Cầu Tân Đệ. Ảnh: Baodautu.vn

Làm trước, xin phép điều chỉnh chứng nhận đầu tư sau

Khi thay đổi quy mô D.A, điều chỉnh tăng tổng mức đầu tư, D.A đã ký 3 phụ lục hợp đồng thay đổi thời gian thu phí từ 21,33 năm xuống còn 12,25 năm nhưng nhà đầu tư chưa xin phép điều chỉnh chứng nhận đầu tư. Khi D.A được bổ sung đoạn tránh thị trấn Đông Hưng, tỉnh Thái Bình thì nhà đầu tư BOT (Công ty Cổ phần Tasco) mới xin Bộ Kế hoạch và Đầu tư cấp Giấy chứng nhận đầu tư điều chỉnh lần thứ nhất số 18 ngày 14/7/2016.

Trong phương án tài chính của hợp đồng BOT đã tính thuế VAT đầu vào phần đầu tư xây dựng D.A mà nhà đầu tư được hoàn, khấu trừ như nguồn thu trong phương án tài chính theo quy định, giá trị thực tế theo thỏa thuận quyết toán là 32,481 tỷ đồng, tuy nhiên, khoản VAT này chưa tách riêng như nguồn thu khác ngoài doanh số thu phí của D.A mà lại gộp vào như là doanh số thu phí. Đây là một trong những tồn tại, sai sót.

Đáng chú ý, kết luận thanh tra chỉ rõ, tại thời điểm ký kết hợp đồng BOT D.A năm 2008, nhà đầu tư chưa đủ vốn sở hữu theo cam kết giá trị là 4,917 tỷ đồng; nhà đầu tư đã ký thỏa thuận hợp tác đầu tư với Chi nhánh Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Nam Định về việc thành lập công ty cổ phần phát triển D.A. Theo số liệu báo cáo của nhà đầu tư đến 30/9/2016, khoản còn phải thu 0,23 tỷ đồng và phải trả 22,287 tỷ đồng. Đồng thời, kiểm toán độc lập chưa đề cập đến khoản thuế VAT được hoàn của D.A.

D.A thi công chậm tiến độ 4 năm so với cam kết trong hợp đồng BOT ban đầu, 6 tháng so với phụ lục hợp đồng BOT điều chỉnh. Tuy nhiên, do khó khăn trong công tác giải phóng mặt bằng, D.A phải điều chỉnh thiết kế đoạn Km98+164,57 - Km98+406,36, Bộ GTVT có văn bản gia hạn tiến độ D.A đến 31/10/2015.

Bên cạnh đó, D.A còn một số tồn tại trong công tác quyết toán vốn đầu tư D.A xây dựng hoàn thành như: công tác lập, trình, thẩm tra, phê duyệt quyết toán bị chậm so với quy định. Đến thời điểm thanh tra, nhà đầu tư vẫn chưa phê duyệt quyết toán phần vốn BOT đầu tư D.A hoàn thành, chậm so với quy định...

Giảm trừ giá trị D.A hơn 55 tỷ đồng so với hợp đồng BOT đã ký

Kết luận thanh tra yêu cầu Vụ Tài chính, Ban Quản lý D.A đối tác công tư (PPP), Tổng cục Đường bộ Việt Nam, Ban Quản lý D.A 2 khẩn trương rà soát những tồn tại, rút kinh nghiệm và sớm khắc phục những tồn tại đã nêu trong kết luận; tham mưu cho Bộ GTVT hoàn thiện công tác quản lý các D.A được đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT, hoàn tất các thủ tục của D.A theo quy định của pháp luật và theo hợp đồng BOT.

Ban PPP phải tính toán lại phương án tài chính, tham mưu Bộ GTVT ký phụ lục hợp đồng điều chỉnh đối với nhà đầu tư để điều chỉnh gia hạn hợp đồng, thời gian thu phí hoàn vốn đảm bảo phù hợp, tuân thủ quy định pháp luật.

Tổng cục Đường bộ Việt Nam phải thực hiện ngay các nội dung được nêu trong kết luận thanh tra mà Bộ GTVT yêu cầu khắc phục về các giải pháp chống thất thu đối với các D.A BOT có trạm thu phí theo công nghệ 1 dừng.

Công ty Cổ phần Tasco, Bộ GTVT yêu cầu khẩn trương rà soát những tồn tại, rút kinh nghiệm và sớm khắc phục những tồn tại đã nêu trong kết luận. Sửa chữa, duy tu để khắc phục ngay những đoạn có hiện tượng hằn lún, vệt bánh xe mặt đường; hệ thống an toàn giao thông; khe co giãn cầu... để khai thác D.A theo đúng yêu cầu. Xử lý ngay và dứt điểm công nợ D.A giá trị là 22,287 tỷ đồng, trong đó phải trả các khoản với Ban Quản lý D.A 2 (chi phí quản lý D.A), trả cơ quan Nhà nước có thẩm quyền các chi phí thẩm tra phê duyệt quyết toán, chi phí thẩm định thiết kế cơ sở, thẩm định thiết kế kỹ thuật... Bộ GTVT cũng yêu cầu giảm trừ giá trị D.A so với giá trị hợp đồng BOT đã ký kết là 55,329 tỷ đồng.

Hữu Oanh