Phê duyệt D.A đầu tư trùm lên D.A cầu Yên Lệnh 5,88km. Ảnh: TQ

Về chủ trương đầu tư, Bộ Giao thông vận tải (GTVT) báo cáo Thủ tướng Chính phủ về thực trạng của tuyến đường cũ “có mật độ phương tiện giao thông tăng và sự quá tải xe tải trọng nặng dẫn tới tuyến đường xuống cấp nghiêm trọng, tai nạn giao thông tăng cao”. Tuy nhiên, theo Văn bản số 11155 ngày 11/8/2014 của Bộ Tài chính lại xác định “đoạn đường này chưa bị xuống cấp nghiêm trọng và quá tải như báo cáo của Bộ GTVT” và có ý kiến “trường hợp cho phép đầu tư tuyến đường theo hình thức BOT như đề xuất của Bộ GTVT sẽ làm tăng mức phí mà người dân phải chi trả trong khi vẫn phải nộp phí sử dụng đường bộ; điều này có thể gây ra bức xúc, không đồng thuận của người dân. Do vậy, chưa nên đầu tư xây dựng D.A như đề xuất của Bộ GTVT”.

Ngày 8/9/2014, Bộ GTVT đã có Văn bản số 11202/BGTVT-ĐTCT giải trình làm rõ ý kiến tham gia của Bộ Tài chính đến Văn phòng Chính phủ, tuy nhiên chưa có ý kiến thống nhất lại của Bộ Tài chính.

Bộ còn đề nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép chỉ định nhà đầu tư thực hiện D.A khi chưa có đánh giá về năng lực và ý kiến đồng ý thực hiện D.A của nhà đầu tư. Công tác lập, thẩm định, phê duyệt D.A còn một số nội dung sai với các quy định hiện hành như: Suất đầu tư trong tổng mức đầu tư của D.A cao hơn so với suất đầu tư do Bộ Xây dựng công bố tổng số tiền 70.444 triệu đồng.

Áp dụng định mức, đơn giá và khối lượng sai dẫn đến tăng tổng mức đầu tư trên 10,8 tỷ đồng; phê duyệt đầu tư xây mới 8/10,2 km chưa hoàn toàn phù hợp với ý kiến cải tạo, nâng cấp của Thủ tướng Chính phủ; phê duyệt phạm vi của D.A từ cầu Yên Lệnh đến nút giao Vực Vòng bao trùm lên phạm vi D.A cầu Yên Lệnh 5,88 km; D.A được phê duyệt thiếu nguồn vốn chi thường xuyên và chi đầu tư phát triển hàng năm.

Công tác thiết kế bản vẽ thi công các gói thầu xây lắp được phê duyệt còn một số sai sót dẫn đến làm tăng chi phí đầu tư trên 11,2 tỷ đồng; dự toán được phê duyệt còn một số định mức, đơn giá chưa phù hợp, khối lượng dự toán chưa phù hợp với bản vẽ thi công dẫn đến làm tăng giá trị dự toán trên 9,4 tỷ đồng; áp dụng cho ca máy trạm trộn 120T/h làm tăng trên 5,2 tỷ đồng.

Nhà đầu tư không lập kế hoạch lựa chọn nhà thầu cho gói thầu thẩm tra quyết toán D.A hoàn thành làm cơ sở thực hiện nhưng vẫn lập quyết toán số tiền 705.7 triệu đồng.

Công tác quản lý, sử dụng vốn, giải ngân toàn bộ khối lượng hoàn thành bằng vốn chủ sở hữu đã góp 123.330/554.795 triệu đồng, sau đó mới giải ngân đến vốn vay là sai với quy định tại phụ lục hợp đồng dẫn đến cơ cấu nguồn vốn thay đổi so với tổng mức đầu tư ban đầu (sau kiểm toán, tỷ lệ vốn chủ sở hữu thay đổi từ 15% lên 22%, vốn vay từ 85% xuống 78%);

Doanh nghiệp D.A sử dụng nguồn thu phí để thanh toán chi phí quản lý D.A số tiền 840 triệu đồng là sai với quy định về nguồn vốn thanh toán. Nhà đầu tư giải ngân khối lượng hoàn thành không đúng tỷ lệ góp vốn đã thỏa thuận làm tăng tỷ lệ vốn chủ sở hữu từ 15% so với tổng mức đầu tư ban đầu lên 22% so với tổng mức đầu tư sau kiểm toán dẫn đến chi phí lợi nhuận phải trả cho nhà đầu tư (11,5%/năm), cao hơn 2,5%/năm so với chi phí lãi vay trong quá trình khai thác (9%/năm) số tiền trên 7,4 tỷ đồng.

Quyết toán chi phí tư vấn quản lý D.A vượt giá trị sau kiểm toán số tiền trên 2,2 tỷ đồng do áp dụng sai định mức; quyết toán một số khối lượng sai số tiền trên 4,7 tỷ đồng; giảm cho phí lãi vay trong thời hạn thi công trên 12,7 tỷ đồng; một số nội dung chưa đủ điều kiện quyết toán số tiền trên 24,1 tỷ đồng…

Với những sai phạm, tồn tại được chỉ ra trong thông báo kết quả kiểm toán, Kiểm toán Nhà nước yêu cầu Bộ GTVT xem xét, thương thảo, xử lý sai lệch số liệu trong phương án tài chính và điều khoản thỏa thuận của hợp đồng đối với nội dung lợi nhuận của nhà đầu tư làm sai lệch số tiền trên 184,5 tỷ đồng và lãi vay trong quá trình khai thác sai lệch số tiền trên 951 tỷ đồng;

Thương thảo điều chỉnh giảm giá vé hoặc thời gian thu phí từ 15 năm 6 tháng (nếu theo phụ lục hợp đồng sau đó là 10 năm 3 tháng 8 ngày) xuống còn 7 năm 5 tháng 14 ngày, giảm tương ứng 8 năm 16 ngày.

Yêu cầu doanh nghiệp đầu tư xử lý tài chính trên 44,2 tỷ đồng, trong đó: Thu hồi hoàn trả nhà đầu tư trên 2,2 tỷ đồng; giảm số phải trả trên 17,6 tỷ đồng do thanh toán khối lượng và đơn giá chưa phù hợp; xử lý tài chính khác trên 24,3 tỷ đồng.

Trao đổi với phóng viên về kết quả thực hiện các kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước, ông Ngọc Thanh Tú, Phó Giám đốc Công ty TNHH BOT cầu Yên Lệnh cho biết, đến ngày 29/3/2018, công ty và các bên liên quan đã tổ chức họp rút kinh nghiệm về các sai phạm.

Xử lý về tài chính, theo ông Tú, Công ty TNHH BOT cầu Yên Lệnh đã có lộ trình xử lý các sai phạm về tài chính. “Đối với số tiền trên 12,7 tỷ đồng giảm số phải trả chi phí lãi vay trong thời gian xây dựng, hiện nay Bộ GTVT chưa thỏa thuận quyết toán lãi vay cho nhà đầu tư, việc giảm trừ này sẽ được thực hiện khi thỏa thuận quyết toán lãi vay với Bộ GTVT và ký phụ lục hợp đồng để xác định thời điểm tính lãi vay trong thời gian xây dựng”, ông Tú cho biết.

Cũng theo ông Tú, D.A BOT cầu Yên Lệnh vẫn chưa xác định được thời gian thu phí. Hiện giá vé tại trạm BOT cầu Yên Lệnh đối với loại xe 9 chỗ ngồi trở xuống là 30 nghìn đồng/lượt; xe 18 tấn trở lên là 160 nghìn đồng/lượt.

Trần Quý