Dự án thủy điện Mường Hum tại huyện Bát Xát. Ảnh: internet

Ngày 1/6/2020, Thanh tra Chính phủ có Văn bản số 823/TTCP về việc thành lập tổ công tác nắm bắt tình hình việc triển khai thực hiện các dự án thủy điện tại tỉnh Lào Cai. Ngày 28/7, Thanh tra tỉnh Lào Cai có Báo cáo số 170/BC-TT báo cáo Thanh tra Chính phủ, nêu rõ các dự án đã được Thanh tra tỉnh Lào Cai tiến hành thanh tra và chỉ rõ những hạn chế, tồn tại đã và đang được chủ đầu tư dự án và các cơ quan chức năng thực hiện.

Thủy điện Nậm Hô

Dự án do Công ty Cổ phần (CP) Phát triển năng lượng Đông Nam Á, Lào Cai làm chủ đầu tư, được xây dựng trên suối Nậm Hô, dự án có công suất thiết kế 7,5MW, phát điện thương mại từ năm 2009 liên tục, ổn định đến nay.

Qua thanh tra, cho thấy công tác lưu trữ, sắp xếp hồ sơ dự án không tốt nên trong quá trình thanh tra, công ty không cung cấp được các tài liệu (như quyết định phê duyệt quy hoạch thủy điện vừa và nhỏ tỉnh Lào Cai của Bộ Công thương; Quyết định phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường của UBND tỉnh Lào Cai; hồ sơ thiết kế kỹ thuật thi công, hoàn công xây dựng công trình…); chất lượng bê tông sân tiêu năng chưa đảm bảo nên quá trình sử dụng bị xuống cấp; mặt đường chưa đảm bảo độ dày, độ chặt cần thiết. Công ty chưa kê khai giảm trừ thuế giá trị gia tăng đầu vào đã khấu trừ đối với khoản công nợ đã điều chỉnh giảm số tiền hơn 183 triệu đồng.

Thanh tra tỉnh Lào Cai đã ra quyết định thu hồi số tiền nêu trên; kiến nghị công ty kiểm tra rà soát các hạng mục công trình xuống cấp, có phương án duy tu, cải tạo, sửa chữa hoặc nâng cấp để dự án vận hành an toàn, hiệu quả.

Được biết, công ty đã chấp hành quyết định thu hồi số tiền của Thanh tra tỉnh.

Thủy điện Nậm Lúc

Dự án do Công ty CP Thủy điện Đông Nam Á - Nậm Lúc làm chủ đầu tư, được thực hiện tại huyện Bắc Hà, có công suất lắp máy 24MW, thuộc công trình năng lượng nhóm B, cấp III; tiến độ dự án hoàn thành tháng 6/2020, thời gian hoạt động của dự án 50 năm kể từ ngày 18/3/2009.

Thanh tra tỉnh Lào Cai tiến hành thanh tra đột xuất việc chấp hành pháp luật trong đầu tư xây dựng, công tác quản lý, sử dụng đất đối với dự án. Qua thanh tra, cho thấy công tác bồi thường giải phóng mặt bằng (GPMB) còn sót lại của 1 hộ gia đình ông Trần Văn Bạo, với diện tích 20.190 m2 chưa được bồi thường.

Xảy ra chồng lấn diện tích đất giữa Dự án Thủy điện Nậm Lúc và Dự án Thủy điện Bảo Nhai 2, với diện tích 66.094 m2. Đối với diện tích chồng lấn này, 2 chủ đầu tư đã ký biên bản xác nhận và được UBND tỉnh Lào Cai có văn bản giao cho Sở Tài nguyên và Môi trường (TNMT) chủ trì, phối hợp với các cơ quan liên quan để phân định lại ranh giới, thực hiện các thủ tục GPMB theo đúng quy định hiện hành.

Thanh tra tỉnh đã kiến nghị và UBND tỉnh Lào Cai cũng ban hành văn bản yêu cầu Ban Quản lý dự án Thủy điện Nậm Lúc thực hiện đo đạc thống kê, làm rõ việc thực hiện chi trả tiền đền bù hỗ trợ thiệt hại thu hồi đất đối với hộ ông Trần Văn Bạo theo đúng quy định.

Theo báo cáo của Công ty CP Thủy điện Nậm Lúc (số 09/BC ngày 29/9/2019), chủ đầu tư đã thuê đơn vị tư vấn đo đạc thực hiện đo vẽ bản đồ thu hồi đất đối với diện tích của ông Trần Văn Bạo. Tuy nhiên, khi đối chiếu với thiết kế kỹ thuật của nhà máy cần trình thẩm định mới có đủ căn cứ để đo thu hồi theo mức nước, Sở TNMT chưa thẩm định bản đồ này. Do vướng mắc nêu trên công ty sẽ thực hiện công tác đền bù sau khi thẩm định xong thiết kế kỹ thuật.

