Trước đó, UBND tỉnh Quảng Ngãi nhận được đơn đề ngày 1/11/2016 của ông Bùi Kiển (thôn Châu Me, xã Đức Phong, huyện Mộ Đức). Đơn do Văn phòng Chính phủ chuyển đến tại Công văn số 11478/VPCP-V.I ngày 31/12/2016. Qua xem xét nội dung và tài liệu kèm theo của công dân, trên cơ sở kết quả rà soát hồ sơ vụ việc có liên quan, kết quả giải quyết của chính quyền và chỉ đạo xử lý, UBND tỉnh Quảng Ngãi đã báo cáo kết quả thực hiện. 

Nguồn gốc, quá trình sử dụng đất

Nguyên thửa đất số 453, tờ bản đồ số 26, xã Đức Phong (Bản đồ đo vẽ năm 2004) thuộc một phần thửa đất số 335, tờ bản đồ số 4 (Bản đồ 299/TTg) của xã Đức Phong có nguồn gốc là đất ruộng của ông Bùi Diện mua của ông Nguyễn Lạc từ trước năm 1960.

Đến khoảng năm 1963, ông Bùi Điện vào Nam sinh sống, đất bỏ hoang không ai sử dụng.

Năm 1975, đất nước hoàn toàn giải phóng, diện tích đất này bỏ hoang nên Nông hội thôn Châu Me đưa vào quản lý theo diện đất vắng chủ.

Đến năm 1977, Tổ hợp Sản xuất gạch ngói, gồm các ông: Huỳnh Quý, Nguyễn Man, Nguyễn Can, Huỳnh Đức Trị xin phép chính quyền địa phương và Nông hội để làm Tổ hợp Sản xuất gạch, ngói đến năm 1979 giao lại cho Hợp tác xã Nông nghiệp Châu Me quản lý, sản xuất.

Trong quá trình quản lý, sử dụng đất Hợp tác xã Nông nghiệp Châu Me đã đăng ký trong sổ Mục kê ruộng đất lập theo Bản đồ 299/TTg (thuộc thửa đất số 335, tờ bản đồ số 4, diện tích 3.210m², loại ruộng đất ghi Nnl/GN đất nông nghiệp sử dụng vào mục đích làm gạch ngói).

Ngày 10/12/1998, UBND tỉnh ban hành Quyết định số 4054/QĐ-UB về việc thu hồi đất của UBND xã Đức Phong đang quản lý, sử dụng và cho Công ty Đường Quảng Ngãi thuê đất để xây dựng Trạm Thu, mua nguyên liệu mía với diện tích cho thuê là 750m² (chiều dài 30m, chiều rộng 25m đã trừ khoảng lưu không của quốc lộ 1A) thuộc một phần thửa đất số 335, tờ bản đồ số 4 xã Đức Phong, huyện Mộ Đức.

Sau khi nhận bàn giao đất, Công ty Đường Quảng Ngãi tiến hành cải tạo mặt bằng toàn bộ diện tích nói trên và trả tiền tôn tạo mặt bằng cho Hợp tác xã Nông nghiệp Châu Me với số tiền 14.550.000 đồng.

Công ty Đường Quảng Ngãi đã thuê tư vấn khảo sát, lập hồ sơ thiết kế nhưng sau đó không thực hiện xây dựng công trình, để đất trống nhiều năm không đưa vào sử dụng. Do vậy, UBND tỉnh thu hồi và giao cho Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Mộ Đức quản lý tại Quyết định số 25/QĐ-UBND ngày 21/1/2015.

 Việc giải quyết của chính quyền

Kết quả thanh tra năm 2008 cho thấy, toàn bộ diện tích 750m² đã được UBND tỉnh cho Công ty Đường Quảng Ngãi thuê. Ông Bùi Kiển đã chiếm sử dụng hết diện tích, trong đó: Ông Bùi Kiển đã xây dựng nhà ở (nhà cấp IV) và công trình phụ (chuồng heo, nhà tắm và công trình vệ sinh) với diện tích 112,8m².

Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đề nghị UBND tỉnh chỉ đạo UBND huyện Mộ Đức có trách nhiệm xem xét giải quyết khiếu nại đòi quyền sử dụng đất của ông Bùi Kiển theo quy định của Luật Khiếu nại, tố cáo. Đồng thời, xử lý hành vi vi phạm chiếm đất xây dựng nhà ở trái phép đối với ông Bùi Kiển, yêu cầu tự tháo dỡ công trình trên phần diện tích đất chiếm để trả lại đất cho Nhà nước quản lý, nếu ông Kiển không chấp hành thì tổ chức cưỡng chế đúng trình tự thủ tục theo quy định của pháp luật.

Ngày 29/10/2014, UBND huyện Mộ Đức tiếp tục có Báo cáo số 246/BC-UBND và kiến nghị UBND tỉnh thu hồi diện tích 750m² mà UBND tỉnh đã cho Công ty Cổ phần Đường Quảng Ngãi thuê để xây dựng Trạm Thu, mua nguyên liệu mía tại Quyết định số 4055/QĐ-UB ngày 10/12/1998.

Ngày 21/1/2015, UBND tỉnh Quảng Ngãi ban hành Quyết định số 25/QĐ-UBND về việc thu hồi 750m² đất của Công ty Cổ phần Đường Quảng Ngãi và diện tích đất biến động tăng 124m², thuộc thửa đất số 453, tờ bản đồ số 26 bản đồ địa chính xã Đức Phong, huyện Mộ Đức. Lý do thu hồi: Công ty Cổ phần Đường Quảng Ngãi không sử dụng đất đã được Nhà nước cho thuê để hộ gia đình, cá nhân chiếm dụng xây dựng nhà ở.

UBND tỉnh Quảng Ngãi chỉ đạo UBND huyện Mộ Đức giao phần diện tích đất thu hồi cho Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện quản lý theo quy định.

Ngày 1/11/2016, ông Bùi Kiện tiếp tục có đơn gửi đến Văn phòng Chính phủ khiếu nại Quyết định số 25/QĐ-UBND ngày 21/01/2015 của UBND tỉnh Quảng Ngãi và cho rằng, diện tích đất 750m² mà UBND tỉnh thu hồi tại Quyết định số 25/QĐ-UBND ngày 21/1/2015 nguyên là đất ruộng của ông Bùi Diện và vợ là bà Trần Thị Kỹ thế chấp cho vợ chồng ông với số bạc là 1.500 đồng, có giấy viết tay hẹn sau 10 năm mà vợ chồng ông Bùi Diện không trả đủ số tiền thì 2 thửa đất này thuộc về vợ chồng ông (giấy mượn bạc thế ruộng viết ngày 20/4/1962). Đến ngày 10/5/1969, vợ chồng ông Bùi Diện không trả đủ số tiền cho ông nên viết giấy bán 2 thửa đất này cho ông và tiếp tục bán thêm 1 thửa đất số hiệu 2334 diện tích 1 sào 3 thước và nhận của ông là 5.000 đồng. Do vậy 3 thửa ruộng mang số thửa 2334, 2335 và thửa 2241 thuộc trọn quyền sử dụng của vợ chồng ông kế từ năm 1969. Đến năm 1979, xã Đức Phong thực hiện vận động nhân dân vào Hợp tác xã nông nghiệp, gia đình ông cũng vào hợp tác xã và có giao cho Nhà nước diện tích hơn 2 mẫu còn 3 thửa ruộng nêu trên nằm sát quốc lộ 1A và trong khu dân cư nên ông để lại không đưa vào Họp tác xã. Năm 2000 và năm 2014, Nhà nước thu hồi đất để mở rộng quốc lộ 1A, ông có đơn yêu cầu bồi thường cho ông, nhưng các cấp không giải quyết bồi thường và không có văn bản trả lời cho ông.

Theo đơn ông Bùi Kiển, việc Nhà nước thu hồi đất và cho Công ty Đường Quảng Ngãi thuê để xây dựng Trạm Thu, mua nguyên liệu mía ông không biết, vì diện tích đất này ông đã làm nhà ở từ năm 2003. Khi ông làm nhà, chính quyền địa phương có đến lập biên bản đình chỉ, nhưng không chứng minh được đất này là của Hợp tác xã quản lý.

Ông Kiển cho rằng, thửa đất số 453, tờ bản đồ số 26 mà UBND tỉnh thu hồi thuộc thửa đất số 2234, diện tích 1 sào 3 thước ông mua của ông Bùi Diện và sử dụng từ năm 1962 đến nay nên có đơn khiếu nại gửi đến Văn phòng Chính phủ để xem xét lại Quyết định số 25/QĐ-UBND ngày 21/11/2015 của UBND tỉnh Quảng Ngãi việc thu hồi thửa đất số 453 mà ông đang sử dụng để ở.

