Bắc Ninh triển khai nhiều giải pháp, kiên quyết đấu tranh, xử lý nghiêm tình trạng khai thác cát, sỏi trái phép. Ảnh: Internet

Xử phạt hơn 5 tỷ đồng

Là tỉnh đồng bằng không có tiềm năng về khoáng sản (KS), các loại KS trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh chủ yếu dùng để làm vật liệu xây dựng (VLXD) thông thường như cát, sỏi lòng sông, đất sét. Các hoạt động về KS trong những năm qua chủ yếu là khai thác, tập kết cát đen về làm VLXD thông thường, tập trung chủ yếu trên các tuyến sông chảy qua địa bàn tỉnh (sông Đuống, sông Cầu, sông Thái Bình).

Từ năm 2011-6/2019, trên địa bàn tỉnh đã cấp 7 giấy phép khai thác cát, sỏi lòng sông với thời gian từ 1-2 năm, trong đó, chỉ 4 doanh nghiệp triển khai thực hiện.

Theo UBND tỉnh Bắc Ninh, các dự án triển khai sau một thời gian đã xảy ra một số sai phạm như: Có tàu, thuyền không được cấp phép nhưng vẫn hoạt động; đăng ký không đúng số lượng, công suất tàu, thuyền khai thác; việc khai thác diễn ra ngoài khu vực được phép… 

Tình trạng trên gây mất an ninh nông thôn, xảy ra khiếu kiện, bức xúc trong nhân dân. Do vậy, sau khi hết hạn, từ năm 2015, tỉnh không chấp thuận gia hạn cho các đơn vị này và không cấp phép mới. 

Theo Quyết định 230/2018 của UBND tỉnh, trên địa bàn có 2 khu vực khai thác với tổng diện tích hơn 1.150m²; trữ lượng hơn 3.793m³ và 65 khu vực bến bãi tập kết cát, sỏi lòng sông, nhưng hiện nay tỉnh chưa cấp giấy phép khai thác. 

Ngoài 2 khu vực trên, các khu vực còn lại bị cấm khai thác. Tuy nhiên, do lực lượng quản lý Nhà nước về tài nguyên KS tại sở và cấp huyện, xã “mỏng” (tại cấp huyện, xã chỉ có 1 cán bộ kiêm nhiệm nhiều lĩnh vực) nên việc quản lý và kiểm tra việc chấp hành luật chưa thường xuyên, tình trạng khai thác trái phép đôi khi vẫn diễn ra ở một vài địa phương. 

Từ năm 2011 đến nay, các cơ quan chức năng đã kiểm tra, bắt giữ 288 lượt tàu, thuyền, 2 công cụ hút cát (máy hút, vòi hút…) khai thác cát, sỏi lòng sông trái phép, đã xử phạt hơn 5 tỷ đồng nộp ngân sách Nhà nước. 

UBND tỉnh Bắc Ninh cho biết, đến nay, trên địa bàn tỉnh cơ bản chấm dứt tình trạng khai thác cát trái phép, các lực lượng chức năng đã tăng cường kiểm tra, ngăn chặn, phòng ngừa, phát hiện kịp thời và xử lý nghiêm các chủ phương tiện vi phạm.

Không có đơn thư kiến nghị, phản ánh phức tạp, kéo dài

Việc giải quyết khiếu nại, tố cáo, tranh chấp về hoạt động khai thác, bến bãi tập kết kinh doanh cát sỏi được các cơ quan chức năng quan tâm. Từ năm 2011 đến nay, trên địa bàn tỉnh Bắc Ninh đã tiếp nhận, xác minh giải quyết 5 đơn kiến nghị, phản ánh liên quan đến hoạt động khai thác, tập kết, kinh doanh, vận chuyển cát, sỏi trái phép. Giải quyết 5 đơn, không để xảy ra tình trạng kiến nghị, phản ánh phức tạp, kéo dài.

Tuy nhiên, theo UBND tỉnh Bắc Ninh, việc xử lý vi phạm còn nhiều khó khăn bởi khai thác cát, sỏi thường diễn ra vào ban đêm, lại hoạt động có tổ chức, xây dựng mạng lưới “chân rết” dày đặc, thường xuyên thay đổi quy luật, giờ giấc, vị trí hoạt động…

Bên cạnh đó, công tác quản lý, kiểm tra cũng gặp không ít trở ngại. Hiện, Bắc Ninh không cấp phép cho tổ chức, cá nhân nào khai thác cát hay nạo vét luồng đường thủy nội địa tận thu sản phẩm. Tuy nhiên, một số tỉnh có sông giáp ranh như Hải Dương, Bắc Giang vẫn có trường hợp này. Do vậy, các đối tượng lợi dụng địa bàn giáp ranh đưa thuyền hút sang Bắc Ninh khai thác trái phép, khi bị lực lượng chức năng phát hiện thì chạy sang tỉnh khác trốn tránh…

Trước thực tế đó, Bắc Ninh đề nghị các tỉnh có tuyến sông giáp ranh chỉ đạo lực lượng chức năng tăng cường kiểm tra nắm tình hình và xử lý nghiêm các vi phạm. Không thực hiện cấp phép với các dự án nạo vét luồng thủy kết hợp tận thu sản phẩm; kịp thời trao đổi thông tin liên quan để có sự phối hợp và tiến hành các biện pháp phòng ngừa, đấu tranh, ngăn chặn có hiệu quả…

Hải Hà