Tình trạng san lấp mặt bằng, xây trái phép, lấn chiếm hành lang an toàn giao thông đường bộ dọc theo QL 14 đoạn qua huyện Đắk Song xảy ra thường xuyên. Ảnh: Thanh Chương

Trước thực trạng trên, Thanh tra tỉnh Đắk Nông đã vào cuộc và chỉ rõ hàng loạt sai phạm trong công tác quản lý đất đai trên địa bàn huyện Đắk Song trong giai đoạn từ năm 2010 đến 2019. Theo đó, trong việc lập quy hoạch, điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất, UBND huyện Đăk Song không thực hiện thủ tục, hồ sơ lấy ý kiến nhân dân theo quy định. Việc lập, trình thẩm định, phê duyệt Kế hoạch sử dụng đất năm 2019, 2020 còn chậm thời gian quy định, đối với các năm 2016, 2017, 2018, 2019 chưa thực hiện thủ tục điều tra, khảo sát nhu cầu sử dụng đất của hộ gia đình, cá nhân theo quy hoạch sử dụng đất được duyệt.

Việc lập quy hoạch, lập điều chỉnh quy hoạch sử dụng đất của huyện còn chưa đảm bảo tính thống nhất, đồng bộ, phù hợp quy hoạch 3 loại rừng. Từ năm 2016 - 2019, nhiều vị trí đất trên địa bàn xã Trường Xuân, Nâm N’Jang, thị trấn Đức An theo kế hoạch sử dụng đất bố trí đất ở nông thôn, đất ở đô thị phân lô, đất ở đô thị khu dân cư không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất là đất nông nghiệp, đất lâm nghiệp.

Đặc biệt, UBND huyện Đắk Song lập quy hoạch phân lô chi tiết tại tổ 6, thị trấn Đức An trước khi có chủ trương đồng ý của UBND tỉnh, quy hoạch phân lô đất ở có 29 lô đất nằm trong diện tích đất quy hoạch 3 loại rừng.

Ngoài ra, việc giao đất, cho thuê đất, cho phép chuyển mục đích sử dụng đất trên địa bàn huyện có nhiều sai phạm. Từ năm 2010 - 2019, UBND huyện Đắk Song giao đất tái định cư cho 8 hộ với tổng diện tích 1.424m² thuộc diện bị thu hồi đất thực hiện các dự án, nhưng không thực hiện phương án bố trí tái định cư, bố trí tái định cư bổ sung trong các phương án bồi thường, hỗ trợ theo quy định.

Đơn cử, UBND huyện cho bà Trần Thị Thu Hà là cá nhân thuê 3.000m² đất để xây dựng, kinh doanh khu liên hợp thể thao mà không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất là không đúng. Mặt khác diện tích đất cho bà Hà thuê để xây dựng khu thể thao không đúng theo kế hoạch sử dụng đất năm 2017 (đất trồng cây lâu năm).

Đồng thời, cho bà Nguyễn Thị Lý thuê hơn 9.000 m² đất với mục đích sử dụng đất trồng cây lâu năm trên diện tích đất thương mại dịch vụ theo kế hoạch sử dụng đất năm 2019 của huyện.

Từ năm 2016-2019, UBND huyện Đắk Song cho phép 9 hộ chuyển mục đích sử dụng đất từ đất ở, đất nông nghiệp sang đất thương mại dịch vụ (kinh doanh xăng dầu) trên địa bàn xã Nâm N’Jang, xã Trường Xuân, thị trấn Đức An với diện tích hơn 5.500m² không phù hợp với quy hoạch sử dụng đất đã được phê duyệt trước đó.

Qua thanh tra, việc đăng ký, xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất (GCNQSDĐ), đối chiếu hồ sơ, sổ sách, bản đồ địa chính tại UBND các xã với bản đồ quy hoạch sử dụng đất, bản đồ quy hoạch 3 loại rừng cho thấy, giai đoạn 2008-2018, UBND huyện Đắk Song cấp 30 GCNQSDĐ/36 thửa đất cho 30 hộ cá nhân không đúng quy hoạch sử dụng. Cấp chồng lấn lên diện tích đất lâm nghiệp thu hồi của công ty lâm nghiệp giao về cho địa phương quản lý. Từ năm 2008-2017, cấp 6 GCNQSDĐ/6 thửa đất cho 6 hộ, cá nhân có một phần diện tích 52.212m² mục đích sử dụng đất cây lâu năm không đúng với quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020…

Bên cạnh đó, UBND Đắk Song cấp 649 GCNQSDĐ cho các cá nhân, hộ gia đình nhận chuyển nhượng, cho tặng, thừa kế quyền sử dụng đất sau ngày 1/1/2008 không đủ điều kiện được cấp GCNQSDĐ, có một số trường hợp tẩy xóa ngày tháng để đề nghị cấp GCNQSDĐ.

Ngoài ra, có 24 trường hợp đăng ký cấp GCNQSDĐ có hộ khẩu ngoài tỉnh Đăk Nông được cấp mới GCNQSDĐ (trong đó có 05 trường hợp cấp GCNQSDĐ theo Kế hoạch 437) nhưng UBND các xã, thị trấn không gửi văn bản đến UBND cấp xã nơi hộ gia đình, cá nhân đăng ký hộ khẩu thường trú để thực hiện thủ tục xác nhận theo quy định để xác định các trường hợp phải thuê đất hoặc giao đất không thu tiền sử dụng đất.

