Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: P.Thắng

Tiếp tục phiên họp thứ 27, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến báo cáo của Chính phủ về công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo năm 2023, chiều ngày 11/10.

Cần công khai “địa chỉ” người đứng đầu không trực tiếp tiếp công dân

Trình bày báo cáo thẩm tra sơ bộ báo cáo của Chính phủ, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Hoàng Thanh Tùng nói, Thường trực Uỷ ban Pháp luật thấy, công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo năm 2023 tiếp tục có sự đổi mới, đạt kết quả tích cực.

Minh chứng là đã giải quyết kịp thời theo quy định của pháp luật với 81,8% các vụ việc khiếu nại, 86,2% các vụ việc tố cáo thuộc thẩm quyền.

“So với năm 2022, năm nay số lượt, số người, số vụ việc và số đoàn đông người tăng mạnh (tăng 37,5% về số lượt, 41,8% về số người, 33,2% về số vụ việc), nhưng Thanh tra Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương vẫn bảo đảm thực hiện tốt công tác tiếp công dân”, ông Tùng nói nêu nhận xét.

Tuy nhiên, Thường trực Ủy ban Pháp luật lưu ý, việc công dân trực tiếp đến các bộ, ngành để khiếu nại, tố cáo, kiến nghị, phản ánh tăng mạnh so với ở địa phương, nhất là về số lượng đoàn đông người (ở các bộ, ngành tăng 268,6%) cho thấy tình hình công dân khiếu kiện lên các cơ quan ở Trung ương năm 2023 vẫn tiếp tục diễn biến phức tạp.

Cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ chỉ đạo đánh giá làm rõ nguyên nhân, rút ra bài học kinh nghiệm để có giải pháp phù hợp xử lý, khắc phục.

Theo báo cáo, việc chấp hành quy định của pháp luật về trách nhiệm trực tiếp tiếp công dân của chủ tịch UBND cấp tỉnh có chuyển biến tích cực (đạt 79%), cao hơn 2% so với năm 2022 và cao hơn 23% so với bình quân 5 năm giai đoạn 2016-2021.

Thường trực Ủy ban Pháp luật thấy, việc thực hiện quy định của pháp luật về trách nhiệm trực tiếp tiếp công dân của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ chưa đạt yêu cầu (chỉ đạt 45%) và cũng mới chỉ đạt 92% số ngày tiếp theo quy định.

“Đề nghị Chính phủ bổ sung làm rõ lý do của việc bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ “tiếp ít, ủy quyền nhiều””, ông Hoàng Thanh Tùng nêu ý kiến của Thường trực Ủy ban Pháp luật.

Nêu ý kiến sau đó, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đề nghị làm rõ và công khai thông tin các đơn vị nào mà người đứng đầu không trực tiếp tiếp công dân, kể cả cấp tỉnh, bộ trưởng, thủ trưởng các ngành. Đồng thời, công khai báo cáo Quốc hội.

“Nếu chúng ta có địa chỉ, công khai thì tình hình năm sau sẽ chuyển biến tích cực”, bà Nga phát biểu.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga. Ảnh: P.Thắng

Phó Chủ tịch Thường trực Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị bổ sung rõ “địa chỉ” cá nhân, cơ quan, đơn vị chưa trực tiếp tiếp công dân để xác định trách nhiệm, có chế tài xử lý thích hợp. Từ đó giúp cho công tác này ở các nơi này có chuyển biến.

Sai phạm trong thực thi công vụ của cán bộ, công chức cao hơn năm trước

Theo báo cáo của Chính phủ, số vụ việc khiếu nại thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan hành chính Nhà nước các cấp tăng 15,5% và các cơ quan đã giải quyết được 81,8% tổng số vụ việc.

Với kết quả giải quyết khiếu nại lần đầu không thay đổi so với năm 2022 (số khiếu nại có nội dung đúng vẫn là 17,1%) nhưng số khiếu nại đúng toàn bộ tăng 1,3%. Điều này cho thấy chất lượng giải quyết công việc của cơ quan Nhà nước chưa thực sự có chuyển biến tích cực, có mặt còn kém hơn so với năm 2022, cơ quan thẩm tra nhận xét.

Còn kết quả giải quyết khiếu nại lần hai, có 17,3% vụ việc phải hủy, sửa quyết định giải quyết lần đầu, tăng 0,7% so với năm 2022.  Ông Tùng đề nghị Chính phủ tiếp tục đánh giá, làm rõ thêm về nguyên nhân, đề ra giải pháp khắc phục tình trạng này để bảo đảm quyền, lợi ích hợp pháp cho người dân, doanh nghiệp.

Về kết quả giải quyết tố cáo, Thường trực Ủy ban Pháp luật nhận thấy, năm 2023 tổng số vụ việc tố cáo thuộc thẩm quyền giải quyết của cơ quan hành chính Nhà nước các cấp giảm 7,6%; đã giải quyết đạt 86,2% vụ việc, cao hơn mục tiêu đề ra (85%), thể hiện sự cố gắng, nỗ lực của cơ quan hành chính Nhà nước các cấp.

“Giảm số vụ việc tố cáo, nhất là trong bối cảnh khiếu nại tăng nhiều cho thấy giải pháp khắc phục tồn tại, hạn chế trong giải quyết tố cáo đang đi đúng hướng”, ông Tùng nhấn mạnh.

Phân tích số liệu kết quả giải quyết tố cáo trong báo cáo của Chính phủ cho thấy, tố cáo có nội dung đúng chiếm tỷ lệ 23,5%. “So sánh với tỷ lệ năm 2022 là 18,7% cho thấy, tình hình sai phạm trong thực thi công vụ của cán bộ, công chức cao hơn năm trước”, báo cáo thẩm tra nêu.

Số tố cáo tiếp có nội dung đúng chiếm tỷ lệ 33,5%, thấp hơn năm 2022 (36,1%) cho thấy, tỷ lệ sai sót trong giải quyết tố cáo lần đầu của các cơ quan Nhà nước tuy có giảm, nhưng vẫn còn cao.
Thường trực cơ quan thẩm tra đề nghị Chính phủ cần xác định rõ nguyên nhân và có giải pháp phù hợp, quyết liệt hơn nữa để nâng cao chất lượng của công tác giải quyết tố cáo.

Ông Hoàng Thanh Tùng đề nghị Chính phủ đánh giá những tồn tại, hạn chế trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo ảnh hưởng như thế nào đến tình hình trật tự, an toàn xã hội; bổ sung, làm rõ “địa chỉ” cụ thể cá nhân, cơ quan, địa phương còn nhiều tồn tại, hạn chế.

Việc này để xác định trách nhiệm và có chế tài xử lý thích hợp, giúp cho công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại tố cáo trong thời gian tới tại những nơi này có chuyển biến thực sự, theo Thường trực Ủy ban Pháp luật.