Tình trạng vi phạm trong khai thác khoáng sản xảy ra phổ biến. Ảnh: Hoàng Long

Đoàn thanh tra của Bộ TN&MT đã tiến hành kiểm tra trình tự thủ tục cấp phép 44/152 hồ sơ cấp phép thăm dò, khai thác khoáng sản có hiệu lực, kiểm tra tại 24 tổ chức hoạt động khai thác khoáng sản, kiểm tra 7 tổ chức sản xuất gạch tuynel và lò vòng.

Quản lý Nhà nước bộc lộ nhiều sai sót 

Qua thanh tra cho thấy, UBND tỉnh Bắc Giang chưa hoàn thành việc khoanh định khu vực cấm, tạm thời cấm hoạt động khai thác khoáng sản theo quy định. Đồng thời, tỉnh chưa lập và ban hành quy hoạch thăm dò, khai thác, chế biến và sử dụng khoáng sản. 

Quá trình kiểm tra 11 tổ chức, hộ kinh doanh bãi ven sông chứa cát, sỏi thể hiện, UBND tỉnh Bắc Giang chưa chỉ đạo các sở, ngành, UBND cấp huyện tập trung kiểm tra, giám sát hoạt động kinh doanh của các tổ chức, hộ gia đình theo quy định của tỉnh, để xảy ra nhiều sai phạm trong thời gian dài mà không được khắc phục, cụ thể: Xây dựng bến, bãi tập trung chuyển vật liệu xây dựng không có giấy phép xây dựng; lấn chiếm đất đai, hành lang bảo vệ đê; kinh doanh cát, sỏi không rõ nguồn gốc, không có chứng từ, hóa đơn mua bán, là đầu mối tiêu thụ cho các đối tượng khai thác cát, sỏi trái phép trên địa bàn tỉnh.

Bên cạnh đó, tỉnh Bắc Giang còn ban hành 25/44 quyết định cấp phép khai thác, gia hạn khai thác khoáng sản chưa đúng theo mẫu của Bộ TN&MT.

Đồng thời, tỉnh ban hành 19/44 giấy phép khai thác khoáng sản chưa theo đúng mẫu quy định của Bộ TN&MT, cụ thể: Phần căn cứ phê duyệt báo cáo kết quả thăm dò khoáng sản, căn cứ giấy phép thăm dò khoáng sản, quyết định phê duyệt tiền cấp quyền khai thác khoáng sản, báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc bản cam kết bảo vệ môi trường… Thẩm quyền ký giấy phép là thẩm quyền chung của UBND tỉnh, không phải thẩm quyền riêng của Chủ tịch UBND tỉnh.

Ngoài ra, UBND tỉnh Bắc Giang còn ban hành 19/44 giấy phép khai thác khoáng sản không có phụ lục số 03, 04; không thể hiện đăng ký Nhà nước khu vực khai thác khoáng sản trực tiếp vào phía dưới của giấy phép mà làm bằng văn bản riêng, tách rời giấy phép hoặc không có là không đúng quy định.

Những con số vi phạm “biết nói" 

Bộ TN&MT kết luận, UBND tỉnh Bắc Giang chưa có biện pháp xử lý, chế tài đối với Công ty Cổ phần Khai thác và Chế biến khoáng sản Bắc Giang hoạt động khai thác khoáng sản có nhiều vi phạm các quy định pháp luật, diễn ra trong nhiều năm.

Hàng loạt vi phạm khác bị phát hiện trong quá trình thanh tra, như: 6 tổ chức khai thác không đúng với thiết kế mỏ đã được phê duyệt; 12 tổ chức khai thác không lập báo cáo định kỳ hoạt động khai thác khoáng sản; 13 tổ chức khai thác khoáng sản không lập báo cáo thống kê, kiểm kê trữ lượng khoáng sản, bản đồ hiện trạng, mặt cắt hiện trạng khai thác mỏ hoặc có lập nhưng thông tin, số liệu sai với quy định về tiêu chuẩn, trình độ chuyên môn.

2 tổ chức khai thác khoáng sản chưa ký hợp đồng thuê đất. 12 tổ chức khai thác khoáng sản chưa nộp tiền cấp quyền khai thác khoáng sản hoặc có nộp nhưng chưa đúng quy đinh. 6 tổ chức khai thác khoáng sản chưa thực hiện việc giám sát môi trường theo quy định. Chưa hết, 10 tổ chức khai thác khoáng sản chưa ký quỹ cải tạo, phục hồi môi trường hoặc đã ký nhưng chưa đúng quy đinh. 

Về những sai phạm của các tổ chức sản xuất gạch tuynel, gạch lò vòng, 8 tổ chức không có mỏ đất sét để làm nguyên liệu phục vụ nhà máy gạch. 8 tổ chức tự thu mua nguyên liệu đất sét ở bên ngoài hoặc xin tận thu nạo vét hồ thủy lợi, hồ nuôi trồng thủy sản trên địa bàn đưa về nhà máy sản xuất gạch… Điển hình cho những vi phạm trên là: Nhà máy Gạch Tuynel Hà Nội của Công ty Cổ phần Vật liệu xây dựng Hà Nội (MIKADO); Nhà máy Gạch Tuynel Hiệp Hòa của Công ty Cổ phần Gốm xây dựng Hiệp Hòa.

Thanh Hoa