Một góc Nhà máy Chế biến gỗ MDF VRG Dongwha. Ảnh: Trung Đức

Dân bức xúc vì ô nhiễm

Nhà máy Chế biến gỗ MDF VRG Dongwha là liên doanh giữa Tập đoàn Công nghiệp cao su Việt Nam và Tập đoàn Dongwha (Hàn Quốc), nằm trong Khu công nghiệp (KCN) Minh Hưng III, huyện Chơn Thành (Bình Phước). Đây là nhà máy chế biến gỗ MDF (ván ép bột sợi) lớn nhất châu Á, với quy mô sản xuất 1.000m3/gỗ thành phẩm ngày. Nhà máy đi vào hoạt động hơn 2 năm nay thì cũng ngần ấy thời gian hàng trăm hộ dân ở ấp 4, xã Minh Hưng (huyện Chơn Thành) phản ứng dữ dội vì nguồn nước từ nhà máy thải ra gây ô nhiễm môi trường.

Ông Tô Duy Sửu, Ấp trưởng Ấp  4 cho hay, từ khi nhà máy gỗ MDF hoạt động, cứ mỗi lúc trời có mưa, đặc biệt là mưa về đêm thì nhà máy ồ ạt cho xả thải chảy thẳng theo đường cống, chảy ngang qua địa bàn dân cư ấp 4 rồi đổ thẳng xuống đập thủy lợi Bà Và. “Dòng nước thải đen ngòm, bốc mùi hôi thối như của gỗ ngâm lâu ngày, vừa có mùi cay nồng, hăng hắc của hóa chất khiến người dân chúng tôi rất khó chịu, thậm chí nhiều đêm không thể ngủ được” - ông Sửu nói.

Sáng ngày 9/11, có mặt tại hiện trường nơi người dân phản ánh, chúng tôi ghi nhận hệ thống cống thoát nước của nhà máy chế biến gỗ MDF chảy thẳng qua địa bàn khu dân cư ấp 4 mà không có nắp đậy. Thời điểm chúng tôi đến, trời không có mưa nên trong cống chỉ có một lượng nước màu trắng đục chảy nhẹ. Dù vậy, khi đến hệ thống cống đã nghe bốc lên mùi hôi ngai ngái. Theo nhiều người dân nơi đây, do hệ thống cống từ nhà máy không được xây đá kè lót nền nên nước thải từ nhà máy lâu ngày đã ngấm thẳng xuống đất, gây ô nhiễm nguồn nước ngầm.

Ông Nguyễn Hữu Văn (ấp 4, xã Minh Hưng, bức xúc “tố” Nhà máy Chế biến gỗ MDF xả nước thải độc hại. Ảnh: Trung Đức

Ông Nguyễn Hữu Văn, người dân địa phương cho hay: “Trước đây, hầu hết chúng tôi đều sử dụng giếng đào nhưng kể từ khi nhà máy xả nước thải ra cống chảy qua địa bàn ấp, thì hàng loạt giếng nước của người dân bỗng có màu đen và mùi hôi, không sử dụng được”. Ông Văn còn chia sẻ: Hồ thủy lợi Bà Và ngày trước có rất nhiều tôm, cá nước ngọt sinh sống nhưng từ khi bị nhà máy gỗ MDF xả thải xuống đã diệt hết cá tôm, cả cây cỏ thủy sinh cũng không sống nổi. Giờ trên mặt hồ chỉ toàn rêu đóng thành từng mảng đen ngòm.

Ở địa bàn lân cận huyện Chơn Thành, tình hình cũng không khá gì hơn. Từ thông tin người dân cung cấp, chúng tôi đã về ấp Lai Khê, xã Lai Hưng, huyện Bàu Bàng (tỉnh Bình Dương) để tận mắt chứng kiến cảnh xả thải của Công ty TNHH Sản xuất thương mại Tân Quảng Phát (gọi tắt là Cty Tân Quảng Phát), một công ty chuyên sản xuất giấy.

Ông Phạm Tấn, một người dân sống gần khu vực nhà máy sản xuất giấy của Cty Tân Quảng Phát cho biết: “Hàng ngày, người dân nơi đây không những phải chịu đựng tiếng ồn mà còn phải hít thở bầu không khí ngột ngạt, do việc xả thải của nhà máy giấy. Thậm chí có những thời điểm khi công ty này hoạt động mạnh, xả thải nhiều ra môi trường thì một số người dân bị chóng mặt, tức ngực và khó thở. Tình trạng này diễn ra đã đã nhiều năm, người dân gửi đơn khiếu nại, kêu cứu đến nhiều cơ quan nhưng đến nay vẫn chưa được giải quyết triệt để”.

Theo lời ông Tấn, từ khiếu nại của người dân, từng có cơ quan chức năng về kiểm tra hoạt động sản xuất của công ty này và tình hình tạm dịu lắng xuống một thời gian. Tuy nhiên, khi cơ quan chức năng đi khỏi, thì sự việc lại đâu lại vào đấy. Sống chung với ô nhiễm đã đành, điều khiến người dân lo ngại nhất chính là nguy cơ ô nhiễm nước ngầm…

Nhà chức trách nói… không!

