Nhiều sai phạm trong công tác quản lý, khai thác, chế biến KS tại Lào Cai. Ảnh: Ngô Khuyên

Trước đó, ngày 29/12/2017, Tổng Thanh tra Chính phủ đã ban hành Kết luận thanh tra số 3238/KL-TTCP về việc chấp hành chính sách, pháp luật trong công tác quản lý, khai thác, chế biến KS trên địa bàn tỉnh Lào Cai, giai đoạn 2005 - 2015; ngày 30/3/2018, Văn phòng Chính phủ có Văn bản số 126/TB-VPVP thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình về kết luận thanh tra.

Kết luận thanh tra đã chỉ rõ những thiếu sót trong công tác quy hoạch KS, cung cấp thông tin về quy hoạch KS; giới thiệu địa điểm dự án, thẩm định dự án đầu tư và cấp giấy chứng nhận đầu tư; cấp giấy phép khai thác KS, thu hồi đất, giao đất, cho thuê đất liên quan đến hoạt động KS và thực hiện nghĩa vụ tài chính như: Tiền thuê đất, thuế tài nguyên, phí bảo vệ môi trường…

Với những sai phạm được nêu trong Kết luận thanh tra số 3238/KL-TTCP, Tổng Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo: Giao Chủ tịch UBND tỉnh Lào Cai khẩn trương rà soát điều chỉnh quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất thời kỳ 2011 - 2020, đặc biệt là đối với các loại đất hoạt động KS, tránh chồng chéo vào đất rừng phòng hộ, rừng đặc dụng, đảm bảo diện tích quy hoạch sử dụng đất đã được Chính phủ phê duyệt.

Khảo sát, đo đạc, xác định lại diện tích để phê duyệt điều chỉnh quy hoạch KS, có vị trí, ranh giới cụ thể; phê duyệt điều chỉnh lại quy hoạch vùng cấm hoạt động KS; phê duyệt điều chỉnh quy hoạch KS vật liệu thông thường.

Rà soát và xác định lại diện tích đối với 8 dự án (D.A), vượt quy hoạch 135,81ha; 5 D.A cấp giấy phép khai thác tận thu vượt diện tích so với quy hoạch vào đất sản xuất, đất nông nghiệp, đất rừng phòng hộ, diện tích vượt quy hoạch 60,96ha; 11 D.A cấp giấy phép khai thác KS không có diện tích nằm trong quy hoạch được phê duyệt với tổng diện tích 65,41ha. Đối với toàn bộ diện tích đất đã nêu nằm ngoài quy hoạch, đầu tư không hiệu quả thì không cho thực hiện tiếp.

Chỉ đạo các cơ quan chức năng tiến hành cắm mốc, xác định ranh giới, diện tích đối với một số khai trường của Công ty Apatit Việt Nam theo đúng quy định của pháp luật.

Điều chỉnh lại 93 giấy chứng nhận đầu tư theo hướng ghi cụ thể các ưu đãi đầu tư mà nhà đầu tư được hưởng (tại mục ưu đãi đầu tư) theo quy định tại Điều 41 Nghị định số 108/NĐ-CP ngày 22/9/2006 của Chính phủ.

Có biện pháp xử lý hoặc kiến nghị xử lý phù hợp đối với các D.A KS mà chủ đầu tư đã chuyển nhượng quyền khai thác KS.

Văn bản số 126/TB-VPVP thông báo ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình về kết luận thanh tra: Đồng ý với các kiến nghị của TTCP tại Văn bản số 3238/KL-TTCP ngày 29/12/2017. Bộ Công thương, Bộ Tài chính, Bộ Tài nguyên và Môi trường và UBND tỉnh Lào Cai khẩn trương thực hiện các nội dung kiến nghị của TTCP.

Xem xét thu hồi giấy chứng nhận đầu tư của Công ty Cổ phần vàng Lào Cai làm chủ đầu tư D.A khai thác, tuyển và luyện vàng gốc, mỏ vàng Minh Lương (không cho thực hiện tiếp giai đoạn II), đối với diện tích 98,32ha, do vi phạm đất rừng đặc dụng; Giấy phép khai thác đã hết hạn; D.A đã đầu tư giai đoạn I nhưng hiệu quả đầu tư thấp.

