Kiến nghị xử lý hơn 380 tỷ đồng

Tập trung thanh tra theo 3 nhóm nội dung gồm hoạt động tín dụng; hoạt động đầu tư tài chính và  hoạt động mua sắm trang thiết bị, tài sản, thuê tài sản và trích lập, sử dụng các quỹ của VietinBank, TTCP đã chỉ ra không ít khuyết điểm, vi phạm, nhiều vụ việc có dấu hiệu lừa đảo.

TTCP kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Thống đốc Ngân hàng Nhà nước tiến hành kiểm điểm và tổ chức kiểm điểm trách nhiệm về việc thực hiện chức năng quản lý nhà nước, chủ quyền sở hữu, đề ra các giải pháp khắc phục thiếu sót, bất cập; kiến nghị xử lý truy thu của VietinBank số tiền thuế hơn 75 tỉ đồng; yêu cầu Chủ tịch và Tổng Giám đốc xử lý hơn 310 tỉ đồng gồm các khoản quỹ và tiền gửi khác.

TTCP cũng kiến nghị VietinBank kiểm điểm và chỉ đạo kiểm điểm trách nhiệm đối với các tập thể, cá nhân theo thẩm quyền; rà soát, xem xét việc thu hồi vốn vay trước hạn đối với một số khách hàng do có sai phạm trong việc thực hiện các điều kiện cho vay và cấp tín dụng. Tiến hành kiểm tra, rà soát trên toàn hệ thống VietinBank về các khoản chi hoa hồng môi giới cho huy động vốn, trường hợp phát hiện chi trái quy định phải thu hồi lại hoặc quy trách nhiệm cá nhân bồi hoàn; trường hợp phát hiện dấu hiệu tội phạm, VietinBank cần kịp thời, chủ động chuyển cơ quan điều tra.

Đặc biệt, qua thanh tra đã phát hiện 6 vụ việc có dấu hiệu cấu thành tội phạm cần chuyển cơ quan điều tra xử lý theo đúng quy định của pháp luật có liên quan đến các tội lừa đảo chiếm đoạt tài sản và vi phạm các quy định về cho vay trong hoạt động của các tổ chức tín dụng quy định tại Bộ luật Hình sự.

Vượt trần lãi suất 14%

Kết luận thanh tra của TTCP cho thấy, trong việc huy động vốn, VietinBank phải sử dụng nguồn vốn huy động ngắn hạn để bù đắp cho vay trung, dài hạn. Một số chi nhánh huy động tiền gửi với lãi suất vượt trần 14% theo quy định của Ngân hàng Nhà nước (thời điểm tháng 3 - 9/2011); chi hoa hồng môi giới, chi tiếp thị bằng tiền mặt không đúng quy định, nhằm mục đích lách quy định về trần lãi suất để chi tăng lãi suất tiền gửi cho khách hàng.

VietinBank có nhiều sai phạm trong hoạt động cho vay tại các khâu thẩm định, phê duyệt cho vay; giải ngân; kiểm tra sử dụng vốn vay; tài sản đảm bảo; cơ cấu nợ và phân loại nợ cũng được TTCP chỉ rõ như, thẩm định, xác định thời hạn cho vay thiếu cơ sở; thẩm định đề xuất giới hạn tín dụng chưa phù hợp; thẩm định, phê duyệt cấp tín dụng khi chưa đáp ứng điều kiện; chứng từ giải ngân không đảm bảo theo quy định; việc kiểm tra vốn vay còn sơ sài; chưa định kỳ, định giá theo quy định đối với tài sản bảo đảm…

Đáng kể, việc phân loại nợ không đúng quy định, dẫn đến việc phân loại nợ thiếu chính xác như: Phân loại nhóm 1 nhưng có khi là nhóm 2, nhóm 3 thậm chí là nhóm 5, kéo dài thời gian giải ngân và ân hạn. Tại Công ty TNHH MTV Cho thuê tài chính VietinBank, TTCP kiểm tra 26 hồ sơ cơ cấu nợ với tổng trị giá cho thuê là hơn 406 tỉ đồng thấy tỷ lệ nợ xấu là 11,06%, trong khi đó công ty này phân loại nợ xấu chỉ có 4,08%.

Trong hoạt động đầu tư tài chính, VietinBank cũng sử dụng vốn trái phiếu Chính phủ không đúng cam kết trong cáo bạch, huy động không đạt được mục tiêu của đề án, hiệu quả sử dụng vốn thấp; việc đầu tư còn vi phạm ở các khâu thẩm định, dẫn đến sử dụng không hiệu quả vốn trái phiếu.

Tại thời điểm thanh tra, TTCP phát hiện Cty TNHH MTV Quản lý Quỹ VietinBank đầu tư khoản tiền hơn 252 tỷ vào Tổng Cty Thép Việt Nam; 40 tỷ đồng vào Cty Cổ phần Đầu tư địa ốc Mỹ Đình; 25 tỷ đồng vào Cty Đầu tư Phát triển Khu Đô thị Nam Quảng Ngãi và một số dự án khác là không có hiệu quả, tiềm ẩn nguy cơ thua lỗ do buông lỏng về khâu thẩm định, không thực hiện đúng quy trình phân tích đầu tư.

Cty Cổ phần Chứng khoán VietinBank đã vi phạm quy định của Luật Chứng khoán với số tiền là 733 triệu đồng; vi phạm trong gia hạn, vượt quá thời gian hỗ trợ mua chứng khoán là hơn 29 tỷ đồng; không thực hiện bán chứng khoán mã TNT để thu hồi tiền vay theo quy định…

Cũng theo TTCP, việc mua sắm tài sản, thuê tài sản và trích lập, sử dụng các quỹ đã để xảy ra những vi phạm mang tính hệ thống, ảnh hưởng tới hiệu quả sử dụng vốn. VietinBank đã đầu tư mua tài sản là nhà đất nhưng không lập dự án đầu tư, thành lập hội đồng thẩm định; mua tài sản là quyền sử dụng đất và quyền sở hữu nhà ở nhằm xử lý nợ nhưng xác định giá trị tài sản cao hơn định giá khi thế chấp tài sản... trích lập quỹ khen thưởng ngoại ngành vượt 200 tỉ đồng, lập quỹ phúc lợi cho xây dựng cơ bản vượt 140 tỉ đồng.

Nguyễn Dung