Kết quả xử lý của Chủ tịch UBND tỉnh

Ngày 16/1/2017, Chủ tịch UBND tỉnh đã có Công văn số 272/UBND- TCD giao Sở TN&MT nghiên cứu nội dung đơn đề ngày 1/1/2016 của ông Bùi Kiển xem xét xử lý theo quy định hoặc tham mưu, đề xuất UBND tỉnh giải quyết theo thẩm quyền.

Sở TN&MT đã tiến hành rà soát toàn bộ hồ sơ vụ việc có liên quan, tổ chức làm việc với địa phương và có báo cáo kết quả rà soát tại Báo cáo số 1585/BC- STNMT ngày 30/4/2017, theo đó cho thấy:

Việc ông Bùi Kiển cho rằng diện tích đất 750 m² mà UBND tỉnh đã thu hồi giao cho Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Mộ Đức quản lý là của gia đình ông mua của ông Bùi Diện và sử dụng từ năm 1964 đến nay là không có cơ sở, bởi vì: Bản trích lục chứng thư kiến điền đứng tên ông Nguyễn Lạc, 2 Giấy mượn bạc thế ruộng ngày 14/9/1960 và ngày 20/4/1962; Giấy lai thục mộng ngày 10/5/1969 do ông Kiển cung cấp không có xác nhận của chính quyền địa phương, các giấy tờ ông Kiển cung cấp chưa đủ pháp lý để chứng minh về nguồn gốc và quá trình sử dụng đất.

Theo báo cáo của địa phương thì sau giải phóng năm 1975 đất này bỏ hoang nên Nông hội thôn Châu Me đưa vào quản lý theo diện đất vắng chủ. Đến năm 1977, Tổ hợp sản xuất gạch ngói gồm các ông Huỳnh Quý, Nguyễn Mẩn, Nguyễn Can, Huỳnh Đức Trị xin phép chính quyền địa phương và Nông hội để làm Tổ hợp sản xuất gạch ngói, đến năm 1979 giao cho Hợp tác xã Nông nghiệp Châu Me quản lý, sản xuất.

Trong quá trình quản lý, sử dụng đất Hợp tác xã Nông nghiệp Châu Me có kê khai đăng ký trong sổ Mục kê ruộng đất thửa đất số 335, tờ bản đồ số 4 (Bản đồ 299/TTg), diện tích 3.210m², loại ruộng đất ghi Nnl/GN; đồng thời, cho rằng từ năm 1975 đến ngày 5/4/2004 gia đình ông Bùi Kiển chưa một lần sử dụng.

Năm 1998, UBND tỉnh đã có quyết định thu hồi đất của UBND xã Đức Phong cho Công ty Đường thuê để xây dựng Trạm thu, mua nguyên liệu mía và Công ty Đường Quảng Ngãi có hỗ trợ cho Hợp tác xã Châu Me 14,55 triệu đồng cho việc tôn tạo đổ đất trước đó. Do Công ty Đường Quảng Ngãi không quản lý, sử dụng để đất trống dẫn đến ông Kiển chiếm sử dụng nhưng chính quyền địa phương không xử lý dứt điểm và sau đó thu hồi đất của Công ty Đường Quảng Ngãi giao cho Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Mộ Đức quản lý tại Quyết định số 25/QĐ-UBND ngày 21/1/2015, đến nay Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Mộ Đức cũng chưa có phương án để đưa vào sử dụng đối với diện tích đất này.

Việc UBND tỉnh ban hành Quyết định số 25/QĐ-UBND ngày 21/1/2015 thu hồi diện tích đất 750m² của Công ty Cổ phần Đường Quảng Ngãi không sử dụng giao cho Trung tâm Phát triển quỹ đất huyện Mộ Đức là hoàn toàn đúng vơi quy định của pháp luật đất đai hiện hành. Do vậy, việc ông Bùi Kiển có đơn gửi đến Văn phòng Chính phủ đề nghị xem xét Quyết định số 25/QĐ-UBND ngày 21/1/2015 của UBND tỉnh Quảng Ngãi là không có cơ sở giải quyết.

Hàn Ngọc