Công tác bồi thường, hỗ trợ tái định cư để xây dựng nhà máy Alumin Nhân Cơ xuất hiện nhiều sai phạm. Ảnh: Quỳnh Anh

Bà Nguyễn Thị Hương (trú tại thôn 1, xã Nhân Đạo, huyện Đắk R’lấp) bị thu hồi 6.142m2 đất nông nghiệp, liền kề thửa đất số 81, diện tích 8.387m2, trong đó có 400m2 đất ở. Theo quy định, bà Hương sẽ được hỗ trợ 40% giá đất ở cho 2.000m2 trong tổng số đất mà bà bị thu hồi; diện tích đất còn lại bà được hỗ trợ theo giá đất nông nghiệp. Tuy nhiên, bà Hương không được hỗ trợ giá đất ở và bố trí tái định cư, phải chuyển chỗ ở trong khi bà không còn chỗ ở nào khác khiến cuộc sống gia đình bà hết sức khó khăn.

Tương tự, bà Nguyễn Thị Thanh, bà Võ Thị Thùy Trang, ông Nguyễn Đình Tân, ông Hồ Kiện đều bị thu hồi đất để xây dựng các hạng mục cho nhà máy nhưng không hề được hỗ trợ 40% giá đất ở đối với diện tích 2.000m2 đất liền kề và cũng không được bố trí tái định cư khiến họ phải sống vất vưởng, nay đây mai đó.

Theo Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) tỉnh Đắk Nông, việc các hộ nêu trên bị thu hồi nhà cửa, đất đai nhưng không được hỗ trợ 40% giá đất ở đối với diện tích 2.000m2 và chưa được bố trí tái định cư là không đúng với quy định tại Khoản 4 Điều 15 Quyết định số 23/2007/QĐ-UBND ngày 06/12/2007 của UBND tỉnh Đắk Nông.

Lý giải về việc để xảy ra tình trạng trên, ông Lê Đình Sáu, Giám đốc Trung tâm Phát triển Quỹ đất huyện Đắk R’lấp cho biết: Quá trình xác định nguồn gốc đất và nhà cho các hộ dân có nhiều khó khăn, do đó xảy ra thiếu sót. Hiện Trung tâm đang làm phương án bổ sung và giải trình gửi lên UBND tỉnh để các hộ nêu trên được bồi thường và bố trí tái định cư.

Ngoài ra, công tác hỗ trợ, bồi thường tái định cư còn xuất hiện nhiều sai phạm gây thất thoát hơn 1 tỷ đồng. Cụ thể, ông Nguyễn Văn Quý (trú tại xã Nhân Cơ) bị thu hồi 22.679m2 đất và được UBND huyện Đắk R’lấp bồi thường, hỗ trợ 1,879 tỷ đồng bao gồm tiền bồi thường về đất, nhà cửa vật kiến trúc, cây trồng hoa màu, 2 căn nhà và các hỗ trợ khác.

Qua kiểm tra, ngoài 2 căn nhà của ông Quý được UBND xã Nhân Đạo xác nhận đủ điều kiện được bồi thường thì công tác tính bồi thường, hỗ trợ bổ sung cho ông Quý theo giá đất, tài sản vật kiến trúc khác gắn liền với đất và các chính sách hỗ trợ khác, đặc biệt là hỗ trợ nghề nghiệp và tạo việc làm bằng 2 lần giá đất nông nghiệp là không đúng theo quy định khiến số tiền bồi thường, hỗ trợ bổ sung sai quy định cho ông Quý lên tới 1,1 tỷ đồng.

Ông Lê Duy Thu (trú tại thôn 5, xã Nhân Cơ) được bồi thường 3.999m2 đất nông nghiệp với số tiền gần 42 triệu đồng, 65 triệu đồng tiền nhà cửa vật kiến trúc; ông Đỗ Văn Hưởng (trú tại thôn Tân An, xã Đắk R’moan, thị xã Gia Nghĩa, tỉnh Đắk Nông) được bồi thường 3.000m2 đất nông nghiệp và gần 113 triệu đồng tiền bồi thường, hỗ trợ nhà cửa, vật kiến trúc. 

Theo Thanh tra Sở TN&MT tỉnh Đắk Nông, việc hỗ trợ 80% giá trị căn nhà (tương đương 65 triệu đồng) của ông Thu là không đúng theo quy định. Bởi, những nhà, công trình khác gắn liền với đất được xây dựng sau ngày 01/7/2004 mà tại thời điểm xây dựng đã trái với mục đích sử dụng đất đã được xác định trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất được xét duyệt thì không được bồi thường. Thời điểm xây dựng nhà ông Thu vào năm 2007, do đó, ông Thu không nhận được số tiền 65 triệu đồng. 

Trường hợp ông Hưởng, trong hợp đồng mua bán đất năm 2009 không có tài sản nhà cửa, vật kiến trúc, thế nhưng ông Hưởng vẫn được nhận gần 113 triệu đồng tiền bồi thường, hỗ trợ là sai với quy định.

Trước tình hình trên, Sở TN&MT tỉnh Đắk Nông đã đề nghị UBND tỉnh Đắk Nông chỉ đạo UBND huyện Đắk R’lấp truy thu tổng số tiền 1,366 tỷ đồng chi sai cho các hộ nêu trên và báo cáo trước ngày 31/12. 

Bên cạnh đó, Sở cũng kiến nghị kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm đối với các tổ chức, cá nhân liên quan để xảy ra các sai sót trong công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư khi  Nhà nước thu hồi đất để xây dựng Nhà máy Alumin Nhân Cơ, kết quả kiểm điểm gửi về UBND tỉnh trước ngày 15/9.

Quỳnh Anh