Về sự việc Cty Tân Quảng Phát xả thải nước thải gây ô nhiễm môi trường, không chỉ người dân mà chính quyền địa phương cũng từng đề nghị các cơ quan chức năng về xác minh, giải quyết tình trạng sản xuất gây ô nhiễm của DN này.

Trao đổi với chúng tôi, ông Lê Thanh Len, Phó Chủ tịch UBND xã Lai Hưng, huyện Bàu Bàng thừa nhận: “Nhiều hộ dân đã phản ánh và chúng tôi cũng đã làm văn bản báo cáo lên cấp trên. Tiếp nhận thông tin từ địa phương, đoàn kiểm tra của Phòng Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã về thực địa, tiến hành lấy mẫu nước đi kiểm tra và sau đó Cty này đã bị xử phạt vì vượt quá tiêu chuẩn xả thải cho phép”.

Dù DN đã bị xử lý, nhưng theo lời ông Len, tình trạng ô nhiễm vẫn tiếp tục diễn ra. “Thẩm quyền cấp xã có hạn, vì vậy UBND xã Lai Hưng cũng mong các cơ quan chức năng có biện pháp xử lý triệt để” - ông Len nói.

Nước xả thải từ Cty Tân Quảng Phát sủi bọt trắng xóa. Ảnh: Trung Đức

Về phía Nhà máy Chế biến gỗ MDF VRG Dongwha, trước những bức xúc của người dân huyện Chơn Thành về tình trạng xả thải gây ô nhiễm môi trường, từ năm 2012 đến nay, tại nhiều kỳ họp HĐND tỉnh Bình Phước, các đại biểu HĐND tỉnh cũng đã chất vấn gay gắt với lãnh đạo Sở TN&MT tỉnh Bình Phước. Thế nhưng, những gì mà đại biểu HĐND tỉnh và cử tri trong tỉnh nhận được ý kiến trả lời từ Sở TN&MT hầu hết đều kết luận: Người dân đã phản ánh… không đúng.

Trong báo cáo thực hiện những vấn đề đã hứa tại kỳ họp trước, trong kỳ họp thứ 9 HĐND tỉnh Bình Phước khoá VIII diễn ra vào cuối tháng 7/2014, ông Nguyễn Phú Quới, Giám đốc Sở TN&MT tỉnh Bình Phước khẳng định: Ngày 29/4/2014, Sở phối hợp với Ban Quản lý Khu kinh tế tỉnh, Phòng TN&MT huyện Chơn Thành và UBND xã Minh Hưng đã tiến hành kiểm tra thực tế và lấy mẫu các giếng nước sinh hoạt tại ấp 4, xã Minh Hưng (huyện Chơn Thành). Đoàn kiểm tra đã tiến hành kiểm tra giếng nước phục vụ sinh hoạt của 7 hộ dân nhưng chỉ có giếng của hộ bà Nguyễn Thị Ân và hộ ông Lê Văn Thái còn sử dụng, nước của 2 giếng có mùi hôi và váng trên bề mặt. Qua kết quả phân tích nước, Sở TN&MT nhận thấy hầu hết các chỉ tiêu phân tích đều đạt QCVN 09:2008/BTNMT-Quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về chất lượng nước ngầm. Nguyên nhân nước giếng có mùi hôi và váng trên bề mặt là do ảnh hưởng từ việc bón phân chuồng cho vườn cây cao su tại khu vực, nước thải sinh hoạt của khu dân cư chưa được xử lý và các hố xí không hợp vệ sinh…

Sở TN&MT Bình Phước cũng cho rằng, qua thanh tra không phát hiện tại các KCN trên địa bàn xã Minh Hưng có hiện tượng xả nước thải, khí thải chưa qua xử lý ra môi trường…

Giếng nước của gia đình ông Lê Văn Thái, ở ấp 4, xã Minh Hưng bị ô nhiễm, không dùng được.  Ảnh: Trung Đức

Về điều này, ông Tô Duy Sửu cùng nhiều người dân ở ấp 4, xã Minh Hưng cho rằng: “Sở TN&MT tỉnh Bình Phước chưa khách quan vì thực tế mỗi khi có các đoàn kiểm tra đến thì nhà máy không xả các chất thải độc hại ra môi trường. Việc xả thải ở Nhà máy Chế biến gỗ MDF VRG Dongwha đã thành qui luật rồi, cứ trời mưa, đêm khuya thì mới xả thải. Khi đoàn kiểm tra đến, nhà máy nói họ không xả chất thải độc hại xuống cống mà chở đi nơi khác xử lý. Họ chỉ nói vậy chứ họ có xả xuống hay không thì chỉ có họ hiểu rõ và hậu quả trước mắt là người dân ở đây gánh chịu. Chúng tôi đã già rồi, không sợ chết. Chỉ sợ các lớp con cháu về sau vì sống trong môi trường độc hại, uống nước nhiễm độc, bị ung thư, bệnh tật sẽ chết dần mòn”.

Trung Đức