Chủ tịch UBND TP Hà Nội yêu cầu Sở Tài chính phối hợp với Sở Xây dựng tổ chức tiến hành kiểm kê gỗ, củi trong kho, khẩn trương đấu giá theo quy định. Ảnh: Thảo Nguyên

Hôm nay (19/5), TP Hà Nội đã công bố kết luận thanh tra cải tạo, thay thế cây xanh một số tuyến phố trên địa bàn Hà Nội. Thanh tra TP Hà Nội cho biết, thực hiện chỉ đạo của UBND TP, đoàn thanh tra liên ngành do Thanh tra TP chủ trì đã thực hiện nghiêm túc, khách quan, đúng quy trình, quy định, tập trung thanh tra toàn diện từ chủ trương đến việc tổ chức thực hiện cải tạo, thay thế cây xanh trên một số tuyến phố ở Hà Nội, làm rõ một số nội dung báo chí và nhân dân quan tâm, bức xúc. 

Kiểm kê gỗ, củi trong kho, khẩn trương đấu giá theo quy định

Ngay sau khi có kết luận thanh tra, Chủ tịch UBND TP Nguyễn Thế Thảo đã chỉ đạo, Chủ tịch, các Phó Chủ tịch, Ủy viên UBND TP theo lĩnh vực được phân công chỉ đạo khắc phục những tồn tại, thiếu sót trong việc cải tạo, thay thế cây xanh trên địa bàn TP đã nêu tại Kết luận Thanh tra; tăng cường chỉ đạo công tác thông tin, tuyên truyền, tạo đồng thuận xã hội. 

Ban Cán sự Đảng UBND TP kiểm điểm trách nhiệm của lãnh đạo UBND TP, lãnh đạo Sở Xây dựng và các tổ chức, cá nhân liên quan theo thẩm quyền, xong trước ngày 30/6/2015.

Giám đốc Sở Xây dựng kiểm điểm và có hình thức xử lý kỷ luật đối với tập thể, cá nhân lãnh đạo Sở và cá nhân, đơn vị trực thuộc để xảy ra những tồn tại, hạn chế, thiếu sót đã nêu tại Kết luận Thanh tra; báo cáo UBND TP trước ngày 15/6/2015. 

Cùng với đó, khẩn trương tiến hành kiểm tra, rà soát, đánh giá lại tất cả các khâu, các tiêu chí, cũng như biện pháp, cách thức tổ chức thực hiện trong thời gian qua; khảo sát, đánh giá lại toàn bộ cây hai bên tuyến đường trên địa bàn các quận, lập hồ sơ chi tiết, đánh giá, phân loại theo tiêu chí xác định; thông tin đầy đủ, công khai minh bạch; xây dựng quy chế tổ chức lấy ý kiến đóng góp của các chuyên gia, nhà khoa học và nhân dân. 

Trên cơ sở đó, Giám đốc Sở Xây dựng báo cáo đề xuất UBND TP xem xét, điều chỉnh Đề án cải tạo, thay thế cây xanh đô thị hai bên đường Hà Nội giai đoạn năm 2014 -2015 ban hành theo Quyết định số 6816/QĐ-UBND ngày 11/11/2013; thời gian báo cáo trước ngày 30/7/2015. Chỉ đạo trồng cây hai bên tuyến đường Nguyễn Chí Thanh theo quy hoạch, đảm bảo cây trồng xanh tốt, góp phần cải thiện môi trường và cảnh quan đô thị. Chi phí phát sinh do đơn vị tài trợ chịu trách nhiệm thực hiện, không sử dụng tiền ngân sách.

Chủ tịch UBND TP Hà Nội cũng yêu cầu, Sở Thông tin và Truyền thông, UBND các quận và các đơn vị liên quan cũng phải khắc phục những tồn tại, hạn chế, thiếu sót nêu trong Kết luận Thanh tra; xử lý trách nhiệm tổ chức và cá nhân thuộc thẩm quyền quản lý, báo cáo UBND TP trước ngày 15/6/2015. 

Sở Tài chính phối hợp với Sở Xây dựng tổ chức tiến hành kiểm kê gỗ, củi trong kho, khẩn trương đấu giá theo quy định; rà soát lại đơn giá một số hạng mục liên quan đến việc cải tạo, thay thế cây xanh, báo cáo UBND Thành phố xem xét, quyết định trước 30/7/2015.

