Diện tích 756,5m2 tại số 5, ngách 255/46, phố Bồ Đề, phường Bồ Đề, quận Long Biên mà bà Nhung đang sử dụng có nguồn gốc của bà Lê Thị Hà sử dụng từ trước năm 1991. 

Năm 1991, bà Hà bán nhà gắn liền với đất cho ông Trần Công Thành và vợ là bà Nhung. Việc mua bán bằng giấy viết tay và được thể hiện qua 2 giấy mua bán: Giấy biên nhận viết tay do 2 bên lập ngày 9/9/1991, đề nghị chuyển nhượng một căn nhà cấp 4 trên tổng diện tích là 170m2 với số tiền là 4 triệu đồng, bên bán có chữ ký của bà Lê Thị Hà, ông Nguyễn Văn Dược và bà Nguyễn Thị Hiền, đều là con bà Hà; bên mua có chữ ký của ông Trần Công Thành đã được UBND xã Bồ Đề xác nhận việc chuyển nhượng; Giấy Biên nhận viết tay do 2 bên lập ngày 12/9/1991 ghi diện tích là 700m2 với giá 37 cây vàng, có chữ ký của bên mua là ông Thành và chữ ký của bên bán là ông Dược.

Cuối năm 1991, bà Hà đã bàn giao nhà và toàn bộ diện tích đất nêu trên cho gia đình bà Nhung sử dụng và chuyển đến sinh sống cùng vợ chồng ông Dược tại tập thể bông, vải sợi thị trấn Gia Lâm. Gia đình bà Nhung chuyển đến sinh sống tại đây từ năm 1991. Năm 1992, gia đình bà Nhung xây tường bao toàn bộ diện tích trên, bà Hà không có ý kiến gì. Khi đo vẽ, lập bản đồ hiện trạng năm 1993, thửa đất được đánh số 241, thuộc tờ bản đồ số 7, diện tích 767m2, chủ sử dụng là ông Trần Công Thành. Bà Nhung và ông Thành nộp thuế sử dụng đất liên tục từ năm 1992 cho đến nay. Năm 2000, bà Nhung đã xây dựng ngôi nhà 2 tầng, diện tích 39m2 tại địa chỉ trên.

Ngày 18/9/1995, Công an huyện Gia Lâm có Thông báo 129 thông báo kết quả xác minh đơn của gia đình bà Nhung: Chữ ký người mua trên giấy mua bán ngày 9/9/1991 là giả mạo để trốn thuế, việc ông Thành mua môt ngôi nhà cấp 4 trên diện tích 720m2 tại thôn Lâm Du, xã Bồ Đề với giá 37 chỉ vàng là sự thật; bà Hà đòi lại phần diện tích đã chuyển nhượng cho ông Thành là không có căn cứ.

Ngày 24/9/1996, Thanh tra huyện Gia Lâm có Kết luận 54 về việc giải quyết tranh chấp mua bán nhà ở giữa bà Nhung và bà Hà với nội dung: Việc mua bán nhà đất giữa các bên là vi phạm Luật Dân sự, Pháp lệnh Nhà ở; yêu cầu các bên tự thỏa thuận, hoàn thiện thủ tục mua bán theo quy định. Nếu không thỏa thuận được thì khởi kiện ra TAND để dược xem xét, giải quyết. Không đồng ý, gia đình bà Nhung có đơn KN gửi UBND TP Hà Nội.

Ngày 17/11/1997, UBND TP Hà Nội có Văn bản 2852 nhận định: KN của Bà Nhung không thuộc thẩm quyền và đề nghị bà Nhung liên hệ với Tòa án để hướng dẫn giải quyết. 

Ngày 6/4/1998, UBND TP Hà Nội tiếp tục có Văn bản 831 thay thế Văn bản 2852 gửi UBND huyện Gia Lâm, giao UBND huyện kiểm tra, giải quyết KN của gia đình bà Nhung theo thẩm quyền.

Ngày 10/4/1999, UBND huyện Gia Lâm ban hành Quyết định số 155 với nội dung: Việc mua bán giữa hai bên được thực hiện bằng giấy viết tay là vi phạm các Điều 31, 32, 33 Pháp lệnh Nhà ở và vi phạm Điều 443, Điều 444 Bộ luật Dân sự, do đó không đủ cơ sở để công nhận quyền sở hữu nhà ở và quyền sử dụng đất của ông Thành; yêu cầu ông Thành và bà Hà hoàn thiện hồ sơ mua bán gắn liền với chuyển nhượng quyền sử dụng đất theo trình tự thủ tục hiện hành trình UBND huyện. 

Không đồng ý với quyết định này, bà Nhung tiếp tục KN lên UBND TP Hà Nội.

Vụ việc được UBND TP giao Sở Tài nguyên và Môi trường hướng dẫn bà Nhung và bà Hà thương thảo để hoàn thiện lại hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất; trường hợp còn chưa thống nhất, phát sinh tranh chấp thì các bên liên hệ với TAND để được giải quyết thông qua vụ án dân sự.

Bộ Tài nguyên và Môi trường nhận thấy, tranh chấp giữa bà Nhung và bà Hà bản chất là tranh chấp hợp đồng mua bán nhà gắn liền với quyền sử dụng đất năm 1991, thuộc thẩm quyền giải quyết của Tòa án; việc UBND huyện Gia Lâm ban hành Quyết định 155 về việc giải quyết tranh chấp đất đai giữa bà Nhung và bà Hà là không đúng thẩm quyền; việc xem xét cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho các bên tranh chấp được thực hiện khi có bản án của cơ quan Tòa án.

Bộ Tài nguyên và Môi trường kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP Hà Nội chỉ đạo UBND quận Long Biên xem xét thu hồi Quyết định số 155 của UBND huyện Gia Lâm; chuyển hồ sơ vụ việc cho TAND quận Long Biên giải quyết theo quy định của pháp luật.

Thái Hải