Chợ Phan Thiết. Ảnh tư liệu.

Chủ tịch UBND TP. Phan Thiết đã ban hành Quyết định số 2305/QĐ-UBND ngày 27/12/2012 về việc thành lập Ban Quản lý công trình và Tổ Giám sát cộng đồng công trình xây dựng chợ Phan Thiết và sau đó ban hành Quyết định số 2283/QĐ-UBND ngày 31/12/2012 về phê duyệt DA Đầu tư xây dựng công trình chợ Phan Thiết. Mục tiêu và nội dung đầu tư xây dựng của DA là: Phá bỏ toàn bộ chợ hiện trạng, xây dựng lại chợ mới (chợ dân sinh loại I) cho khoảng 1.200 hộ tiểu thương, với quy mô diện tích xây dựng khoảng 13.600m2 (bao gồm 1 trệt, 1 lầu); tổng mức đầu tư của DA trên 146 tỷ đồng; nguồn vốn đầu tư được huy động từ các hộ tiểu thương và các nguồn huy động hợp pháp khác (không sử dụng vốn ngân sách Nhà nước để đầu tư trực tiếp công trình); thời gian thực hiện DA được dự kiến là 3 năm.

Theo UBND tỉnh Bình Thuận, việc ban hành Quyết định số 2283/QĐ-UBND ngày 31/12/2012 của Chủ tịch UBND TP. Phan Thiết là phù hợp với chủ trương của UBND tỉnh, đúng thẩm quyền và bảo đảm trình tự, thủ tục ban hành văn bản hành chính theo quy định pháp luật. Đây là loại quyết định hành chính trong nội bộ cơ quan Nhà nước. Bởi vì, Quyết định số 2283/QĐ-UBND được Chủ tịch UBND TP. Phan Thiết ban hành với mục đích phê duyệt DA đầu tư công trình chợ Phan Thiết do chính UBND TP làm chủ đầu tư và là cơ sở pháp lý để các đơn vị thuộc UBND TP triển khai các công việc tiếp theo trong quá trình đầu tư DA; việc ban hành quyết định phê duyệt DA là thủ tục bắt buộc đối với chủ đầu tư công trình theo quy định pháp luật và như vậy đối tượng chịu tác động trực tiếp của quyết định hành chính này cũng chính là các đơn vị, bộ phận thuộc nội bộ của chủ đầu tư DA, do đó chưa có sự liên quan trực tiếp đến các đối tượng khác ở bên ngoài. Điều 2 Quyết định số 2283/QĐ-UBND đã quy định cụ thể đối tượng thi hành cũng chính là các các đơn vị, bộ phận có mối liên hệ nội bộ trực thuộc UBND TP. Phan Thiết.

Căn cứ khoản 8 Điều 2 Luật Khiếu nại (KN) năm 2011 quy định: “Quyết định hành chính là văn bản do cơ quan hành chính Nhà nước hoặc người có thẩm quyền trong cơ quan hành chính Nhà nước ban hành để quyết định về một vấn đề cụ thể trong hoạt động quản lý hành chính Nhà nước được áp dụng một lần đối với một hoặc một số đối tượng cụ thể”. Đồng thời, căn cứ quy định về các KN không được thụ lý giải quyết tại khoản 1 Điều 11 Luật KN năm 2011: “KN thuộc một trong các trường hợp sau đây không được thụ lý giải quyết: 1. Quyết định hành chính, hành vi hành chính trong nội bộ cơ quan Nhà nước để chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ, công vụ; quyết định hành chính, hành vi hành chính trong chỉ đạo điều hành của cơ quan hành chính cấp trên với cơ quan hành chính cấp dưới…”.

Đối chiếu các quy định trên cho thấy: Quyết định số 2283/QĐ-UBND ngày 31/12/2012 của Chủ tịch UBND TP. Phan Thiết là quyết định hành chính có tính chất nội bộ trong cơ quan Nhà nước (đối tượng chịu tác động trực tiếp là các cơ quan liên quan thuộc sự quản lý, điều hành của UBND TP. Phan Thiết) nên không phải là đối tượng được thụ lý giải quyết theo quy định của pháp luật về giải quyết KN hành chính. 

Cuối năm 2012, bà Phan Thị Phương Nga, với danh nghĩa đại diện tập thể tiểu thương chợ Phan Thiết có “Đơn yêu cầu nâng cấp sửa chữa chợ Phan Thiết, tỉnh Bình Thuận” gửi đến các cấp chính quyền. Nội dung đơn phản ánh những khó khăn của tiểu thương trong thực tế kinh doanh, thiếu vốn đầu tư… nên đề nghị chính quyền không thực hiện đầu tư xây dựng mới chợ Phan Thiết theo quy mô “1 trệt, 1 lầu” mà kiến nghị chỉ sửa chữa, nâng cấp theo dạng cuốn chiếu thực hiện đối với từng khu vực vì đây là giải pháp tối ưu nhất, phù hợp với điều kiện kinh doanh, buôn bán hiện tại của tiểu thương. Ngoài ra, nội dung đơn cũng phản ánh việc Ban Quản lý chợ Phan Thiết ban hành thông báo đăng ký thuê mặt bằng kinh doanh chợ mới với những quy định thực hiện thiếu dân chủ, thiếu công khai, xâm hại đến quyền lợi của tiểu thương; việc huy động vốn đầu tư mang tính áp đặt, hù dọa bắt buộc bà con tiểu thương phải đăng ký đặt cọc…

Nội dung đơn phản ánh này đã được UBND TP. Phan Thiết trả lời lần thứ nhất tại Công văn số 634/UBND-NC ngày 08/3/2013.Hoạt động của tiểu thương trong chợ. Ảnh tư liệu

Không đồng ý với nội dung trả lời, bà Phan Thị Phương Nga tiếp tục có đơn yêu cầu UBND TP. Phan Thiết phải ban hành quyết định giải quyết KN về DA công trình chợ Phan Thiết. 

