Khu Công nghiệp Phước Nam (Ninh Thuận) bị xử phạt VPHC do tận thu đất cát không đúng quy định. Ảnh: Internet

Còn 789,5 triệu đồng chưa thu được vào ngân sách Nhà nước

Kết luận thanh tra cho thấy, công tác thi hành pháp luật về XLVPHC trong lĩnh vực TN&MT đã được UBND tỉnh Ninh Thuận, các cấp, các ngành trên địa bàn tỉnh quan tâm, chỉ đạo, tổ chức thực hiện theo quy định của pháp luật và đạt được nhiều kết quả, góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác quản lý Nhà nước về TN&MT của địa phương.

Bên cạnh kết quả đạt được, công tác thi hành pháp luật về XLVPHC trong lĩnh vực này vẫn còn một số tồn tại, hạn chế và vướng mắc trong tổ chức thực hiện cần được khắc phục trong thời gian tới.

Theo thống kê tại Báo cáo số 213 của UBND tỉnh, trong năm 2021, mặc dù bị ảnh hưởng bởi đại dịch Covid-19, trên địa bàn tỉnh, các cấp có thẩm quyền đã xử phạt 349 vụ việc vi phạm hành chính trong lĩnh vực TN&MT với số tiền xử phạt là 6 tỷ đồng. Trong số 349 trường hợp có quyết định XPVPHC thì có 10 quyết định XPVPHC có đơn kiến nghị cơ quan có thẩm quyền cho phép tồn tại các công trình vi phạm do điều kiện kinh tế khó khăn, không có chỗ ở nào khác..,

Về quản lý công tác thi hành pháp luật về XPVPH, theo quy định tại điểm a khoản 3 Điều 5 Nghị định số 91/2019/NĐ-CP về XPVPHC trong lĩnh vực đất đai, Chính phủ đã giao UBND cấp tỉnh "quy định mức độ buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu trước khi vi phạm với từng loại vi phạm pháp luật đất đai", mặc dù đã triển khai xây dựng, tuy nhiên, theo Bộ TN&MT đến nay, UBND tỉnh chưa ban hành văn bản này.

Công tác phổ biến, tập huấn pháp luật về XLVPHC nói chung và lĩnh vực TN&MT nói riêng mặc dù được quan tâm nhưng không thực hiện thường xuyên, hiệu quả chưa cao, chưa có sự thống nhất, đồng bộ.

Công tác phối hợp trong thi hành pháp luật về XLVPHC nói chung và trong lĩnh vực TN&MT đôi lúc còn chưa chặt chẽ, hiệu quả, còn chậm; trách nhiệm tham mưu của một số ngành, cấp huyện, cấp xã chưa kịp thời phát hiện vi phạm để xử lý, áp dụng các biện pháp ngăn chặn ngay từ khi phát sinh vụ việc.

Đặc biệt, trong 349 trường hợp VPHC trong lĩnh vực TN&MT (gồm 341 quyết định có phạt tiền và 8 quyết định không phạt tiền) thì đến nay vẫn còn 80/341 quyết định XPVPHC chưa thi hành xong. Trong số 80 quyết định chưa thi hành thì có 63 đã hết thời hiệu thi hành quyết định XPVPHC theo quy định tại khoản 1 Điều 74 Luật XLVPHC với số tiền chưa thu được vào ngân sách nhà nước là 789,5 triệu đồng.

Hầu hết các địa phương chưa thi hành quyết định khắc phục hậu quả

Bộ TN&MT còn chỉ ra, trong số 6/6 quyết định áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả mà không ban hành quyết định XPVPHC, có 1 quyết định đã thi hành, 5 quyết định đã ban hành quyết định cưỡng chế.

Đối với các biện pháp khắc phục hậu quả ban hành cùng với quyết định XPVPHC, hầu hết các địa phương chưa thi hành hoặc có ra quyết định cưỡng chế nhưng chưa thực hiện.

Ngoài ra, rất nhiều trường hợp, đặc biệt trong lĩnh vực đất đai, xử phạt chưa đầy đủ biện pháp khắc phục hậu quả là buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp có được do thực hiện hành vi vi phạm.