Chưa phát hiện thất thoát, lãng phí, tiêu cực, lợi ích nhóm

Theo Kết luận Thanh tra, hệ thống cây xanh nói chung và cây xanh đường phố Hà Nội nói riêng rất đa đạng, phong phú. Tuy nhiên, do được trồng qua nhiều thời kỳ, đến nay nhiều cây bị già cỗi, sâu mục, nhiều gốc cây bị tình trạng lấn chiếm, xâm hại, có nguy cơ đổ gãy trong mùa mưa bão và trong thực tế đã đổ gãy, ảnh hưởng đến an toàn giao thông, gây thiệt hại về người và tài sản. 

Trước thực trạng trên, TP có chủ trương cải tạo, từng bước thay thế cây xanh đô thị trên các tuyến phố nội đô là cần thiết và đúng đắn, phù hợp với các quy định của pháp luật, đáp ứng yêu cầu thực tiễn nhằm đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản của nhân dân, đảm bảo an toàn giao thông, cải thiện môi trường và cảnh quan đô thị. 

Theo đó, UBND TP đã phê duyệt Quy hoạch hệ thống cây xanh, công viên, vườn hoa, hồ nước trên địa bàn TP đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, đảm bảo phù hợp với Quy hoạch chung xây dựng Thủ đô, Luật Thủ đô và các quy định của pháp luật. 

Trong quá trình tổ chức thực hiện, Sở Xây dựng và các cơ quan, đơn vị cơ bản thực hiện theo quy trình về cấp phép, thực hiện chặt hạ, dịch chuyển, trồng cây thay thế, trồng bổ sung. “Khối lượng củi, gỗ thu hồi sau khi chặt hạ đã được các đơn vị đo đếm, nghiệm thu, nhập kho, quản lý, làm thủ tục thanh lý, đấu giá. Chưa phát hiện thất thoát, lãng phí, tiêu cực, tham nhũng, lợi ích nhóm trong quá trình tổ chức thực hiện”, Kết luận thanh tra nêu rõ.

Nhiều thiếu sót, hạn chế

Tuy nhiên, việc triển khai, tổ chức thực hiện còn một số hạn chế, thiếu sót, cụ thể:

Thứ nhất, việc khảo sát chưa kỹ trước khi cấp phép dẫn đến cấp giấy phép một số cây trồng thay thế, bổ sung không đảm bảo điều kiện để trồng (86 vị trí vướng công trình, hạ tầng), trách nhiệm thuộc Tổ công tác do Sở Xây dựng chủ trì khảo sát, kiểm tra tình trạng cây trước khi cấp phép. 

Thứ hai, hồ sơ đề nghị cấp phép có đơn đề nghị, biên bản kiểm tra xác định tình trạng cây trước khi cấp phép đều thể hiện vị trí, loại cây, kích thước cây, lý do chặt hạ, dịch chuyển nhưng còn thiếu một số ảnh chụp hiện trạng cây (31 cây); hồ sơ đề nghị cấp phép có đơn đề nghị, ảnh chụp hiện trạng cây thể hiện vị trí, loại cây, kích thước cây, lý do chặt hạ, dịch chuyển, biên bản kiểm tra xác định tình trạng cây trước khi cấp phép tuy nhiên biên bản không có thành phần xác nhận của UBND phường sở tại (04 trường hợp). 

Thứ ba, Sở Xây dựng cho phép Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Thịnh An thực hiện chặt hạ 19 cây và Công ty cổ phần Thương mại và Xây dựng Vĩnh An thực hiện chặt hạ 20 cây trong khi 02 công ty trên không phải là đơn vị được giao thực hiện chặt hạ nêu trong giấy phép, trách nhiệm thuộc Sở Xây dựng. 

Thứ tư, việc nghiệm thu, giám sát kết quả tổ chức thực hiện của 03 công ty (Công ty Cổ phần Thương mại công nghệ Bình Minh, Công ty TNHH Xây dựng và Thương mại Thịnh An, Công ty cổ phần Thương mại và xây dựng Vĩnh An) thiếu thành phần xác nhận của UBND phường sở tại là chưa đầy đủ thành phần quy định tại Quy trình kỹ thuật cắt sửa, chặt hạ cây bóng mát trên địa bàn TP Hà Nội ban hành kèm theo Quyết định số 6439/QĐ-SXD ngày 04/8/2010 của Sở Xây dựng.

