UBND đã ban hành Kế hoạch thực hiện dự án điều tra, đánh giá đất đai tại TP.HCM giai đoạn 2016 - 2020. Ảnh: M.P

Lập, phê duyệt kế hoạch SDĐ hàng năm chậm

Theo kết luận thanh tra, nhiều chỉ tiêu thực hiện kế hoạch về đất phi nông nghiệp tại nhiều quận, huyện chưa đạt, quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất (SDĐ) đạt thấp so với các chỉ tiêu đề ra, chỉ tiêu đất ở đạt cao, trong khi đó, chỉ tiêu đất công trình công cộng lại đạt thấp, dẫn đến áp lực về hạ tầng đô thị.

Thanh tra việc lập và thực hiện kế hoạch SDĐ hàng năm của 11 quận, huyện cho thấy, công tác lập, trình và phê duyệt kế hoạch SDĐ hàng năm của các quận, huyện quá chậm: Năm 2015, UBND TP phê duyệt vào tháng 10, tháng 11, năm 2016 phê duyệt vào tháng 6, tháng 7; chưa tuân thủ theo quy định tại Nghị định 43/2014. 7/11 quận, huyện không chỉ đạo các phường, xã tổ chức thực hiện cho hộ gia đình, cá nhân trên địa bàn đăng ký nhu cầu SDĐ, đăng ký nhu cầu xin chuyển mục đích SDĐ để đưa vào kế hoạch SDĐ năm 2015 theo quy định.

Việc thực hiện quy hoạch SDĐ đến năm 2020 và kế hoạch SDĐ 5 năm kỳ đầu (2011 - 2015) của các quận, huyện không đảm bảo các chỉ tiêu đề ra. Việc thực hiện giao đất, cho thuê đất năm 2015 và năm 2016 chỉ đạt bình quân 30% so với chỉ tiêu kế hoạch SDĐ của quận, huyện được phê duyệt; UBND các quận, huyện không thực hiện việc báo cáo hàng năm về kết quả thực hiện quy hoạch, kế hoạch SDĐ theo quy định của Luật Đất đai năm 2013.

Kiểm tra 33 hồ sơ giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích SDĐ đối với các tổ chức cho thấy một số tồn tại như: Nhiều hồ sơ chưa có văn bản thẩm định nhu cầu SDĐ của tổ chức xin SDĐ theo quy định; 29/33 hồ sơ chỉ ghi ngày tiếp nhận hồ sơ, không xác định ngày giao trả hồ sơ; nhiều hồ sơ không có biên bản bàn giao đất thực địa...

Có 21/21 hồ sơ cấp giấy chứng nhận (GCN) cho tổ chức trên địa bàn TP do Phòng Quản lý đất đai thuộc Sở TN&MT trực tiếp thực hiện nhận và trả kết quả cấp GCN chưa đúng quy định; 8/21 hồ sơ không có giấy biên nhận, trả kết quả hồ sơ là chưa đúng với quy định của Nghị định 181/2004, 9/21 hồ sơ không có đơn đăng ký cấp GCN quyền SDĐ, quyền sở nhà ở và tài sản khác gắn liền với đất; 21/21 hồ sơ thời gian thực hiện thủ tục hành chính trễ hạn so với quy định.

98/125 hồ sơ giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích SDĐ và cấp GCN tại 11 quận, huyện có quy trình thực hiện thụ lý không đúng quy định; 95/125 hồ sơ thời gian thực hiện thủ tục hành chính về chuyển mục đích là trễ so với quy định và có 195 hồ sơ xin chuyển mục đích SDĐ nông nghiệp sang đất ở đô thị nhưng các hộ không đăng ký nhu cầu xin chuyển mục đích SDĐ.

Đặc biệt, khi cho phép chuyển mục đích SDĐ, UBND các quận, huyện không thực hiện thẩm định, xác nhận nhu cầu SDĐ theo quy định; việc tách đất nông nghiệp thành các khu chức năng để lập hồ sơ đầu tư cơ sở hạ tầng, trước khi chuyển mục đích sang đất ở đô thị là trái với quy định của UBND TP và Luật Đất đai năm 2013; các phương án đầu tư cơ sở hạ tầng không được thẩm định và cấp giấy xác nhận cam kết bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường; các quận nội thị đặc biệt, các phương án tách thửa, chuyển đổi mục đích SDĐ để chuyển nhượng là các trường hợp chuyển nhượng đất dưới hình thức phân lô, bán nền trái với Nghị định 42/2014.