Về thẩm quyền XPVPHC trong lĩnh vực TN&MT trong năm 2021, theo Bộ TN&MT về cơ bản, việc XPVPHC trên địa bàn tỉnh Ninh Thuận được thực hiện theo đúng thẩm quyền của pháp luật.

Qua kiểm tra, một số địa phương, việc giao quyền XPVPHC cho cấp phó xử phạt chưa được thực hiện theo quy định tại khoản 2 Điều 54 Luật XLVPHC, Mẫu số 29 Nghị định số 97/2017/NĐ-CP, theo đó phải có văn bản riêng về việc giao quyền XPVPHC trong đó phải xác định được phạm vi giao quyền, nội dung giao quyền, thời hạn được giao quyền.

Một số trường hợp xử phạt cần xem xét lại về thẩm quyền, đặc biệt là quyết định xử phạt của Chủ tịch UBND cấp xã. Theo phụ lục kèm theo Báo cáo số 213/BC-UBND, một số quyết định XPVPHC của Chủ tịch UBND cấp xã trong lĩnh vực đất đai theo quy định tại Nghị định số 91/2019/NĐCP ngoài hình thức xử phạt chính còn áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả, trong đó, có những biện pháp khắc phục hậu quả không thuộc thẩm quyền xử phạt của Chủ tịch UBND cấp xã (theo quy định tại Điều 52 Luật XLVPHC trường hợp này thuộc thẩm quyền của UBND cấp huyện).

Qua kiểm tra theo xác suất 22 hồ sơ thuộc thẩm quyền XPVPHC của Chủ tịch UBND thành phố Phan Rang-Tháp Chàm và Chánh thanh tra Sở TN&MT đã xử phạt trong năm 2021, còn một số tồn tại, sai sót.

Bộ TN&MT kiến nghị UBND tỉnh Ninh Thuận cần tiếp tục quan tâm công tác thi hành pháp luật về XLVPHC trong lĩnh vực TN&MT trong thời gian tới; có các giải pháp để chấn chỉnh, khắc phục kịp thời những hạn chế, đặc biệt là tăng cường thanh tra, kiểm tra và tăng cường năng lực của đội ngũ công chức tham gia công tác XPVPHC trong lĩnh vực TN&MT.
Quan tâm bố trí nguồn lực, điều kiện cần thiết cho thi hành pháp luật về XLVPHC và thường xuyên tổ chức tập huấn, bồi dưỡng pháp luật, chuyên môn, nghiệp vụ cho đội ngũ cán bộ, công chức tham gia công tác XPVPHC trong lĩnh vực TN&MT.

Đề nghị UBND tỉnh Ninh Thuận khẩn trương hoàn thiện, ban hành quy định mức độ buộc khôi phục lại tình trạng ban đầu trước khi vi phạm đối với từng loại vi phạm đất đai theo thẩm quyền quy định tại điểm a khoản 3 Điều 5 Nghị định số 91/2019/NĐ-CP của Chính phủ về XPVPHC trong lĩnh vực đất đai.

Chỉ đạo kiểm tra các quyết định XPVPHC trong lĩnh vực TN&MT thuộc thẩm quyền xử phạt của Chủ tịch UBND cấp xã trong năm 2021; xử lý trách nhiệm của các cá nhân có liên quan trong trường hợp xử phạt không đúng thẩm quyền; không đúng, không đầy đủ các hình thức xử phạt, biện pháp khắc phục hậu quả; chuyển hồ sơ vụ việc vi phạm nếu thuộc trường hợp có dấu hiệu tội phạm để truy cứu trách nhiệm hình sự theo quy định của pháp luật.

Đề nghị UBND tỉnh Ninh Thuận chỉ đạo đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện các quyết định XPVPHC chưa thực hiện còn thời hiệu thi hành theo quy định tại khoản 1 Điều 74 Luật XLVPHC; kiểm điểm, xử lý trách nhiệm các cá nhân có liên quan trong việc không thực hiện trách nhiệm đôn đốc, kiểm tra việc thực hiện để quá thời hiệu thi hành các quyết định XPVPHC...