Dự án Thủy điện Mường Hum

Dự án do Công ty CP Thủy điện Mường Hum làm chủ đầu tư, được xây dựng trên suối Mường Hum, có công suất 32MW, phát điện thương mại từ năm 2011 liên tục, ổn định đến nay.

Qua thanh tra, cho thấy chủ đầu tư chưa lập phương án, tổ chức cắm mốc bảo vệ hành lang hồ chứa; quản lý, bảo vệ hồ chứa chưa chặt chẽ để cho dân cư khu vực quanh hồ xây dựng kè, san gạt đất, đổ rác thải trong khu vực hành lang bảo vệ hồ. Tại khu vực lòng hồ thủy điện để cho một số phương tiện khai thác khoáng sản làm vật liệu xây dựng trái phép nhưng thiếu biện pháp kiên quyết, hiệu quả để chấm dứt vi phạm này.

Công ty chưa kê khai và nộp tiền cấp quyền khai thác tài nguyên nước năm 2017 và 2018 với số tiền hơn 1,9 tỷ đồng; tiền dịch vụ môi trường rừng từ năm 2011 đến 2016 kê khai thiếu hơn 509 triệu đồng.

Thanh tra tỉnh Lào Cai đã kiến nghị truy thu 2 khoản tiền nêu trên.

Được biết, Công ty CP Thủy điện Mường Hum đã nộp đầy đủ vào tài khoản tạm giữ của Thanh tra tỉnh.

Dự án Thủy điện Ngòi Đường 1, 2

Dự án do Công ty CP Thủy điện Lào Cai làm chủ đầu tư, được xây dựng tại xã Tả Phời, thành phố Lào Cai; cấp công trình công nghiệp cấp III, công suất lắp máy 11,4MW; gồm 2 bậc: Nhà máy bậc 2 có công suất 5MW, hoạt động và phát điện thương mại từ tháng 2/2008; nhà máy bậc 1 có công suất 6,4MW phát điện thương mại từ tháng 11/2011.

Kết luận chỉ rõ: Trong công tác đầu tư xây dựng dự án, việc thực hiện lựa chọn nhà thầu xây lắp bằng hình thức chỉ định thầu tại các gói thầu do Công ty CP Khoáng sản Lào Cai thực hiện chưa đúng theo quy định tại Điều 35, chương VI, Nghị định số 111/2006/NĐ-CP ngày 29/9/2006 hướng dẫn thi hành Luật Đấu thầu.

Thanh tra tỉnh Lào Cai đã kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo Sở Kế hoạch và Đầu tư tiếp nhận kết quả thanh tra, xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực đầu tư của dự án.

Dự án Thủy điện Tà Lơi 2, 3

Dự án do Công ty CP Đầu tư xây dựng hạ tầng và Giao thông Hà Nội làm chủ đầu tư, được xây dựng tại xã Trung Lèng Hồ, xã Mường Hum, huyện Bát Xát; công suất thiết kế 19,5MW, gồm: Nhà máy Thủy điện Tà Lơi 2 có công suất 12MW, xây dựng xong và phát điện thương mại từ năm 2016; Nhà máy Thủy điện Tà Lơi 3 có công suất 7,5MW xây dựng xong và phát điện thương mại từ cuối năm 2012.

Qua thanh tra, phát hiện dự án xây dựng Nhà máy Thủy điện Tà Lơi 2 còn tồn tại hạn chế về thủ tục nghiệm thu đưa công trình vào sử dụng, thủ tục chứng nhận sự phù hợp về chất lượng đảm bảo an toàn cho công trình dự án còn chậm chễ; việc tận thu vật liệu xây dựng thực hiện quá thời hạn xin phép.

Nhà máy Thủy điện Tà Lơi 3 có thời gian thực hiện xây dựng dự án kéo dài; công tác khảo sát chưa tốt nên dẫn đến phải dịch chuyển vị trí một số hạng mục, chậm tiến độ theo kế hoạch đã đăng ký; việc duy trì dòng chảy tối thiểu chung với hạng mục cửa xả đáy là chưa hợp lý; việc quản lý lòng hồ chứa chưa tích cực để một số hộ dân tự ý khai thác cát sỏi trong lòng hồ.

Về các nghĩa vụ tài chính, chủ đầu tư còn kê khai thiếu tiền dịch vụ môi trường rừng hơn 41 triệu đồng và tiền thuế tài nguyên nước hơn 56 triệu đồng năm 2012 của Dự án Thủy điện Tà Lơi 3.

Thanh tra tỉnh Lào Cai đã kiến nghị thu hồi số tiền nêu trên và chủ đầu tư đã chấp hành nộp đầy đủ; kiến nghị chủ đầu tư khẩn trương phối hợp với chính quyền địa phương để xử lý dứt điểm tình trạng khai thác tài nguyên trái phép khu vực lòng hồ, không để tình trạng vi phạm tái diễn.

Báo Thanh tra sẽ theo dõi, thông tin đến bạn đọc kết quả thanh tra các Dự án Thủy điện Nậm Khánh và Dự án Thủy điện Nậm Xây Luông.

Trần Kiên