Trạm thu phí D.A BOT Nghi Sơn - Cầu Giát. Ảnh: Trần Quý

Bộ GTVT cho rằng, trong quá trình Kiểm toán Nhà nước tiến hành kiểm toán một số dự án BOT cũng đã ghi nhận nội dung này và không kết luận thất thoát hay gây thiệt hại cho ngân sách.

Đối với một số D.A BOT mà Bộ KH&ĐT tiến hành thanh tra, ngay sau khi có dự thảo và kết luận thanh tra, Bộ GTVT đã có văn bản giải trình và báo cáo Thủ tướng Chính phủ nhằm làm rõ cách xác định tổng mức đầu tư D.A cũng như xác định giá trị quyết toán để điều chỉnh thời gian hoàn vốn.

Theo giải trình của Bộ GTVT, công tác lập báo cáo nghiên cứu khả thi, tổng mức đầu tư các D.A BOT được lập bởi các đơn vị tư vấn hàng đầu, có năng lực như TEDI, TEDIS, Tư vấn Trường Sơn.

Tổng mức đầu tư được duyệt chỉ mới là giá trị đàm phán, xác định thời gian hoàn vốn ban đầu với nhà đầu tư; quá trình thực hiện đầu tư, nhằm chuẩn xác giá trị thực tế thực hiện D.A, công tác thẩm tra dự toán được giao cho các đơn vị có năng lực kinh nghiệm như Viện Kinh tế, Bộ Xây dựng thực hiện.
 
Theo quy định tại tất cả các hợp đồng BOT đã ký kết thì giá trị quyết toán cuối cùng được cấp có thẩm quyền chấp thuận mới là giá trị để cơ quan Nhà nước có thẩm quyền và nhà đầu tư ký kết hợp đồng điều chỉnh nhằm xác định thời gian hoàn vốn cho D.A.

Về kết luận xác định kinh phí đầu tư một số hạng mục trong tổng mức đầu tư chưa chính xác gây thiệt hại cho ngân sách của Thanh tra Bộ KH&ĐT, Bộ GTVT cho rằng: Theo quy định của Chính phủ, "tổng mức đầu tư là chi phí dự tính của D.A, tổng mức đầu tư là cơ sở để chủ đầu tư lập kế hoạch và quản lý vốn khi thực hiện đầu tư xây dựng công trình". Trong bước lập D.A đầu tư, không thể tính toán chính xác chi phí thực tế đầu tư xây dựng công trình và tại Thông tư số 04 (ngày 26/5/2010) của Bộ Xây dựng thậm chí còn cho phép tính tổng mức đầu tư dựa trên suất vốn đầu tư xây dựng công trình. Do vậy, giá trị tổng mức đầu tư (bao gồm cả lãi vay) không phản ánh đúng chi phí thực tế thực hiện công trình nên trong hợp đồng BOT, Bộ GTVT và nhóm công tác liên ngành (gồm có Bộ KH&ĐT, Bộ Tài chính, địa phương liên quan) đã quy định sử dụng giá trị quyết toán được cơ quan có thẩm quyền chấp thuận là giá trị cuối cùng để xác định thời gian hoàn vốn cho D.A.

Tổng mức đầu tư chỉ là căn cứ ban đầu để dự tính thời gian hoàn vốn; phục vụ đàm phán lựa chọn nhà đầu tư. Thời gian thu phí chính thức được quyết định theo giá trị quyết toán công trình nên phần kinh phí chênh lệch giữa tổng mức đầu tư và chi phí thực tế đầu tư không phải là thất thoát hoặc lãng phí và càng không thể khai khống tổng mức đầu tư để kéo dài thời gian thu phí.  

Trao đổi với phóng viên sáng ngày 10/9, lãnh đạo Thanh tra Bộ KH&ĐT cho biết, hiện Bộ KH&ĐT chưa nhận được văn bản chính thống nào của Bộ GTVT về các ý kiến liên quan đến kết luận thanh tra của Bộ KH&ĐT, mà chỉ nghe qua các phương tiện truyền thông. Thanh tra Bộ KH&ĐT giữ nguyên quan điểm trong kết luận thanh tra.

Liên quan đến kết luận thanh tra về 2 DA này, lãnh đạo Thanh tra Bộ KH&ĐT cho hay, ngày 27/8, Bộ GTVT đã mời Thanh tra Bộ KH&ĐT sang để họp về việc thực hiện kết luận. Tại cuộc họp này, phía Bộ GTVT đã chuyển cho Thanh tra Bộ KH&ĐT V bản số 11203 ngày 24/8 về việc thực hiện kết luận thanh tra của Bộ KH&ĐT về 2 D.A nói trên. Theo đó, Bộ trưởng Bộ GTVT Đinh La Thăng yêu cầu các đơn vị liên quan thực hiện nghiêm túc nội dung kết luận của Thanh tra Bộ KH&ĐT tại Văn bản số 5785. “Có thể là do báo chí sử dụng câu từ chưa chính xác khi chuyển tải thông tin về kết luận thanh tra nên dẫn đến người tiếp nhận thông tin hiểu chưa đúng nội dung”, lãnh đạo Thanh tra Bộ KH&ĐT nhận định.

Tại kết luận thanh tra, Thanh tra Bộ KH&ĐT chỉ rõ, về D.A BOT Nghi Sơn - Cầu Giát, theo tính toán trong phương án tài chính của D.A lập ngày 10/3/2015, tổng vốn đầu tư là hơn 3.581 tỷ đồng. Tuy nhiên, tính toán của đoàn thanh tra cho thấy, mức đầu tư chỉ là hơn 2.378 tỷ đồng, chênh lệch hơn 1.202 tỷ đồng. Bên cạnh đó, đoàn thanh tra cũng đã phát hiện nhiều sai sót trong việc quản lý đầu tư, tính toán thời gian hoàn vốn…

Tại D,A BOT Hà Nội - Bắc Giang, ngoài việc phát hiện nhiều sai sót trong việc lập, thẩm định và phê duyệt tổng mức đầu tư làm tăng tổng mức đầu tư thêm hơn 819 tỷ đồng, đoàn thanh tra còn phát hiện nhiều sai sót khác trong công tác quản lý đầu tư, tính toán thời gian hoàn vốn…

Trần Quý