Tại hiện trường, Công ty CPTVĐT và Xây dựng 468 khai thác nhưng chưa cải tạo phục hồi môi trường tại xã Kim Long, huyện Tam Dương, Vĩnh Phúc. Ảnh: Thanh Lương

Theo kết quả điều tra địa chất khoáng sản, trên địa bàn tỉnh Vĩnh Phúc chủ yếu là khoáng sản vật liệu xây dựng thông thường như đá xây dựng, đất san lấp, cát, sỏi lòng sông, cao lanh, than bùn... song trữ lượng không lớn và điều kiện khai thác hạn chế.

Các hoạt động khai thác khoáng sản (KTKS) chủ yếu phục vụ cho nhu cầu của địa phương, hoạt động khoáng sản đã gắn liền với bảo vệ môi trường (BVMT), an ninh, an toàn lao động, sử dụng khoáng sản tiết kiệm và có hiệu quả, công tác BVMT luôn được UBND tỉnh quan tâm chỉ đạo, tuy nhiên trong quá trình thực hiện còn có những tồn tại hạn chế nhất định.

Được biết, giai đoạn 2007 - 2018, Sở TN&MT đã tham mưu cho HĐND, UBND tỉnh ban hành gần 10 Nghị quyết, Chương trình hành động của Tỉnh ủy - HĐND - UBND tỉnh là những căn cứ quan trọng cho công tác chỉ đạo, tổ chức thực hiện nhiệm vụ công tác BVMT nói chung và trong hoạt động KTKS nói riêng.

Từ năm 2007 - 2018, riêng Thanh tra Sở TN&MT đã triển khai 38 cuộc thanh tra, kiểm tra đối với 135 tổ chức, cá nhân có liên quan đến hoạt động KTKS tại 137 điểm mỏ trên địa bàn Vĩnh Phúc, đã xử phạt đối với 5 tổ chức vi phạm, thu nộp ngân sách 45 triệu đồng.

Để có đánh gia tổng quát về công tác BVMT trong KTKS, vừa qua Thanh tra tỉnh đã tiến hành thanh, kiểm tra 24 chủ đầu tư đang thực hiện khai thác tại 26 điểm mỏ cho thấy: 3 chủ đầu tư thực hiện khai thác tại 3 điểm mỏ đã hết hạn khai thác tuy có cải tạo phục hồi môi trường, nhưng tiến độ thực hiện chậm theo quy định gồm: Công ty CPTVĐT và Xây dựng 468, Công ty TNHH XD & TM Minh Chủ, Công ty TNHH XD&TM Hiền Linh.

3 chủ đầu tư thực hiện khai thác tại 3 điểm mỏ đã kết thúc hoạt động KTKS, nhưng chưa thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường, đóng cửa mỏ theo quy định đó là: Công ty TNHH Toàn Trường, Công ty CPXD TM Tam Đảo, Công ty TNHH MTV Sông Đà E&C - Chi nhánh Trung Mầu.

Kiểm tra việc thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước đối với 24 chủ đầu tư tại 26 điểm mỏ đã xác định được tổng số tiền thuế TNMT, phí BVMT, tiền cấp quyền KTKS và ký quỹ BVMT còn nợ là hơn 7 tỷ đồng.

3/24 chủ đầu tư nợ thuế thu nhập trên 623 triệu đồng đó là Công ty CPXD TM Tam Đảo, Công ty Quảng Lợi, Công ty TNHH XD&TM Hiền Linh.

4/24 chủ đầu tư nợ phí BVMT hơn 1 tỷ đồng bao gồm: Công ty CPXD TM Tam Đảo, Công ty Quảng Lợi, Chi Nhánh Trung Mầu - Công ty TNHH MTV Sông Đà 2 E&C, Công ty TNHH XD&TM Hiền Linh.

3/24 chủ đầu tư nợ tiền cấp quyền khai thác hơn 4 tỷ đồng: Công ty TNHH TM&XD Vĩnh Phúc, Công ty Quảng Lợi, Công ty CP Khoáng sản Phúc Thái.

