(Thanh tra) - Trong khuôn khổ Tuần lễ Công trình xanh và Giao thông xanh Việt Nam 2025, hôm nay (29/10), tại TP Hồ Chí Minh, Ban Tổ chức đã tổ chức Hội thảo "Công trình xanh: Sự chuyển mình từ mô hình truyền thống đến sáng tạo bền vững".
Phát biểu tại hội thảo, ông Hồ Chí Quang, Viện trưởng Viện Kiến trúc Quốc gia cho biết: “Hội thảo là dịp để chúng ta trao đổi, thảo luận những cơ hội, thách thức, kiến nghị, đề xuất các nội dung, giải pháp để dỡ bỏ các rào cản nhằm thúc đẩy phát triển mạnh mẽ công trình xanh, chuyển đổi xanh ngành xây dựng trong thời gian tới".
Hội thảo hôm nay chính là dịp để cùng nhìn lại hành trình chuyển mình, chia sẻ kinh nghiệm từ các nước tiên tiến như Singapore, Hàn Quốc, châu Âu, và tìm kiếm các giải pháp sáng tạo phù hợp với điều kiện Việt Nam - từ việc áp dụng vật liệu thân thiện môi trường, công nghệ tiết kiệm năng lượng, đến thiết kế tích hợp thiên nhiên vào không gian đô thị.
“Chúng ta sẽ cùng nhau thảo luận về các công nghệ mới, các mô hình tài chính sáng tạo, và những chính sách tiên phong đang định hình lại bộ mặt của ngành xây dựng toàn cầu. Qua sự trao đổi ý kiến đa chiều sẽ mang lại những khuyến nghị thiết thực, góp phần thúc đẩy ngành xây dựng Việt Nam hội nhập quốc tế, hướng tới một tương lai xanh hơn, bền vững hơn", ông Quang phát biểu.
Theo ông Quang, việc chuyển đổi sang các công trình xanh không còn là lựa chọn mà đã trở thành nhu cầu cấp thiết, đặt ra câu hỏi cấp thiết: Làm thế nào để chúng ta có thể xây dựng những không gian sống và làm việc không chỉ an toàn, tiện nghi, mà còn hài hòa với hành tinh này.
TS.KTS Trịnh Hồng Việt, Phó Viện trưởng Viện Kiến trúc Quốc gia cho biết, sự chuyển dịch từ "công trình tiết kiệm năng lượng" sang "công trình thông minh dựa trên dữ liệu và AI". Dữ liệu vận hành và công nghệ học máy giúp công trình tự điều chỉnh để tối ưu năng lượng, cải thiện chất lượng sống và giảm chi phí vận hành.
Ông Việt lý giải tại sao công trình thông minh chưa phổ biến ở Việt Nam: do chi phí đầu tư ban đầu cao vì hạ tầng IoT (cơ sở hạ tầng toàn cầu bao gồm mạng lưới các thiết bị thông minh, cảm biến, phần mềm và công nghệ truyền thông để kết nối, thu thập, xử lý và trao đổi dữ liệu với nhau mà không cần sự can thiệp trực tiếp của con người) phần mềm quản lý cần vốn lớn, thời gian hoàn vốn dài khiến nhiều chủ đầu tư e ngại; thiếu chuẩn dữ liệu và nền tảng kết nối thống nhất do mỗi dự án dùng hệ thống riêng, thiếu khả năng chia sẻ và đồng bộ dữ liệu; thiếu chuẩn an ninh mạng trong công trình thông minh và chưa có tiêu chuẩn quốc gia riêng về "Smart Building".
ThS Trần Phương đến từ Viện Khoa học công nghệ xây dựng - IBST đã nhấn mạnh đến giảm phát thải carbon hàm chứa trong vật liệu và kết cấu. Mô hình A-S-I (Avoid - Shift - Improve) sẽ giúp giảm tới 49% phát thải CO₂ thông qua tối ưu thiết kế, chuyển đổi hệ kết cấu, và sử dụng vật liệu carbon thấp.
ThS Trần Phương khẳng định: "Giảm phát thải cũng chính là giảm chi phí", đây là một hướng tiếp cận thực tế, có thể nhân rộng trong ngành xây dựng Việt Nam.
Tại phiên chuyên đề "Giao thông xanh: Tầm nhìn chiến lược quốc gia vì mục tiêu phát triển bền vững" cũng đã thu hút sự tham gia của nhiều chuyên gia, nhà hoạch định chính sách và doanh nghiệp trong và ngoài nước.
Ông Nguyễn Huy Hoàng, Trưởng phòng Chiến lược và Chính sách, Học viện Chiến lược, bồi dưỡng cán bộ xây dựng cho biết, Bộ Xây dựng đang xây dựng Chiến lược Phát triển giao thông vận tải giai đoạn 2025 - 2035, tầm nhìn 2050 (Chiến lược 318) nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội và hiện thực hóa cam kết phát thải ròng bằng “0” của Việt Nam.
Hiện thị phần vận tải hàng hóa và hành khách vẫn chưa đạt mục tiêu đặt ra trong Chiến lược 318. Tỷ trọng vận tải đường bộ vượt 54% vào năm 2020, trong khi vận tải công cộng tại Hà Nội và TP Hồ Chí Minh chỉ dưới 20%, thấp hơn nhiều so với mức 30 - 35% kỳ vọng.
Các nguyên nhân chính gồm thể chế và khung pháp lý chưa hoàn thiện, thiếu chính sách hỗ trợ vận tải đa phương thức, hạ tầng đường sắt và đường thủy nội địa chưa đồng bộ, năng lực logistics trong nước còn hạn chế và chuyển đổi số chưa đồng đều.
Ông Trần Tiến Dũng, Phó Chủ tịch - Giám đốc dự án ESG, Hiệp hội Doanh nghiệp dịch vụ logistics Việt Nam (VLA), nhận định phát triển logistics xanh là xu hướng tất yếu giúp doanh nghiệp nâng cao năng lực cạnh tranh và đóng góp vào mục tiêu giảm phát thải quốc gia.
Việt Nam đã ban hành nhiều chính sách mạnh mẽ như Luật Bảo vệ môi trường 2020, Nghị định 06/2022/NĐ-CP, Chiến lược NDC 2022, cùng các quy định về kiểm kê khí nhà kính, thị trường carbon và tín chỉ carbon.
Với đường bờ biển dài 3.260km và mạng lưới sông ngòi 41.900km, Việt Nam có lợi thế phát triển vận tải thủy và ven biển - phương thức giúp giảm hơn 70% phát thải CO₂ so với đường bộ.
VLA kiến nghị Chính phủ đầu tư nâng cấp cảng thủy nội địa, cầu cảng, luồng lạch, áp dụng chính sách tín dụng xanh và miễn phí hạ tầng đến năm 2030 cho hàng hóa vận chuyển bằng đường thủy.
Theo các chuyên gia, việc thúc đẩy kiến trúc xanh tại Việt Nam cần sự chung tay của cả cộng đồng từ cơ quan quản lý nhà nước tới doanh nghiệp, người dân. Sự kết hợp giữa bản sắc truyền thống và đổi mới công nghệ được kỳ vọng sẽ trở thành trụ cột phát triển đô thị bền vững trong giai đoạn mới.
