Trụ sở Toà án nhân dân cấp cao tại Đà Nẵng. Ảnh: HH

Sáng 25/3, TAND cấp cao Đà Nẵng mở phiên xét xử phúc thẩm vụ án dân sự: Yêu cầu tuyên bố hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất và hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất vô hiệu; yêu cầu công nhận hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, yêu cầu huỷ giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSD) đất và tranh chấp quyền sử dụng đất”, giữa nguyên đơn là bà Trịnh Thị Hà và ông Nguyễn Duy Trường với bị đơn là ông Trịnh Ngọc Lâm và bà Trịnh Thị Oanh.

Đây là vụ án rất được dư luận quan tâm bởi là điển hình của các vi phạm liên quan đến mua bán, xây nhà trái phép trên đất nông nghiệp. Báo Thanh tra cũng có nhiều bài viết phản ánh những bất cập khi TAND tỉnh Đắk Lắk công nhận hợp đồng mua bán viết tay. Từ đó để lại nhiều hệ luỵ, vô hình chung hợp thức hoá cho các vi phạm đất đai, làm phức tạp thêm tình trạng xây dựng nhà trái phép trên đất nông nghiệp như Sở TN&MT tỉnh Đắk Lắk (nay là Sở Nông nghiệp & Môi trường) đã chỉ rõ.

Ông Trịnh Ngọc Lâm đằng đẵng tìm công lý vì toà công nhận giấy mua bán đất nông nghiệp viết tay. Ảnh: HH

Theo hồ sơ vụ án, năm 2017, ông Trịnh Ngọc Lâm (trú phường Thắng Lợi, TP Buôn Ma Thuột, Đắk Lắk), nhận chuyển nhượng quyền sử dụng đất đối với thửa đất số 392, tờ bản đồ số 47, có diện tích 899,6m2 (100% đất nông nghiệp, trong đó có 306,5m2 đất được quy hoạch thổ cư và 593,1m2 đất bị quy hoạch giao thông), tại phường Tân Lợi, TP Buôn Ma Thuột.

Thửa đất trên ông Lâm nhận chuyển nhượng từ bà Trịnh Thị Oanh (trú phường Tân Lập, TP Buôn Ma Thuột). Việc chuyển nhượng đã được cơ quan chức năng công nhận bằng việc thực hiện thủ tục biến động GCNQSDĐ mang tên ông Lâm.

Cùng năm 2017, ông Lâm làm đơn xin chuyển mục đích sử dụng 306,5m2 sang đất ở đô thị và được Sở TN&MT (nay là Sở Nông nghiệp & Môi trường) cấp đổi GCNQSDĐ. Hai năm sau (tức năm 2019), ông Lâm làm thủ tục tách 124,15m2 chuyển nhượng cho ông Mỹ (cũng chính là diện tích đang bị tranh chấp) thì bị Văn phòng đăng ký đất đai TP Buôn Ma Thuột đình chỉ, lý do đất đang tranh chấp.

Oái ăm thay, nguyên đơn là bà Trịnh Thị Hà và ông Nguyễn Duy Trường (trú phường Tân Lợi). Những người này đưa ra giấy mua đất viết tay, diện tích 125m2 đất với bà Oanh vào năm 2013. Diện tích đất này nằm trong thửa đất số 392 ông Lâm sở hữu hợp pháp.

Như vậy 1 thửa đất bà Oanh bán 2 lần cho 2 người nhưng lại không bị xử lý. Trong khi ông Lâm lại bị buộc phải giao lại diện tích đất mà mình đã bỏ tiền ra mua, được nhà nước công nhận cho bà Hà, ông Trường.

Tại phiên toà sơ thẩm ngày 9/7/2024 do TAND tỉnh Đắk Lắk xét xử, đại diện Sở TN&MT (nay là Sở Nông nghiệp & Môi trường) với tư cách là người có quyền lợi, nghĩa vụ liên quan đã đưa ra nhiều căn cứ khẳng định các yêu cầu của nguyên đơn là không có căn cứ.

Bởi Sở TN&MT (nay là Sở Nông nghiệp & Môi trường) xác định, trong vụ án này, người có lỗi chủ yếu xuất phát từ bà Oanh. Khi làm thủ tục tách thửa, bà Oanh không cung cấp thông tin trước đó đã chuyển nhượng một phần diện tích cho bà Hà.

Chưa hết, hợp đồng chuyển nhượng viết tay giữa bà Oanh và bà Hà không được cơ quan nhà nước chứng thực, diện tích đất chuyển nhượng không đủ điều kiện tách thửa và chuyển nhượng. Đồng thời, diện tích chuyển nhượng này cũng chưa đăng ký với cơ quan quản lý đất đai. Ngoài ra, đất nông nghiệp nhưng vẫn xây nhà ở trái phép từ năm 2013.

Luật sư và ông Trịnh Ngọc Lâm cũng đưa ra nhiều căn cứ chứng minh mình là người thứ 3 ngay tình cần được bảo vệ. Bà Oanh có dấu hiệu lừa đảo khi 1 mảnh đất bán cho 2 người…

Thế nhưng, TAND tỉnh Đắk Lắk vẫn chấp nhận các yêu cầu của nguyên đơn. Ông Trịnh Ngọc Lâm nói rằng đã quá mệt mỏi khi đằng đẵng chạy theo vụ kiện “từ trên trời rơi xuống”.

Bởi xoay quanh vụ án này, phía bà Hà đã 5 lần có đơn khởi kiện suốt từ năm 2019 đến nay. Ông Lâm mong TAND cấp cao Đà Nẵng sẽ giải quyết vụ việc một cách công bằng, bảo vệ quyền lợi hợp pháp cho người thứ 3 ngay tình như ông.