7/24 chủ đầu tư chưa nộp ký quỹ BVMT hơn 1,2 tỷ đồng gồm: Công ty CP tập đoàn Toàn Vĩ, Công ty TNHH Toàn Trường, Công ty CP đầu tư Tân Phát, Công ty TNHH TM Kết Hiền, Công ty TNHH XD&TM Minh Chủ, Công ty TNHH XD&TM Vĩnh Phúc, Công ty Quảng Lợi.

Riêng Công ty CP XDTM Tam Đảo đã thực hiện khai thác đất nhưng chưa thực hiện ký quỹ BVMT.

Đối với hộ ông Trần Văn Hoàn ở xã Sơn Lôi, được UBND huyện Bình Xuyên phê duyệt phương án xây dựng trang trại tại Đầm Đâm, xã Sơn Lôi có diện tích 4,82ha với thời hạn 49 năm. Tuy UBND huyện Bình Xuyên chưa ký hợp đồng thuê đất với ông Hoàn, nhưng ông Hoàn đã ký Hợp đồng số 01/2016/HĐTT không ghi ngày, tháng với Công ty TNHH Minh Hiếu ĐH về thi công cải tạo và nạo vét diện tích 48.000m² có độ sâu 02m, với khối lượng khoảng 19.226,0m³ trong thời gian 03 năm.

Bước đầu, Thanh tra Sở TN&MT phối hợp với Phòng TN&MT huyện Bình Xuyên, UBND xã Sơn Lôi, Công ty Minh Hiếu ĐH và ông Trần Văn Hoàn tiến hành kiểm tra đã xác định công ty đã khai thác, tận thu được khoảng 17.000m³, trữ lượng chưa khai thác khoảng 10.043m³ nhưng không chấp hành kê khai, chưa nộp thuế tài nguyên và phí BVMT, khai thác đất ra ngoài chỉ giới mốc giới được cấp phép.

Thanh tra tỉnh Vĩnh Phúc còn chỉ rõ những tồn tại, sai phạm từ năm 2007 đến tháng 3/2016, chưa tham mưu UBND tỉnh xây dựng và phê duyệt quy hoạch thăm dò, KTKS, giới thiệu địa điểm, tham mưu UBND tỉnh phê duyệt 9 điểm mỏ khai thác đất làm vật liệu xây dựng thông thường không có quy hoạch là chưa đúng quy định, trách nhiệm thuộc về Sở Xây dựng.

6 chủ đầu tư thực hiện 7 điểm mỏ đã hết hạn khai thác, nhưng chưa tham mưu UBND tỉnh quyết định phê duyệt đề án đóng cửa mỏ, cải tạo, phục hồi môi trường theo quy định; 3 chủ đầu tư thực hiện 3 điểm mỏ đã hết thời hạn khai thác nhưng thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường còn chậm tiến độ so với đề án, kế hoạch, phương án, cam kết được phê duyệt; 3 chủ đầu tư thực hiện 4 điểm mỏ đã kết thúc hoạt động KTKS, nhưng không thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường, đóng cửa mỏ là vi phạm, trách nhiệm thuộc về Sở TN&MT.

7/24 chủ đầu tư được kiểm tra thực hiện khai thác 8 điểm mỏ, nợ tiền ký quỹ hơn 1.2 tỷ đồng, trách nhiệm thuộc Quỹ BVMT tỉnh.

Việc 3 chủ đầu tư khai thác tại 3 điểm mỏ đã hết thời hạn khai thác nhưng việc cải tạo, phục hồi môi trường còn chậm tiến độ so với đề án, kế hoạch, phương án, cam kết được cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt là chưa thực hiện đúng một số điều của Luật BVMT.

3 chủ đầu tư khai thác tại 3 điểm mỏ đã kết thúc hoạt động KTKS, nhưng không thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường, đóng cửa mỏ theo quy định, vi phạm Nghị định số 155 của Chính phủ quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực BVMT.