Ngoài ra, có nhiều hồ sơ cấp GCN cho hộ gia đình, cá nhân thực hiện không đúng quy định của pháp luật.

Nhiều tổ chức vi phạm pháp luật về bảo vệ môi trường

Về lĩnh vực môi trường, kết luận chỉ ra 10/10 hồ sơ không có tờ trình thành lập hội đồng thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM); nhiều hồ sơ chưa thực hiện việc kiểm tra xác nhận hoàn thành các công trình bảo vệ môi trường theo ĐTM được duyệt; 31/38 tổ chức có vi phạm về việc chấp hành pháp luật về môi trường như: Không lập ĐTM; không thực hiện quan trắc, giám sát môi trường; không lập báo cáo quản lý chất thải nguy hại định kỳ theo quy định...

Công tác lập, thẩm định, phê duyệt, cấp giấy phép sử dụng tài nguyên nước và xả nước thải vào nguồn nước, phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường còn một số tồn tại về trình tự thủ tục hành chính. Đoàn thanh tra chỉ ra, 15/38 tổ chức sử dụng nước còn vi phạm pháp luật như xả thải vào nguồn nước không có giấy phép theo quy định; không có thiết bị quan trắc lưu lượng thải khi xả thải vào nguồn nước; không xây dựng hệ thống xử nước thải theo quy định...

Kết luận cũng chỉ ra, cơ sở dữ liệu đất đai gồm cơ sở dữ liệu địa chính, dữ liệu quy hoạch SDĐ, dữ liệu giá đất, dữ liệu thống kê, kiểm kê đất đai của TP và của các quận, huyện chưa được xây dựng đầy đủ. Sản phẩm của dự án xây dựng cơ sở dữ liệu địa chính chưa hoàn chỉnh vì dữ liệu không gian còn chưa được liên kết đầy đủ với cơ sở dữ liệu thuộc tính. Hạ tầng kỹ thuật công nghệ thông tin hiện nay trong cơ quan quản lý đất đai của TP chưa đáp ứng về kỹ thuật cho cơ sở dữ liệu địa chính vận hành, khai thác sử dụng; các đơn vị chi nhánh văn phòng đăng ký đất đai quận, huyện hiện nay chỉ vận hành được cơ sở dữ liệu thuộc tính, không vận hành được đồng thời kết nối với dữ liệu không gian.

Bộ TN&MT kiến nghị UBND TP HCM sớm ban hành đầy đủ những văn bản quy phạm pháp luật về TN&MT phù hợp với tình hình thực tế của TP; hủy bỏ hoặc sửa đổi, thay thế ngay những văn bản pháp quy không còn phù hợp hoặc trái với quy định của pháp luật; chỉ đạo Sở TN&MT, các sở, ban, ngành có liên quan hướng dẫn cho các quận, huyện lập kế hoạch SDĐ hằng năm và thẩm định trình UBND TP đảm bảo thời gian phê duyệt theo đúng quy định của pháp luật; rà soát, chấn chỉnh, thực hiện đúng trình tự thủ tục giao đất, cho thuê đất, chuyển mục đích SDĐ, cấp GCN quyền SDĐ, cấp giấy phép trong lĩnh vực tài nguyên nước và các quyết định phê duyệt ĐTM trong lĩnh vực bảo vệ môi trường; có biện pháp chấn chỉnh và khắc phục ngay những tồn tại đã nêu.

Đồng thời chỉ đạo UBND các quận, huyện tự kiểm tra, rà soát và khắc phục các tồn tại trong công tác lập kế hoạch SDĐ hằng năm, tách thửa, chuyển mục đích SDĐ và cấp GCN quyền SDĐ, chấm dứt tình trạng kinh doanh bất động sản dưới hình thức phân lô, bán nền trái pháp luật ở các quận nội thành của TP.

Bảo Anh