Chỉ đạo các cơ quan chức năng điều chỉnh lại diện tích của D.A ghi tại giấy chứng nhận đầu tư đã cấp cho Công ty Cổ phần Nhẫn 38,93ha xuống còn 26,03ha theo đúng như giấy phép khai thác KS và quyết định cho thuê đất của UBND tỉnh.

Xử lý về tài chính, Tổng Thanh tra Chính phủ yêu cầu xem xét, thu hồi về ngân sách Nhà nước tổng số tiền sai phạm gần 83 tỷ đồng (ngày 31/8/2017, Công ty Apatit Việt Nam đã nộp trên 12,2 tỷ đồng sai phạm về phí bảo vệ môi trường).

Đối với số tiền trên 41,6 tỷ đồng khoán thu đóng góp từ khai thác KS để đảm bảo hạ tầng giao thông theo quy định của tỉnh, chỉ đạo các ngành chức năng rà soát lại khối lượng thực khai thác, tuyến đường thực tế vận chuyển, để xác định rõ mức phải thu theo đúng quy định và phải chịu trách nhiệm trước pháp luật và Hội đồng nhân dân tỉnh.

Đối với các nội dung liên quan đến D.A của Công ty TNHH Xây dựng Thương mại LiLama: Xác định trách nhiệm và tiến hành kiểm điểm nghiêm túc theo thẩm quyền đối với lãnh đạo UBND tỉnh, các cơ quan, cá nhân có liên quan trong việc cho phép công ty thực hiện D.A đầu tư xây dựng khách sạn, nhà hàng và chủ trương cho tận thu, thu gom quặng apatit, nhưng không kiểm tra bảo đảm việc khai thác, tận thu theo đúng quy định của pháp luật.

Xác định trách nhiệm và có hình thức kỷ luật đối với lãnh đạo Sở Tài nguyên và Môi trường giai đoạn 2009 - 2012.

Chỉ đạo công an tỉnh tiến hành xác minh, làm rõ và xử lý theo đúng quy định của pháp luật về những sai phạm trong việc công ty tạm thu, thu gom KS.

Xem xét thu hồi giấy chứng nhận đầu tư, thu hồi diện tích đất 3,77ha đã cấp cho Công ty TNHH Xây dựng Thương mại LiLama, do vi phạm về tiến độ thực hiện D.A xây dựng khách sạn, nhà hàng theo quy định tại điểm 1 Khoản 1, Điều 64 Luật Đất đai năm 2013.

Yêu cầu Công ty TNHH Xây dựng Thương mại LiLama hoàn nguyên trên diện tích đất đã tận thu, thu gom apatit theo quy định của pháp luật.

Tiến hành kiểm điểm, làm rõ trách nhiệm và xử lý nghiêm túc theo thẩm quyền đối với các cơ quan, tổ chức, cá nhân có liên quan đến các vi phạm đã nêu trong kết luận thanh tra.

Giao Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường tham mưu cho Chính phủ chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc UBND các tỉnh thực hiện việc đấu giá quyền khai thác KS theo quy định của Luật Khoáng sản năm 2010, Nghị định số 22/NĐ-CP ngày 26/3/2012.

Rà soát lại giấy phép khai thác KS, nhằm đảm bảo công khai, minh bạch trong hoạt động KS, tránh thất thoát ngân sách Nhà nước.

Giao Bộ Công thương rà soát điều chỉnh quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng các loại KS trình Thủ tướng phê duyệt cho phù hợp với Luật Khoáng sản năm 2010, trên cơ sở gắn khai thác với chế biến KS, với nhà máy chế biến sâu, vùng nguyên liệu nhằm tránh lãng phí đầu tư, đảm bảo khai thác, chế biến với quy mô công nghiệp.

Chủ trì, phối hợp với Bộ Xây dựng, Bộ Tài nguyên và Môi trường ban hành văn bản hướng dẫn trình tự lập, thẩm định, phê duyệt quy hoạch KS với mục tiêu đồng bộ, phù hợp giữa quy hoạch sử dụng đất với quy hoạch KS, quy hoạch KS làm vật liệu thông thường, để tránh chồng lấn đất trong quy hoạch.

Bộ Tài chính nghiên cứu, đề xuất sửa đổi thể chế trong việc kê khai các loại thuế, phí và các khoản thu từ hoạt động KS. Không để các doanh nghiệp tự kê khai và tự chịu trách nhiệm về việc kê khai, mà phải quy định rõ trách nhiệm của các cơ quan quản lý thuế.

Ngô Khuyên