UBND tỉnh Cà Mau cho rằng, không có cơ sở xem xét giải quyết việc đòi lại đất của người dân tại ấp 2, ấp 14, xã Khánh Hòa, huyện U Minh. Ảnh: N.H

Qua rà soát hồ sơ, tài liệu liên quan, việc thi công hệ thống công trình kênh mương đê bao rừng giai đoạn năm 1982-1983 của Lâm ngư trường U Minh II (nay là Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp U Minh Hạ) không ảnh hưởng đến đất nông nghiệp của các hộ dân.

Trong quá trình thi công đê bao, Lâm ngư trường U Minh II đã chừa lại diện tích đất sản xuất nông nghiệp của các hộ dân đã khai phá sản xuất ở kinh Mương Chùa và ở phía Đông sông Cái Tàu. Chính vì vậy tuyến kênh mương đê bao rừng không đi theo đường thẳng, mà có những đoạn bẻ cong theo hình chữ U để tách phần đất sản xuất nông nghiệp của dân.

Qua rà soát đề án hợp nhất 5 công ty lâm nghiệp thuộc khu vực rừng tràm thành Công ty Lâm nghiệp U Minh Hạ (nay là Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp U Minh Hạ), thể hiện: Tổng diện tích sau khi hợp nhất là 29.650ha; dân cư sống trong lâm phần là 2.910 hộ; toàn bộ các hộ sống trong lâm phần là những hộ thuộc diện được giao khoán đất lâm nghiệp; ngoài những hộ nhận giao khoán đất lâm nghiệp, không có hộ nào được giao đất trong lâm phần và không có tên các hộ dân đang yêu cầu, khiếu nại nói trên trong đề án hợp nhất 5 công ty.

Liên quan đến pháp lý của 3 giấy chứng nhận kê khai đăng ký đất đai vào năm 1983 (do các hộ dân cung cấp), kết quả xác minh cho thấy, hộ gốc (người đứng tên trên 3 giấy chứng nhận kê khai đăng ký đất đai vào năm 1983) là ông, bà: Ngô Văn Tùng, Ngô Văn Tâm và Nguyễn Văn Bốn. Còn các hộ đứng đơn yêu cầu, khiếu nại hiện nay gồm các ông, bà: Ngô Thị Lời, Nguyễn Thị Tòng, Nguyễn Văn Chánh, tự khai là hộ được thừa kế quyền sử dụng đất của các hộ gốc nói trên.

Các hộ tự khai được thừa kế quyền sử dụng đất hiện nay chưa cung cấp được hồ sơ chứng minh được thừa kế quyền sử dụng đất trên toàn bộ diện tích đất kê khai đăng ký đất đai năm 1983. Qua trích lục hồ sơ đất đai, năm 1995, bà Ngô Thị Lời, bà Nguyễn Thị Tòng và ông Nguyễn Văn Chánh đã kê khai đăng ký đất đai và được UBND huyện U Minh cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đúng với diện tích đất đã kê khai đăng ký và hiện tại đang quản lý, sử dụng, không có phần đất nằm trong bờ bao Liên tiểu khu 30/4 thuộc Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp U Minh Hạ.

UBND tỉnh cũng cho rằng: Trước khi ban hành Luật Đất đai năm 1987, Nhà nước chưa có chủ trương, chính sách quy định giao quyền sử dụng đất cho hộ gia đình, cá nhân. Việc kê khai đăng ký đất đai xác lập vào năm 1983 chỉ là tài liệu phục vụ cho công tác đo đạc, kiểm kê đất đai. Hồ sơ địa chính làm cơ sở pháp lý để cơ quan có thẩm quyền xem xét về nguồn gốc sử dụng đất, biến động đất đai và điều kiện để cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho tổ chức, hộ gia đình, cá nhân theo quy định Luật Đất đai năm 1993 gồm có 2 hệ thống bản đồ địa chính và sổ mục kê được xác lập năm 1995 và năm 2005.