4 trường hợp đất có nguồn gốc nhận giao khoán, nhưng xác nhận không đúng nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất để xét, cấp GCNQSDĐ cho 4 hộ/11 thửa với diện tích hơn 129.000m2 đất nông nghiệp theo hình thức công nhận quyền sử dụng đất là không đúng quy định.

Điều đáng nói, các trường hợp này, mặc dù UBND xã Nam Bình biết rõ đất do Nhà nước quản lý, tuy nhiên từ tháng 7/2017 đến tháng 7/2019, vẫn thực hiện xác nhận nguồn gốc, thời điểm sử dụng đất là các hộ khai phá từ năm 1995 đến năm 2000 để đề nghị cấp GCNQSDĐ.

Việc thu tiền đo đạc cấp GCNQSDĐ theo Kế hoạch 437, tính đến ngày 31/12/2020, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký Đất đai huyện Đắk Song chưa thu nộp được số tiền nợ khoảng hơn 200 triệu đồng, tương đương diện tích 42,818ha do người dân chưa đến nhận GCNQSDĐ đã được cấp theo Kế hoạch 437. Riêng diện tích hơn 1.000 ha đã cấp GCNQSDĐ trước kế hoạch 437, Chi nhánh Văn phòng Đăng ký Đất đai không thực hiện được việc truy thu tiền đo đạc để nộp ngân sách.

Đối với công tác quản lý sử dụng phôi GCNQSDĐ, từ năm 2015 đến 2019, có 62 phôi GCNQSDĐ bị thất lạc, không xác định được đối tượng sử dụng và 393 phôi giấy xác định được tên người được cấp nhưng không tìm thấy quyết định cấp GCNQSDĐ, có dấu hiệu vi phạm pháp luật trong việc sử dụng phối GCNQSDĐ và không thực hiện đúng quy định.

Công tác quản lý, sử dụng đất tại khu vực đất của ông Nguyễn Ngọc Bắc có nhiều vấn đề. Trong đó, việc công nhận QSDĐ như giao đất có thu tiền sử dụng, công nhận QSDĐ như giao đất không thu tiền sử dụng, cấp GCNQSDĐ cho bà Khương Thị Hồng với điện tích 906m² tại thửa đất 120 tờ bản đồ 30 thuộc diện tích đất công do Nhà nước quản lý. Hồ sơ xác nhận, xét đề nghị cấp GCNQSDĐ không lấy ý kiến khu dân cư, không có phiếu ý kiến khi dân cư về nguồn gốc và thời điểm sử dụng đất theo quy định. Hành vi trên làm thất thoát diện tích 906m² đất của Nhà nước quản lý, đồng thời có biểu hiện lợi dụng người khác đứng tên thực hiện hồ sơ, thủ tục để hợp lý hóa QSDĐ cho hộ ông Nguyễn Ngọc Bắc.

Việc cho phép ông Bắc chuyển đổi mục đích sử dụng đất sang đất ở nông thôn 5.000 m² không đúng với quy hoạch sử dụng đất đến năm 2020 của huyện, sau đó tiếp tục tách thửa, đồng thời chia nhỏ diện tích 5000m² đất ở nông thôn phân bổ cho nhiều thửa không đúng với kế hoạch sử dụng đất năm 2018.

Tại thời điểm tách thửa, có 2600m² đất trong diện tích chuyển đổi đất ở nông thôn nằm trên diện tích quy hoạch đường cao tốc Bắc Nam.

Ngoài ra, việc ông Bắc lấn chiếm đất đai, xây dựng nhà trái phép, múc đất, đổ đất, san ủi mặt bằng chưa được xử lý toàn diện, triệt để. UBND xã Nâm N'Jang chỉ xử lý vi phạm hành chính với diện tích 734m² trên tổng số hơn 21.000 m² vi phạm, diện tích còn lại hiện chưa xử lý và hộ ông Bắc vẫn sử dụng, lấn chiếm, múc đất, san ủi, xây nhà trái phép.

Mặc dù UBND tỉnh đã có ý kiến chỉ đạo yêu cầu giữ nguyên hiện trạng, nhưng UBND huyện Đắk Song, UBND xã Nâm N’Jang không cương quyết, kịp thời xử lý, để đến cuối năm 2020, tình trạng trên lại tiếp tục tiếp diễn.

Đối với việc quản lý, sử dụng đất tại khu vực đất của ông Nguyễn Thanh Sơn, UBND huyện Đắk Song chưa chấp hành đúng, đủ nội dung chỉ đạo của UBND tỉnh về việc thực hiện ý kiến của Ủy ban Kiểm tra Trung ương về kiểm tra, xử lý, thực hiện thu hồi, hủy bỏ các quyết định, GCNQSDĐ không đúng quy định và thu hồi đất để quản lý, xử lý tài sản trên đất theo đúng quy định của pháp luật về đất đai.

UBND huyện Đắk Song chưa kết luận cụ thể việc sử dụng đất của hộ ông Nguyễn Thanh Sơn có vi phạm hay không vi phạm pháp luật về đất đai trước khi xem xét công nhận QSDĐ hoặc cho thuê đất theo nội dung chỉ đạo của UBND tỉnh, Sở Tài nguyên và môi trường (TN&MT). Trong khi chưa có ý kiến của UBND tỉnh, Sở TN&MT nhưng UBND huyện Đắk Song đã ban hành văn bản giao Phòng TN&MT hướng dẫn ông Sơn làm thủ tục đề nghị cấp GCNQSDĐ, thủ tục thuê đất, sau đó UBND huyện Đắk Song đã thực hiện thủ tục và quyết định cấp GCNQSDĐ cho ông Sơn là việc làm tùy tiện, không đúng theo chỉ đạo của UBND tỉnh Đắk Nông.