Trụ sở Công ty Hóa Sinh - "quả bom nổ chậm" giữa hàng trăm hộ dân đang sinhh sống. Ảnh: Nam Hà

Cần di dời nhà máy

Theo tài liệu thu thập, tại Công văn số 6352/TNMT-QHSDĐ ngày 11/10/2011 của Sở Tài nguyên & Môi trường (TNMT) báo cáo UBND TP Hồ Chí Minh khẳng định: Khu đất của công ty này chưa có quy hoạch chi tiết 1/2000 được duyệt. Theo quy hoạch chung của UBND huyện Củ Chi thì vị trí khu đất được quy hoạch là đất nông nghiệp. Song hiện trạng đã xây dựng nhà xưởng sản xuất không có giấy phép xây dựng.

Về nguồn gốc đất, Công văn số 6352 cũng nêu rõ: Tổng diện tích công ty là 106.409,6m2 gồm 02 khu. Khu 1 có diện tích 13.575m2, khu 2 là 92.834,2m2. Nguồn gốc đất khu 1 cụ thể: năm 1996, Nông trường Phạm Văn Cội cho Xí nghiệp khai thác chế biến than bùn thuê 5 năm. Xí nghiệp này liên kết với Công ty Hóa Sinh để làm phụ gia sản xuất phân bón. Sau khi hết hạn thuê đất, Xí nghiệp này thanh lý hợp đồng với Nông trường và đề nghị cho Công ty Hóa Sinh tiếp tục thuê đất. Thực tế, Công ty Hóa Sinh vẫn tiếp tục sử dụng đất cho tới nay và đã xây dựng nhà xưởng không phép với diện tích là 10.374m2.

Khu 2, năm 1995 Nông trường Phạm Văn Cội ký hợp đồng cho Xí nghiệp Chăn nuôi Gò Sao thuê đất với thời gian 15 năm (tức là đến năm 2010 là hết hạn thuê). Sau đó Xí nghiệp Chăn nuôi Gò Sao không sử dụng nên đã để trống. Năm 1999, Xí nghiệp này đã ký hợp đồng cho Công ty Thanh Bình thuê khu đất này. Sau đó, Xí nghiệp này đã lập biên bản bàn giao khu đất cho Công ty Hóa Sinh nhận mặt bằng để phục vụ sản xuất.

Ống khói được xây cao nhưng vẫn ảnh hưởng tới cuộc sống của người dân nơi đây. Ảnh: Nam Hà

Ngoài ra, tại Công văn số 6352 cũng nêu rõ: Trong cuộc họp này 26/9/2011, các đơn vị dự họp đã thống nhất kết luận: Khu đất nêu trên có nguồn gốc do Nhà nước trực tiếp quán lý, UBND TP Hồ Chí Minh đã có văn bản chỉ đạo tại Thông báo số 869/TB-VP ngày 08/12/2007, nhưng đến nay các đơn vị liên quan chưa thực hiện… Sở TNMT đề xuất UBND TP thu hồi khu đất nêu trên theo Kết luận thanh tra số 5522/KL-TNMT-TTS ngày 13/7/2007, giao Trung tâm Phát triển quỹ đất phố hợp với UBND huyện Củ Chi tiếp nhận quản lý…

Trước thực trạng ô nhiễm nghiêm trọng như hiện nay, UBND xã Phạm Văn Cội đã nhiều lần gửi công văn báo cáo lên các cấp cao hơn có thẩm quyền về yêu cầu không cho Công ty Hóa Sinh tiếp tục tồn tại, hoạt động và thu hồi đất của công ty này đang sử dụng vì đã gây ô nhiễm môi trường gây bức xúc trong nhân dân…

Mới đây nhất, trong phiên chất vấn sáng 10/12/2014 của Kỳ họp thứ 16 HĐND TP Khóa VIII, vấn đề ô nhiễm và di dời Công ty Hóa Sinh ra khỏi khu dân cư lại được đề cập tới. Tuy nhiên, Giám đốc Sở TNMT vẫn chưa có được câu trả lời thỏa đáng và xin báo cáo sau… 

Dân vẫn khổ lắm

Gần 10 năm qua, tình trạng ô nhiễm khói bụi, tiếng ồn đã làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến đời sống sinh hoạt cũng như sức khỏe của hàng trăm con người sống tại xã Phạm Văn Cội và xã Nhuận Đức, huyện Củ Chi. 

