tác động của thiên tai đối với các lĩnh vực kinh tế - xã hội và các đối tượng dễ bị tổn thương trước thiên tai. Chủ trì, phối hợp với Viện Khoa học KTTV và Biến đổi khí hậu, Viện Khoa học Địa chất và Khoáng sản để đẩy mạnh công tác nghiên cứu các phương pháp, mô hình cảnh báo lũ quét, sạt lở đất có độ tin cậy cao hơn, chi tiết hơn.