7 chủ đầu tư chậm nộp tiền ký quỹ BVMT là chưa thực hiện đúng quy định, trách nhiệm trên thuộc Quỹ BVMT tỉnh và 07 chủ đầu tư.

Công ty Tam Đảo đã thực hiện xong khai thác đất, nhưng chưa thực hiện ký quỹ BVMT là vi phạm quy định tại Khoản 3 Điều 30 Luật Khoáng sản.

Công ty Minh Hiếu ĐH không chấp hành kê khai, nộp thuế tài nguyên và phí BVMT; không báo cáo kết quả hoạt động khoáng sản, kê khai trữ lượng khai thác với Sở TN&MT; vi phạm hợp đồng đã ký kết với ông Trần Văn Hoàn về việc khai thác không đúng mốc giới, chỉ giới.

Hộ ông Trần Văn Hoàn không thực hiện đúng phương án sản xuất kinh doanh được UBND huyện Bình Xuyên phê duyệt tại Quyết định số 937.

Về thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với 6 chủ đầu tư tại 7 điểm mỏ, chưa thực hiện xong nghĩa vụ tài chính, nợ thuế tài nguyên, nợ phí BVMT, nợ tiền cấp quyền khai thác, trách nhiệm thuộc cơ quan quản lý thuế trên địa bàn tỉnh và các chủ đầu tư.

Thanh tra tỉnh đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo Sở Xây dựng, Sở TN&MT, Cục Thuế tỉnh và Quỹ BVMT tỉnh tổ chức kiểm điểm, xác định trách nhiệm đối với tập thể, cá nhân liên quan đến tồn tại, sai phạm được nêu ở trên để có hình thức xử lý kỷ luật theo quy định.

Đề nghị Sở TN&MT tham mưu UBND tỉnh xử lý hành vi vi phạm đối với 3 chủ đầu tư là: Công ty TNHH Toàn Trường; Công ty CPXD TM Tam Đảo; Công ty TNHH MTV Sông Đà E&C - Chi nhánh Trung Mầu về hành vi vi phạm đã kết thúc hoạt động KTKS, nhưng chưa thực hiện cải tạo, phục hồi môi trường, đóng cửa mỏ theo quy định.

Đồng thời kiến nghị, đề nghị Sở TN&MT thông báo Cục Thuế tỉnh về khối lượng, trữ lượng mà các chủ đầu tư đã khai thác tài nguyên trên địa bàn tỉnh, để Cục Thuế tỉnh chỉ đạo các Chi Cục thuế kiểm tra, rà soát, xác định chính xác về thực hiện nghĩa vụ tài chính với Nhà nước.

Đối với 09 điểm mỏ khai thác đất làm vật liệu xây dựng thông thường không có quy hoạch, sẽ tham mưu UBND tỉnh quyết định đóng cửa mỏ, phê duyệt phương án cải tạo, phục hồi môi trường sau khi hết thời hạn khai thác.

Đề nghị Quỹ BVMT tỉnh kiểm tra, rà soát các chủ đầu tư nợ tiền ký quỹ hoặc chưa ký quỹ, để phân loại, đề xuất UBND tỉnh xử lý theo quy định của pháp luật.

Đề nghị Cục thuế tỉnh chỉ đạo Chi Cục thuế huyện Bình Xuyên truy thu các khoản tiền phải nộp đối với Công ty TNHH Minh Hiếu ĐH trong việc KTKS, đồng thời xử lý theo quy định của pháp luật.

 Đề nghị UBND huyện Bình Xuyên chỉ đạo Phòng TN&MT không ký kết hợp đồng thuê đất với ông Trần Văn Hoàn, hủy bỏ quyết định cho ông Trần Văn Hoàn thuê đất để đầu tư xây dựng trang trại, diện tích 4,82ha, thời hạn 49 năm.

Thanh Lương