Theo đó, sau hơn 1 năm thực hiện dự án, Hợp tác xã Hợp Tiến đã có nhiều sai phạm trong sử dụng, quản lý và bảo vệ hơn 1.200 ha đất được giao. Hợp tác xã Hợp Tiến hoạt động trong lĩnh vực trồng, quản lý bảo vệ rừng; trồng cây nông lâm nghiệp và cây dược liệu. Tháng 2/2016, UBND tỉnh Đắk Nông quyết định cho Hợp tác xã thuê hơn 1.200 ha đất tại hai tiểu khu 1644, 1645, thuộc địa phận xã Quảng Sơn. Đây là diện tích đất được thu hồi từ Công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên lâm nghiệp Quảng Sơn.

Sau hơn 1 năm được bàn giao đất trên thực địa (từ tháng 3/2016 đến nay), Hợp tác xã Hợp Tiến chủ yếu thực hiện hai nhiệm vụ quản lý bảo vệ rừng và trồng rừng. Tuy nhiên, kết quả đạt được rất khiêm tốn, trong khi diện tích rừng bị tàn phá ngày càng nhiều. Cụ thể, tổng diện tích rừng mà Hợp tác xã trồng được từ khi thực hiện dự án đến nay là 5 ha bao gồm cây gáo vàng và mắc ca. 

Liên quan đến công tác bảo vệ rừng, sau khi so sánh hiện trạng rừng và kết quả rà soát của Trung tâm Quy hoạch khảo sát thiết kế nông lâm nghiệp Đắk Nông trước khi bàn giao đất cho Hợp tác xã Hợp Tiến, Thanh tra Sở Tài nguyên và Môi trường Đắk Nông xác định tổng diện tích rừng bị phá là hơn 53 ha;  trong đó có hơn 36 ha bị phá từ tháng 6/2016 đến nay, phần còn lại hơn 17 ha bị phá trước thời điểm tháng 6/2016. Đáng chú ý hơn, trong số 53 ha rừng bị phá, Hợp tác xã chỉ phát hiện, báo cáo và phối hợp xử lý được hơn 21 ha. Theo Hạt kiểm lâm huyện Đắk G’Long, nhiều trường hợp  rừng thuộc lâm phần Hợp tác xã Hợp Tiến bị phá với diện tích lớn nhưng Hợp tác xã không phát hiện, ngăn chặn, báo cáo kịp thời, cũng không xác định được đối tượng vi phạm để xử lý. 

Thêm nữa, tình trạng tranh chấp đất đai giữa hợp tác xã với người dân kéo dài nhiều năm nay và 1 năm trở lại đây diễn ra phức tạp hơn. Hiện có 134 hộ dân tranh chấp với Hợp tác xã gần 270 ha. Cũng theo kết luận thanh tra, nguyên nhân dẫn đến việc tranh chấp đất đai ngày là do ranh giới đất giữa người dân và hợp tác xã chưa rõ ràng; người dân lấn chiếm, canh tác trên đất đã nhiều năm nhưng các ngành chức năng không xử lý dứt điểm, hợp tác xã cũng chưa thỏa thuận, hỗ trợ thỏa đáng về tài sản, công khai phá của người dân nhưng lại cản trở quyền sử dụng đất của họ. 

Trên cơ sở kết luận thanh tra, Sở Tài nguyên và Môi trường Đắk Nông kiến nghị UBND tỉnh Đắk Nông chỉ đạo chuyển hồ sơ, tài liệu liên quan đến việc phá hơn 53 ha rừng tại lâm phần do Hợp tác xã Hợp Tiến quản lý cho Công an tỉnh Đắk Nông điều tra, làm rõ; chỉ đạo ngành chức năng xác định rõ, cắm mốc ngoài thực địa ranh giới đất đã giao cho Hợp tác xã Hợp Tiến; giao UBND huyện Đắk G’Long chủ trì giải quyết việc tranh chấp đất đai giữa Hợp tác xã với 134 hộ dân theo hướng bóc tách phần diện tích người dân đã canh tác trước tháng 7/2014 ra khỏi dự án và xử lý nghiêm theo đúng quy định pháp luật đối với các trường hợp mua bán, sang nhượng đất trái phép.

Hưng Thịnh