Rừng bần cổ thụ bị bức tử, đã và đang bị xóa sổ. Ảnh: TH

Rừng bần Tuần Lễ, xã Vạn Thọ, huyện Vạn Ninh là tài nguyên quốc gia vô cùng quý giá. Đây là rừng bần cổ thụ duy nhất ở Việt Nam. Ngoài các giá trị về sinh học, lịch sử và cảnh quan, thì rừng bần nơi đây còn góp phần chống biến đổi khí hậu, ngăn mặn xâm thực, giữ nước ngọt, chắn sóng và gió bão…

Những ngày cuối tháng hai, chúng tôi đến thôn Tuần Lễ, xã Vạn Thọ, huyện Vạn Ninh thì vô cùng bất ngờ khi phát hiện hàng chục ha rừng bần tại đây đã bị “xóa sổ”. Rừng bần cổ thụ năm nào đã vĩnh viễn biến mất, thay vào đó là hàng loạt ngôi nhà trái phép mọc lên trên chính những khu rừng đã bị “triệt hạ”. Xen kẽ những ngôi nhà, nền đất là những cây bần già bị “bức tử” đã khô cành lá, chết dần. Ngoài những ngôi nhà kiên cố giữa khu rừng bần thì nhiều người vẫn tiếp tục phân lô, đắp hàng hoạt nền đất tại khu vực rừng bần để tiến hành làm nhà.

Rừng bị bức tử, còn đất rừng bị phân lô, san nền. Ảnh: TH

Trao đổi với một cán bộ bảo vệ rừng xã Vạn Thọ cho biết: Trước đây, để bảo vệ rừng bần UBND tỉnh Khánh Hòa đã giao huyện Vạn Ninh lên phương án bảo vệ. 

Theo đó, gần 20ha rừng bần tại đây đã được quy hoạch, phân vùng; gần 500 cây bần cổ thụ đã được đánh số, treo biển để theo dõi, quản lý; đồng thời được khoanh nuôi, trồng dặm bổ sung. Rừng được giao khoán cho các hộ dân trong thôn quản lý, mỗi hộ 0,5ha. UBND xã Vạn Thọ cũng đã thành lập 6 tổ bảo vệ rừng với hơn 30 người. Người dân nhận khoán được trả tiền giao khoán rừng, các tổ bảo vệ cũng được cấp kinh phí hàng năm để hoạt động.

Ngoài ra, UBND xã Vạn Thọ cũng đã kiện toàn bộ máy quản lý - bảo vệ rừng bần gồm 6 thành viên, trong đó một Phó Chủ tịch UBND xã làm Tổ trưởng. Kinh phí hoạt động của Tổ là 17 triệu đồng cho một năm. Tuy nhiên, việc bảo vệ rừng chỉ được duy trì trong một thời gian, sau dần bị bỏ ngỏ và đến nay gần như bị buông lỏng.

Đầu năm 2018, tình trạng “sốt đất” ở Khánh Hòa, nhiều đối tượng nổi lòng tham đã lấn rừng bần chiếm đất, đổ đất san nền làm nhà. Tình trạng này diễn ra rầm rộ và phổ biến, nên rừng bần cổ thụ đã bị xóa sổ rất nhanh.

Hàng loạt ngôi nhà kiên cố, không biết bằng cách gì, đã mọc lên trên đất rừng. Ảnh: TH

Trước thực trạng rừng bần bị các đối tượng ngang nhiên tàn phá mà không bị xử lý, người dân và dư luận nghi ngờ: Có hay không tình trạng “bảo kê” cho việc phá rừng bần? Cụ thể như ông Ngô Minh Thơ, một người dân tại đây cho biết: Không chỉ người dân chiếm đất, phá rừng bần mà tại đây chúng tôi còn thấy cả một số cán bộ, đảng viên lấn chiếm rừng bần xây nhà trái phép. Tình trạng này diễn ra nhiều năm nay, tuy nhiên cơ quan chức năng lại “làm ngơ” như không biết. Rừng bần thì bị tàn phá hết, đất thì bị phân lô, xây nhà trái phép mà chính quyền không xử lý. Vậy trách nhiệm cơ quan quản lý ở đâu? Không biết ai đang “bảo kê” trục lợi?

Theo UBND huyện Vạn Ninh, thời điểm địa phương xây dựng kế hoạch bảo vệ rừng bần năm 2016, tại xã Vạn Thọ có 18ha rừng bần. Tuy nhiên, hiện nay rừng bần gần như bị xóa sổ hoàn toàn.

Không khó để tìm ra nguyên nhân vì sao diện tích rừng bần bị thu hẹp và bị xóa sổ nhưng đến lúc này cơ quan chức năng huyện Vạn Ninh lại im lặng trước thực trạng rừng bần quý bị tàn phá tàn khốc là điều khó hiểu. Thiết nghĩ UBND tỉnh Khánh Hòa sớm chỉ đạo cơ quan thẩm quyền vào cuộc làm rõ vì sao rừng bần bị sóa sổ; xử lý nghiêm những tổ chức, cá nhân sai phạm làm mất rừng và những đối tượng chiếm đất rừng xây nhà trái phép tại đây.

Thanh Hòa