Thứ năm, một số cây trồng thay thế mặc dù là loại cây thuộc danh mục cây đô thị nhưng không đúng loại cây đã được cấp phép (103 cây) là chưa thực hiện nghiêm túc nội dung giấy phép đã cấp, trách nhiệm thuộc về đơn vị thực hiện trồng cây và đơn vị giám sát là Ban duy tu các công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị thuộc Sở Xây dựng.

Cấp phép trồng Vàng tâm lại trồng cây Mỡ

Kết luận thanh tra khẳng định, việc thay thế cây xanh trên tuyến đường Nguyễn Chí Thanh và cấp phép trồng cây Vàng tâm nhưng chưa tranh thủ ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học và nhân dân là việc làm nóng vội, giản đơn. Trách nhiệm thuộc Sở Xây dựng; trách nhiệm trong công tác chỉ đạo, kiểm tra, đôn đốc của lãnh đạo UBND TP.

Theo kết quả giám định của Viện Khoa học lâm nghiệp Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn và xác minh từ nguồn gốc nơi cung cấp, xác định cây đã trồng trên tuyến đường Nguyễn Chí Thanh là cây Mỡ (mặc dù còn có viện dẫn khác gọi cả hai tên là Mỡ, Vàng tâm). 

Trách nhiệm thuộc về đơn vị trồng cây là Công ty cổ phần Thương mại và Đầu tư HDL và đơn vị giám sát là Ban duy tu các công trình hạ tầng kỹ thuật đô thị thuộc Sở Xây dựng và Công ty TNHH MTV công viên cây xanh Hà Nội. 

Tuyên truyền chưa rõ

Thanh tra TP cũng chỉ ra, việc cải tạo, thay thế cây xanh đô thị trên địa bàn TP là việc hệ trọng và nhạy cảm, tác động trực tiếp không chỉ đến cảnh quan, môi trường mà còn tác động tới tình cảm, đời sống sinh hoạt của người dân. Khi triển khai thực hiện, Sở Xây dựng lại chưa tranh thủ rộng rãi ý kiến đóng góp của các chuyên gia, các nhà khoa học, cộng đồng dân cư nơi chịu tác động ảnh hưởng. 

Công tác thông tin, tuyên truyền trước và trong quá trình thực hiện cải tạo, thay thế cây xanh chưa thực hiện tốt, chưa sâu rộng nên chưa tạo sự đồng thuận cao của người dân sở tại và nhân dân Thủ đô. 

Trong Đề án, tiêu đề một số mục nêu chung chung, chưa nêu rõ tiêu chí để đánh giá, phân định và làm rõ: Số lượng cây dự kiến phải chặt hạ, thay thế do có nguy cơ đổ gãy, cây khô chết, cây sâu mục, cây che khuất tầm nhìn ảnh hưởng đến an toàn giao thông và an toàn tính mạng, tài sản của người dân trong tổng số 2208 cây; số lượng cây dự kiến dịch chuyển để trồng theo quy hoạch, số cây dự kiến từng bước thay thế do cây không đúng chủng loại đô thị, cây cấm trồng…do đó khi tổng hợp thành số liệu 4500 cây là chưa cụ thể từng nội dung việc cải tạo, thay thế cây xanh theo Kế hoạch làm cho dư luận lo ngại về số lượng cây sẽ bị “chặt hạ” quá nhiều. 

Việc xác định, ước tính chi phí cải tạo, thay thế cây xanh theo cách tính bình quân 10 triệu đồng/cây bao gồm cả việc chặt hạ, dịch chuyển, trồng cây thay thế, cây bổ sung, chi phí bó vỉa gốc cây và hoàn trả vỉa hè cho toàn bộ 6708 cây là không khoa học, chưa phù hợp với từng nội dung thực hiện cho từng loại cây, từng tuyến đường phố. 

Mặc dù đây mới chỉ là khảo sát ban đầu và kinh phí khái toán để lập Đề án; khi triển khai thực hiện phải thực hiện đầy đủ các quy trình quy định về khảo sát, đánh giá xác định cây cần phải chặt hạ, cải tạo thay thế, trồng bổ sung, dự toán, thanh toán, quyết toán theo quy định. 

Chính công tác thông tin tuyên truyền không đầy đủ, rõ ràng dẫn đến báo chí và dư luận nhân dân hiểu lầm, bức xúc, hoang mang, lo lắng cho rằng TP có chiến dịch chặt hạ 6708 cây xanh; đồng thời, gây nghi ngờ, băn khoăn việc có thể dẫn đến thất thoát, lãng phí, tiêu cực, tham nhũng...

Thảo Nguyên