Hàng loạt hạn chế, thiếu sót

Còn 1 VPCC chưa niêm yết trình tự, thủ tục công chứng và mức phí thù lao công chứng.

Về trình tự công chứng vẫn còn những hạn chế, tồn tại và thiếu sót như: Có 39,46% trường hợp được kiểm tra trên tổng số hợp đồng thế chấp quyền sử dụng đất (QSDĐ) của 4 VPCC không có đủ chữ ký của các thành viên trong hộ mà được thay thế bằng văn bản cam kết của chủ hộ và 2,43% trường hợp được kiểm tra trên tổng số hợp đồng thế chấp QSDĐ của 1 VPCC không có chữ ký của thành viên trong hộ trên hợp đồng nhưng cũng không có văn bản ủy quyền, chưa đúng quy định tại khoản 2 Điều 109 Bộ luật Dân sự năm 2005 và khoản 2 Điều 146 Nghị định số 181/2004/NĐ-CP ngày 29/10/2004 của Chính phủ về thi hành Luật Đất đai năm 2003. Có 32,25% trường hợp trên tổng số hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ và văn bản phân chia tài sản thừa kế được kiểm tra của 1 VPCC, công chứng viên không ký từng trang hợp đồng và 5,6% trường hợp trên tổng số hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ được kiểm tra tại 3 VPCC thiếu chữ ký của các bên và thành viên hộ gia đình trên trang hợp đồng không theo quy định tại khoản 6 Điều 35 và khoản 3 Điều 36 Luật Công chứng năm 2006. Có 3% trường hợp được kiểm tra trên tổng số hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ của 1 VPCC điều chỉnh nội dung 2 trang đầu và chỉ có chữ ký của công chứng viên không có chữ ký của các bên, được đóng dấu giáp lai 2 lần, trang thứ 3 trở đi vẫn giữ nguyên và  có đầy đủ chữ ký của các bên. Có 1 trường hợp công chứng bổ sung nội dung chuyển nhượng doanh nghiệp xăng dầu vào hợp đồng chuyển nhượng QSDĐ và tài sản gắn liến với đất và hình thức của hợp đồng không theo mẫu theo quy định nhưng đã được VPCC thu hồi, hủy bỏ theo quy định.

Về phí công chứng và phí thù lao công chứng: Có 1.440/1489 hóa đơn còn lưu tại cuốn chưa giao cho khách hàng theo quy định tại khoản 2, phần A, Mục IV Thông tư số 63/2002/TT-BTC ngày 24/7/2002 của Bộ Tài chính, hướng dẫn thực hiện các quy định pháp luật về phí, lệ phí và theo điểm b khoản 2, Điều 3 Thông tư liên tịch số 08/2012/TTLT-BTC-BTP. Có 366/425 trường hợp không viết phiếu thu giao cho khách hàng (chiếm 86,11%), nhưng đến cuối ngày có lập bản kê và xuất hóa đơn đầy đủ, không bỏ sót các trường hợp đã công chứng theo Điều 16 Thông tư số 153/2010/TT-BTC ngày 28/9/2013 của Bộ Tài chính, hướng dẫn thi hành Nghị định số 51/2010/NĐ-CP ngày 14/5/2010 của Chính phủ quy định về hóa đơn bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ. Có 414 trường hợp thu phí từ 200.000 đồng trở lên viết phiếu thu mà không viết hóa đơn giá trị gia tăng theo quy định tại điểm b khoản 2 Điều 14 Thông tư số 153/2010/TT-BTC về lập hóa đơn. Việc thu phí công chứng hợp đồng tặng cho QSDĐ và tài sản gắn liền với đất được tính theo giá phí công chứng của hợp đồng giao dịch khác mà không theo giá trị tài sản quy định tại điểm a khoản 2 Điều 2 Thông tư liên tịch số 08/2012/TTLT-BTC-BTP. Có 1 VPCC không niêm yết phí thù lao công chứng và giao hẳn cho nhân viên tự thu, giữ tiền chi tiêu cá nhân, không cập nhật vào sổ theo dõi, viết phiếu thu, chưa theo quy định tại khoản 2 Điều 14 Thông tư số 11/2011/TT-BTP ngày 27/6/2011 của Bộ Tư pháp, hướng dẫn thực hiện một số nội dung về công chứng viên, tổ chức và hoạt động công chứng, quản lý Nhà nước về công chứng. 

Nhiều kiến nghị

Sau khi có kết luận thanh tra, Sở Tư pháp có Công văn số 1528/STP-BTTP ngày 29/10/2013 đề nghị các tổ chức hành nghề công chứng chấm dứt ngay việc công chứng hợp đồng thế chấp QSDĐ thuộc hộ gia đình nhưng không có đầy đủ chữ ký của các thành viên trong hộ gia đình mà được thay thế bằng văn bản cam kết của chủ hộ. Có trách nhiệm giải thích cho các công dân khi có giao dịch với tổ chức hành nghề công chứng để tạo sự thống nhất về nhận thức và thực hiện. 

Ngày 5/11/2013, UBND tỉnh đã có Công văn số 5291/UBND-NC giao Sở Tài nguyên và Môi trường chủ trì, phối hợp Sở Tư pháp kiểm tra, rà soát và chỉ đạo các Phòng Tài nguyên và Môi trường, UBND cấp xã; cơ quan, đơn vị liên quan thực hiện theo nội dung kiến nghị của Sở Tư pháp về việc chỉ đạo những trường hợp đất bị Nhà nước thu hồi nhưng giấy chứng nhận QSDĐ chưa thu hồi để chỉnh lý biến động phải tiến hành thủ tục thu hồi cấp đổi sổ theo quy định của pháp luật. 

UBND tỉnh Ninh Thuận đề nghị Bộ Tư pháp tham mưu Chính phủ bổ sung quy định xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực tư pháp hành vi không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ, kịp thời kết luận thanh tra theo quy định tại khoản 2 Điều 41 Luật Thanh tra năm 2010 về xử lý hành vi không thực hiện yêu cầu, kết luận, quyết định xử lý về thanh tra: “Đối tượng thanh tra, cơ quan, tổ chức, cá nhân liên quan có trách nhiệm thi hành kết luận thanh tra, quyết định xử lý về thanh tra mà không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ, không kịp thời thì tùy theo tính chất, mức độ vi phạm mà bị xử phạt vi phạm hành chính, xử lý kỷ luật hoặc truy cứu trách nhiệm hình sự; nếu gây thiệt hại thì phải bồi thường theo quy định của pháp luật”.

Minh Đăng