Nhận định đơn yêu cầu này không có cơ sở để xem xét giải quyết nên UBND TP. Phan Thiết không ban hành quyết định giải quyết KN mà chỉ ban hành Công văn số 3708/UBND-NC ngày 08/10/2013 trả lời đơn của bà Nga (lần hai). 

Mặc dù, UBND TP. Phan Thiết có viện dẫn đúng điều luật áp dụng (khoản 1, Điều 11 Luật KN năm 2011) nhưng chưa giải thích rõ ràng cơ sở dẫn đến việc không thụ lý giải quyết theo trình tự, thủ tục giải quyết KN hành chính; đồng thời, viện dẫn các quy định tại khoản 4, Điều 11 Luật KN năm 2011 và Điều 6 Nghị định số 75/2012/NĐ-CP của Chính phủ và nêu một số lý do vì chưa rõ ràng về thủ tục giấy tờ để bác tư cách đại diện của bà Phan Thị Phương Nga là chưa phù hợp, dẫn đến những bức xúc và phản ứng từ phía bà Nga và một số tiểu thương khác. 

Tại Công văn số 4118/UBND-NC ngày 31/10/2013, UBND TP. Phan Thiết tiếp tục trả lời đơn của bà Nga và tập thể tiểu thương chợ Phan Thiết (lần ba). Theo đó, UBND TP. Phan Thiết không xem xét giải quyết kiến nghị của tiểu thương theo nội dung Giấy ủy quyền mà bà Nga gửi kèm theo đơn. Tuy nhiên, việc UBND TP. Phan Thiết viện dẫn quy định tại Điều 3 và Điều 17 Nghị định số 79/2007/NĐ-CP ngày 18/5/2007 của Chính phủ về cấp bản sao từ sổ gốc, chứng thực bản sao từ bản chính, chứng thực chữ ký để cho rằng văn bản ủy quyền của tập thể tiểu thương cho bà Nga không có giá trị pháp lý là chưa phù hợp với pháp luật giải quyết KN hành chính.

Tại Văn bản số 725/UBND-NCPC, ngày 06/3/2014, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận Lê Tiến Phương kết luận: Việc Chủ tịch UBND TP. Phan Thiết không xem xét thụ lý KN của bà Phan Thị Phương Nga đối với Quyết định số 2283/QĐ-UBND ngày 31/12/2012 là đúng quy định pháp luật. Tuy nhiên, UBND TP. Phan Thiết ban hành các văn bản trả lời cho bà Nga còn có một số sai sót nhất định trong việc viện dẫn quy định pháp luật chưa phù hợp để giải thích đã dẫn đến việc bà Nga và tập thể tiểu thương chợ Phan Thiết tiếp tục phản ứng và ngộ nhận rằng: Chủ tịch UBND TP. Phan Thiết đã lạm dụng chức quyền, trì hoãn, trù dập, tước quyền KN và tước quyền dân chủ của bà con tiểu thương, không giải quyết KN theo đúng quy định pháp luật.

Qua xem xét toàn bộ diễn biến sự việc có liên quan đến nội dung các đơn của bà Phan Thị Phương Nga ký tên với tư cách là người đại diện cho tập thể tiểu thương chợ Phan Thiết và căn cứ quy định pháp luật, Chủ tịch UBND tỉnh Bình Thuận Lê Tiến Phương khẳng định: Việc KN của bà Nga và các tiểu thương chợ Phan Thiết đối với Quyết định số 2283/QĐ-UBND ngày 31/12/2012 của Chủ tịch UBND TP. Phan Thiết về phê duyệt DA đầu tư xây dựng công trình chợ Phan Thiết là không phù hợp quy định pháp luật. 

Đối với một số sai sót trong quá trình giải quyết đơn, UBND tỉnh sẽ chỉ đạo Chủ tịch UBND TP. Phan Thiết chấn chỉnh, rút kinh nghiệm, khắc phục những sai sót trong quá trình nghiên cứu, áp dụng các quy định pháp luật nói chung, quy định giải quyết KN hành chính nói riêng. 

Đối với các nội dung phản ánh, kiến nghị của bà Phan Thị Phương Nga và một số tiểu thương chợ Phan Thiết có liên quan đến quá trình phê duyệt DA Đầu tư xây dựng công trình chợ Phan Thiết và những phản ánh bức xúc xung quanh việc Ban Quản lý chợ Phan Thiết đăng ký, cho thuê mặt bằng kinh doanh chợ mới với những quy định thực hiện thiếu dân chủ, thiếu công khai, xâm hại đến quyền lợi của tiểu thương; việc huy động vốn đầu tư mang tính áp đặt, hù dọa… UBND tỉnh sẽ chỉ đạo UBND TP. Phan Thiết xem xét cụ thể, tiếp thu những ý kiến góp ý phù hợp để nhằm thực hiện DA đúng theo chỉ đạo của UBND tỉnh và phù hợp lợi ích chung của bà con tiểu thương.

Minh Đăng