Dư luận địa phương vô cùng bức xúc trước thực trạng Công ty Hóa Sinh ngày đêm xả khí thải, tiếng ồn gây ô nhiễm môi trường sống của người dân trong nhiều năm liền. Những người dân sinh sống xung quanh nhà máy, hàng ngày, hàng tháng, hàng năm phải sống chung với cảnh ô nhiễm khí thải do nhà máy thải ra lại bị bỏ rơi, hắt hủi, và không được bảo vệ. Hơn hết, quyền lời chính đáng của họ đang bị doanh nghiệp “phớt lờ”.

Căn nhà tuy bỏ hoang nhưng cũng không ai dám chuyển đến sinh sống vì sợ chết sớm. Ảnh: Nam Hà

Tiếp xúc với PV Báo Thanh tra, một người dân sống tại ấp 5, xã Phạm Văn Cội bức xúc cho biết: Đến nay, hàng trăm con người sống gần Công ty Hóa Sinh thì hầu như gia đình nào cũng có người bị nhiễm các căn bệnh như viêm da, viêm xoang, viêm phổi và cả ung thư. 

Riêng ấp 5 có hơn 100 hộ dân thì từ khi nhà máy đi vào hoạt động đến nay đã có gần 20 người chết vì bệnh viêm phổi và ung thư. Còn người đang mang bệnh thì hầu như nhà nào cũng có. Ruộng vườn đành phải bỏ hoang vì trồng bất cứ loại cây nào cũng đều bị chết…

Mùa mưa vừa qua, hàng trăm ngôi nhà có mái tôn mục nát do bị ảnh hưởng ô nhiễm từ công ty này đã phải chống chọi bằng xô nhựa, thùng, bạt… Ảnh: Nam Hà

Năm 2014 sắp qua đi và rồi lại một cái Tết nữa sắp đến, liệu người người dân nơi đây có quyền được hy vọng sống trong một môi trường an toàn đúng nghĩa hay không? Mùa mưa vừa qua, hàng trăm ngôi nhà có mái tôn mục nát do bị ảnh hưởng ô nhiễm từ công ty này đã phải chống chọi bằng xô nhựa, thùng, bạt… cuộc sống khó khăn càng thêm cơ cực. 

Người dân phải sống dưới những mái nhà hư hỏng. Ảnh: Nam Hà

Thống kê vào cuối năm 2013, tại ấp 5, xã Phạm Văn Cội có 72 hộ dân bị hư hỏng mái tôn, với tổng diện tích bị hư hỏng là 5.215m2 (loại tôn thiếc 3,5dem). Tại tổ 5, ấp Xóm Bưng, xã Nhuận Đức tiếp giáp với Công ty Hóa Sinh có mái tôn bị hư hỏng với tổng diện tích 8.367m2, tổng số tiền hộ dân yêu cầu hỗ trợ là hơn 1,3 tỷ đồng.

Trao đổi qua điện thoại, bà Nương Thị Nàu, Phó Chủ tịch UBND xã Phạm Văn Cội cho biết: Mấy ngày nay, phía Công ty Hóa Sinh đang phối hợp cùng chính quyền địa phương đi khảo sát lần cuối những hộ gia đình có mái tôn bị mục nát để chốt lại con số tính toán mức đền bù thiệt hại cho người dân. Trước mắt công ty sẽ đền bù 50% thiệt hại mái tôn cho người dân…

Nam Hà