Trên cơ sở hồ sơ tự kê khai, đăng ký cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất năm 1995 của bà Ngô Thị Lời, bà Nguyễn Thị Tòng và ông Nguyễn Văn Chánh, cơ quan thẩm quyền đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, nên các giấy chứng nhận kê khai đăng ký đất đai vào năm 1983 không đủ điều kiện để làm căn cứ yêu cầu, khiếu nại.

Mặt khác, theo quy định tại khoản 2 Điều 2 Luật Đất đai năm 1993; khoản 2 Điều 10 Luật Đất đai năm 2003; khoản 5 Điều 26 Luật Đất đai năm 2013: “Nhà nước không thừa nhận việc đòi lại đất đã được giao theo quy định của Nhà nước cho người khác sử dụng trong quá trình thực hiện chính sách đất đai của Nhà nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa, Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam và Nhà nước Cộng hòa xã hội Chủ nghĩa Việt Nam”, thì việc yêu cầu đòi lại đất của các hộ dân là không đúng quy định.

Đối với nguồn gốc các ngôi mộ, kết quả xác minh cho thấy: Phần mộ ghi tên Lê Thị Cờm là mộ của bà Bùi Thị Khá, sinh khoảng năm 1890, chết năm 1980 do đuối nước; phần mộ ghi tên Nguyễn Văn Bé, sinh năm 1944, chết vào khoảng năm 1947 do bị bệnh. Về nguồn gốc đất chôn các ngôi mộ, qua xác minh nhận thấy, tại thời điểm chôn 2 ngôi mộ, xung quanh không có nhà của người dân (nhà dân ở dọc theo tuyến Mương Chùa và tuyến kênh Lung Ngang), 2 ngôi mộ được chôn trên bờ đìa trong rừng, phía sau hậu đất của người dân; bờ đìa ở trong rừng được hình thành do người dân tự đào để bắt cá thuộc phạm vi đất do Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp U Minh Hạ quản lý.

Ông Nguyễn Văn Chánh là cháu ruột ông Nguyễn Văn Bé nhưng không có quan hệ huyết thống với bà Bùi Thị Khá (Cờm)… Hiện nay, thân nhân của 2 ngôi mộ này có nguyện vọng bốc cốt, di dời 2 ngôi mộ ra khỏi phần đất của Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp U Minh Hạ về phần đất gia đình... Như vậy, diện tích đất chôn các ngôi mộ là đất của Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp U Minh Hạ, không phải là đất của người thân ông Nguyễn Văn Chánh.

Từ những cơ sở trên, UBND tỉnh Cà Mau khẳng định, việc yêu cầu của cá hộ dân ấp 2 và ấp 14 xã Khánh Hòa đòi lại đất là không có cơ sở để xem xét giải quyết.

Đối với nội dung yêu cầu được giao khoán đất, hoặc được hợp tác đầu tư trồng rừng, UBND tỉnh cho rằng: Thực hiện chủ trương hợp tác đầu tư trồng rừng, Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp U Minh Hạ đã ký kết hợp đồng hợp tác đầu tư trồng rừng với các đối tác. Đến ngày 17/12/2020, Chủ tịch UBND tỉnh Cà Mau có Công văn số 7268/UBND-NNTN, chỉ đạo Giám đốc Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp U Minh Hạ tạm dừng ký kết hợp đồng hợp tác đầu tư, để làm rõ việc thực hiện hợp tác đầu tư không đúng trình tự, thủ tục của công ty.

Hiện nay, các công ty lâm nghiệp đang trong quá trình thực hiện sắp xếp theo quy định tại Nghị định số 118/2014/NĐ-CP ngày 17/12/2014 của Chính phủ, nên chưa có cơ sở xem xét giải quyết yêu cầu của các hộ dân được giao khoán đất, hoặc được hợp tác đầu tư.