Kết luận thanh tra chỉ rõ, công tác thông tin, giáo dục, truyền thông tại địa phương này mặc dù đã được triển khai tích cực, song mới chủ yếu tập trung ở một số khu vực đông dân cư, các điểm nóng, đối với một số khu vực vùng xa, vùng sâu còn chưa được quan tâm đúng mức.

Kiểm tra, xác minh của đoàn thanh tra tại Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS của tỉnh Thái Nguyên cho thấy, việc thực hiện các chương trình Methadone, chương trình xét nghiệm, công tác điều trị HIV/AIDS, điều trị dự phòng lây truyền HIV từ mẹ sang con vẫn còn một số tồn tại mặc dù đã được chấn chỉnh, hướng dẫn kịp thời.

Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS thực hiện 90 cuộc giám sát chương trình xét nghiệm tại 30 cơ sở xét nghiệm sàng lọc trên địa bàn tỉnh Thái Nguyên. Qua giám sát phát hiện nhân sự một số đơn vị có sự thay đổi, luân chuyển vị trí hoặc đi đào tạo nâng cao trình, độ, nghỉ chế độ... nên có thời điểm bị thiếu cán bộ.

Bên cạnh đó, các cơ sở chưa nghiên cứu kỹ, chưa cập nhật các văn bản pháp quy liên quan đến xét nghiệm HIV. Cơ sở vật chất một số đơn vị còn chật hẹp, thiếu dụng cụ rửa mắt khẩn cấp, bộ sơ cứu, bộ xử lý tràn đồ.

Kết quả giám sát cũng cho thấy, tài liệu và hồ sơ ghi chép tại các cơ sở còn chưa đầy đủ, các thông tin sửa chữa. Thiếu quy trình hủy mẫu, quản lý sử dụng trang thiết bị xét nghiệm, bản hướng dẫn phân loại và xử lý rác thải, xử lý tràn đồ. Quy trình chưa cập nhật và phổ biến cho toàn thể cán bộ thực hiện xét nghiệm HIV.

Ngoài ra, trang thiết bị còn thiếu biên bản giao nhận, sổ lý lịch, máy ghi chép chưa đủ thông tin. Trang thiết bị chưa được bảo trì, bảo dưỡng định kỳ theo hướng dẫn của  nhà sản xuất. Pipette, nhiệt kế chưa được hiệu chuẩn, hiệu chỉnh định kỳ.
Qua kiểm tra quản lý mẫu bệnh phẩm, đoàn thanh tra ghi nhận, bơm kim tiêm chưa đúng kim cỡ 21 - 23G, ống lấy máu chưa ghi đủ thông tin ngày lấy mẫu. Sơ đồ mẫu xét nghiệm chưa ghi đầy đủ thông tin theo quy định, chưa có đánh giá năng lực và đào tạo lại cán bộ định kỳ.

Trung tâm Phòng, chống HIV/AIDS đã tiến hành 104 cuộc giám sát tại 9 huyện/thành/thị xã, 181 trạm y tế xã/phường/thị trấn. Qua giám sát cho thấy, tại Bệnh viện tỉnh Thái Nguyên dù có thực hiện báo cáo, nhưng không đều. Bên cạnh đó, việc giải mã các trường hợp dương tính ít làm và thực hiện không đầy đủ, việc bảo mật thông tin tại một số xã thực hiện chưa tốt.

Quá trình thanh tra công tác quản lý Nhà nước về phòng, chống HIV/AIDS tại Sở Y tế Thái Nguyên, Thanh tra Bộ Y tế cũng ghi nhận đây là một trong những tỉnh trọng điểm về ma túy và HIV/AIDS, nơi tập trung khối lượng lớn công nhân, học sinh, sinh viên trong khi một số hành vi nguy cơ liên quan đến HIV/AIDS đang thay đổi theo hướng phức tạp và khó kiểm soát, khó can thiệp, dẫn đến nguy cơ lây nhiễm HIV trong cộng đồng.

Đối với Chương trình Điều trị thay thế nghiện các chất dạng thuốc phiện bằng Methadone, hiện tại các cơ sở của ngành Lao động chưa triển khai hoạt động do vướng mắc bởi quyết định quy định nhiệm vụ, chức năng về điều trị thay thế bằng Methadone chậm (tháng 8/2016 mới triển khai), tiến độ sửa chữa, xây dựng cơ sở vật chất tại một số đơn vị chưa đảm bảo.

Bên cạnh đó, việc rà soát số liệu người nghiện ma túy, người nhiễm HIV/AIDS rất khó khăn do một số bệnh nhân giấu bệnh, không công khai danh tính hoặc kỳ thị của một số người trong xã hội hoặc do tính di, biến động... Việc rà soát, cập nhật số liệu chủ yếu dựa vào các cán bộ kiêm nhiệm trong khi lực lượng này lại thường xuyên thay đổi, kinh phí cho hoạt động này cũng hạn chế.

Ngoài ra, công tác thông tin, giáo dục truyền thông còn hạn chế do mới chủ yếu tập trung ở một số khu vực đông dân, các điểm nóng, chưa thực sự mang tính xã hội hóa. Kinh phí Chương trình Mục tiêu quốc gia và các nhà tài trợ cắt giảm nhanh trong khi kinh phí địa phương hạn chế. Việc chuyển đổi điều trị ARV từ trung tâm y tế sang bệnh viện tuyến huyện đang trong giai đoạn đầu còn gặp nhiều khó khăn.

Thanh tra Bộ Y tế đề nghị Sở Y tế Thái Nguyên tăng cường tập huấn, hướng dẫn bảo đảm việc thực hiện công tác phòng, chống HIV/AIDS theo đúng quy định của pháp luật. Tiếp tục đẩy mạnh công tác truyền thông, tư vấn về phòng, chống HIV/AIDS, nhất là tư vấn để phát hiện sớm phụ nữ mang thai nhiễm HIV trong cộng đồng và tránh mất dấu. Đồng thời, tăng cường hơn nữa công tác thanh tra, kiểm tra, kịp thời phát hiện, xử lý nghiêm các vi phạm trong công tác phòng, chống HIV/AIDS.

Phương Anh