Hồ chứa nước thô NMN Cầu Đỏ (Đà Nẵng) luôn thiếu thốn và nhiễm mặn. Ảnh: PV

Theo đó, UBND TP Đà Nẵng đề nghị Bộ TN&MT chỉ đạo các chủ hồ chứa ở thượng nguồn sông Vu Gia - Thu Bồn xả nước để đảm bảo chiều cao mực nước tại đập dâng An Trạch tối thiểu đạt +1,4m, mới có thể vận hành Trạm bơm phòng mặn An Trạch cung cấp nước sinh hoạt cho nhân dân.

Đề nghị Bộ sớm trình Chính phủ về nội dung thành lập Ủy ban Quản lý lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn nhằm đảm bảo việc điều hòa, phân phối nguồn nước, giám sát các hoạt động khai thác, sử dụng, bảo vệ tài nguyên nước; việc phòng, chống và khắc phục hậu quả tác hại do nước gây ra...

UBND TP còn cho biết, từ ngày 31/8 đến 5/9/2018, nguồn nước thô tại cửa thu nước NMN Cầu Đỏ bị nhiễm mặn, độ mặn thường xuyên dao động ở mức 260 đến 2.000mg/l, cao nhất là 2.019mg/l vào lúc 9 giờ ngày 5/9. Theo số liệu quan trắc những ngày qua cho thấy, mực nước tại Trạm bơm An Trạch nhiều thời điểm xuống chỉ còn 0,8m, nên trạm bơm phải dừng hoạt động, dẫn đến NMN Cầu Đỏ và NMN Sân bay Đà Nẵng ngừng hoạt động nên có thời điểm thiếu nước sinh hoạt cục bộ ở một số khu vực trên địa bàn TP.

Theo Điều 2 của Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn ban hành kèm theo Quyết định 1537/QĐ-TTg ngày 7/9/2015 của Thủ tướng quy định: “Mùa lũ từ ngày 1/9 đến ngày 15/12 và mùa cạn từ ngày 16/12 đến ngày 31/8 năm sau”.

Tuy nhiên, với diễn biến thời tiết bất thường năm nay, dù đã sang mùa lũ nhưng nắng nóng đang tiếp diễn, gây nhiễm mặn nghiêm trọng. Vì vậy, việc các hồ chứa vận hành theo Quy trình vận hành mùa lũ trong tình hình diễn biến nắng nóng bất thường như hiện nay sẽ không đảm bảo nhu cầu sử dụng nước tối thiểu ở hạ du.

UBND TP cũng yêu cầu Cty Cổ phần Thủy điện Đăk Mi tăng lưu lượng nước xả về hạ du sông Vu Gia qua cống xả đáy từ 3,2m³/s như hiện nay, lên 12,5m³/s, nhằm đẩy mặn trên sông Cầu Đỏ và duy trì chiều cao mực nước tối thiểu tại Trạm bơm An Trạch từ +1,4m đến +2m để có thể khai thác, đảm bảo nguồn nước sinh hoạt.

Như Báo Thanh tra đã phản ánh, việc xây dựng, quản lý, vận hành các công trình thủy điện ở Quảng Nam còn nhiều bất cập, nhất là việc không xả nước về xuôi theo Quy trình vận hành liên hồ chứa trên lưu vực sông Vu Gia - Thu Bồn, làm cho nguồn nước thô tại cửa thu NMN Cầu Đỏ đã thiếu, lại bị nhiễm mặn vượt hàng trăm lần độ cho phép.

Dù Cục Quản lý Tài nguyên nước (Bộ TN&MT) yêu cầu các Cty quản lý, vận hành hồ chứa như: A Vương, Đăk Mi 4, Sông Bung 4, Sông Tranh 2 (Quảng Nam) tăng lượng nước xả về hạ du... Tuy nhiên, lượng nước về ít nên mới chỉ giảm độ mặn tại NMN Cầu Đỏ tạm thời.

Trong một diễn biến khác, UBND tỉnh Quảng Nam sẽ tiến hành rà soát các Dự án (DA) thủy điện và báo cáo Thủ tướng Chính phủ giảm xây dựng thủy điện lại, không phát triển thêm trong thời gian tới.

Song, theo ghi nhận của chúng tôi, chủ đầu tư DA Thủy điện Nước Chè (xã Phước Mỹ, huyện Phước Sơn) vẫn triển khai thi công công trình, dù chính quyền địa phương yêu cầu dừng mọi hoạt động để giải quyết các thủ tục đền bù đất đai, hoa màu cho người dân.

DA Thủy điện Nước Chè (Phước Sơn, Quảng Nam) bị đình chỉ nhưng vẫn tiếp tục thi công. Ảnh: PV

DA này do Cty Cổ phần Thủy điện Nước Chè làm chủ đầu tư với tổng diện tích khoảng 120ha, ảnh hưởng đến 1 ngàn hộ dân của 2 xã Phước Năng, Phước Mỹ. Sau thời gian tạm dừng hoạt động, đến tháng 6/2018, DA tiếp tục triển khai thi công.

Trong khi chưa có quyết định phê duyệt giá đất, cây cối, hoa màu làm cơ sở đền bù cho dân thì chủ đầu tư đã tự ý san lấp mặt bằng để thi công, gây vùi lấp cây cối, hoa màu của người dân xung quanh khu vực; buộc các hộ dân làm đơn khiếu nại đến chính quyền địa phương.

Lãnh đạo UBND huyện Phước Sơn đã tiến hành kiểm tra và đình chỉ hoạt động xây dựng, san lấp công trình để tập trung giải quyết các yêu cầu của người dân nhưng chủ đầu tư vẫn ngang nhiên cho các phương tiện thi công tại hiện trường.

Ông Nguyễn Quảng - Phó Chủ tịch huyện Phước Sơn cho biết, ngày 22/8, sau khi kiểm tra hiện trường và có buổi làm việc với các bên, lãnh đạo huyện và chủ đầu tư thống nhất, trong thời gian chờ giải quyết xong các hồ sơ, thủ tục, đề nghị Cty dừng toàn bộ hoạt động thi công các hạng mục... khi chưa được cấp thẩm quyền cho phép. Nếu Cty chưa hoàn thành các thủ tục mà tiếp tục triển khai thi công thì huyện sẽ báo cáo UBND tỉnh cho chủ trương dừng việc triển khai DA.

Tuy nhiên, sau buổi làm việc, chủ đầu tư trực tiếp xuống nhà các hộ dân bị ảnh hưởng tự thỏa thuận giá cả đền bù rồi tiếp tục thi công, khiến người dân và chính quyền địa phương rất bức xúc.

Đến ngày 28/8, UBND huyện tiếp tục làm việc với đại diện Cty Cổ phần Thủy điện Nước Chè, tiếp tục yêu cầu dừng toàn bộ các hoạt động thi công các hạng mục của DA; khẩn trương rà soát lại toàn bộ diện tích đất và danh sách hộ dân bị ảnh hưởng. Đồng thời, phối hợp với các ngành chức năng của huyện và xã hoàn chỉnh các thủ tục về đất đai để bồi thường, hỗ trợ cho các hộ dân bị ảnh hưởng theo đúng quy định. 

Dư luận cho rằng, Quảng Nam có cần thiết thêm 1 DA thủy điện nữa không?

P.V