Thanh tra tỉnh Bến Tre đã chỉ ra hàng loạt sai phạm trong việc tách thửa đất, phân lô, bán nền; quản lý quỹ đất công tại huyện Châu Thành. Ảnh: Nam Hà

Đó là một số vi phạm điển hình xảy ra tại huyện Châu Thành có trong Thông báo Kết luận thanh tra số 421/TB-TT ngày 24/4/2023 của Thanh tra tỉnh Bến Tre về thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật trong công tác quản lý Nhà nước về đất đai liên quan đến việc tách thửa đất, phân lô, bán nền; việc quản lý, sử dụng nhà, đất công trên địa bàn huyện.

Tách thửa, phân lô, bán nền quy mô lớn, không có biện pháp xử lý

UBND huyện Châu Thành để xảy ra tình trạng tách thửa, phân lô, bán nền với quy mô lớn, kéo dài nhiều năm nhưng không có biện pháp xử lý và kiến nghị xử lý. Công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật liên quan đến đất đai, xây dựng trên địa bàn huyện chưa kịp thời, chưa đạt hiệu quả cao.

UBND huyện Châu Thành đã thực hiện chưa nghiêm túc chỉ đạo của UBND tỉnh tại Công văn số 132/UBND-TCĐT và thực hiện Công văn số 2188/UBND-KT còn chậm; cho phép chuyển mục đích sử dụng đất mà không kiến nghị UBND tỉnh điều chỉnh số thửa trong Công văn số 4056/UBND-KT; chưa thường xuyên hướng dẫn, kiểm tra việc xử lý vi phạm trong lĩnh vực đất đai liên quan đến việc tách thửa, xây dựng hạ tầng, nhà ở, công trình trên đất nông nghiệp đối với UBND các xã, thị trấn để kịp thời phát hiện, ngăn chặn và xử lý nghiêm các hành vi vi phạm theo quy định.

Chủ tịch UBND huyện Châu Thành và Chủ tịch UBND các xã, thị trấn đã thực hiện thiếu trách nhiệm trong việc phát hiện, ngăn chặn và xử lý kịp thời những vi phạm về việc sử dụng đất theo Điều 208 Luật Đất đai năm 2013 và trách nhiệm xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực xây dựng, kinh doanh bất động sản.

Chi nhánh Văn phòng đăng ký đất đai (VPĐKĐĐ) huyện Châu Thành, VPĐKĐĐ tỉnh đã không kiểm tra đầy đủ lý do tách thửa; không thực hiện thủ tục tách thửa đồng thời với thủ tục chuyển mục đích sử dụng đất trong trường hợp tách thửa đất nông nghiệp để chuyển mục đích sang đất ở (2 thửa thuộc 1 khu phân lô); đo đạc tách thửa và tự ý ghi mục đích sử dụng đất là đất giao thông đối với 10 thửa đất; các đơn vị đo đạc thực hiện đo đạc tách thửa đối với các khu phân lô mà không có người dẫn đạc; công chức địa chính không thực hiện dẫn đạc nhưng ký tên vào mục người dẫn đạc trong bản mô tả ranh giới, mốc giới thửa đất; Sở Tài nguyên và Môi trường (TN&MT) đã cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất đối với 2 thửa đất nông nghiệp không đúng quy định; UBND thị trấn Châu Thành thống nhất với nội dung hiến một phần đất phục vụ giao thông là thực hiện không đúng thẩm quyền.

Chánh Thanh tra tỉnh khẳng định, Giám đốc Sở TN&MT, Giám đốc VPĐKĐĐ tỉnh, UBND thị trấn Châu Thành, công chức địa chính chịu trách nhiệm chính đối với các sai phạm, thiếu sót này.

Chánh Thanh tra tỉnh Bến Tre phát biểu tại buổi công bố kết luận thanh tra tại huyện Châu Thành. Ảnh: Thanh tra tỉnh Bến Tre

Sở TN&MT, Sở Xây dựng cũng liên quan tới vi phạm

Để xảy ra những vi phạm tại huyện Châu Thành, Sở TN&MT cùng Sở Xây dựng cũng có trách nhiệm liên đới. Cụ thể: Sở TN&MT đã không kịp thời tham mưu UBND tỉnh báo cáo, xin ý kiến của Bộ TN&MT khi phát hiện bất cập, thiếu sót của pháp luật về đất đai trong việc không quy định “UBND cấp tỉnh quy định diện tích tối thiểu được phép tách thửa đối với từng loại đất” mà tham mưu UBND tỉnh ban hành Quyết định số 33/2014/QĐUBND chỉ quy định diện tích tối thiểu được tách thửa đối với đất ở, không quy định tách thửa đất đối với đất nông nghiệp; tham mưu UBND tỉnh quy định việc tách thửa còn hạn chế.

Sở TN&MT chậm tham mưu UBND tỉnh ban hành quyết định thay thế Quyết định số 33/2014/QĐ-UBND nhưng không tham mưu UBND tỉnh có văn bản tạm dừng tiếp nhận hồ sơ tách thửa đối với đất nông nghiệp trong thời gian từ khi Nghị định số 01/2017/NĐ-CP có hiệu lực thi hành cho đến khi quy định mới có hiệu lực thi hành (trong thời gian này có 81 khu tách thửa, phân lô bán nền; trong đó, có 77 khu có các thửa đất nông nghiệp được tách với diện tích nhỏ hơn diện tích tối thiểu được tách thửa được quy định tại Quyết định số 59/2017/QĐUBND); chậm tham mưu UBND tỉnh quy định mức độ khôi phục đối với từng loại vi phạm quy định tại Nghị định số 91/2019/NĐ-CP.

Bên cạnh đó, Sở TN&MT không thường xuyên hướng dẫn, thanh tra, kiểm tra và xử lý các vi phạm trong lĩnh vực thuộc phạm vi chức năng, nhiệm vụ theo quy định, đặc biệt là đối với công tác đo đạc tách thửa, xử phạt vi phạm hành chính về đất đai dẫn đến nhiều trường hợp vi phạm (sử dụng đất không đúng mục đích, xây nhà, công trình trên đất nông nghiệp, thay đổi hiện trạng sử dụng đất) không được kiểm tra, phát hiện và xử lý triệt để (không xử lý hoặc có xử lý nhưng chỉ phạt tiền và cho tồn tại công trình vi phạm); chưa tổ chức thực hiện chỉ đạo của UBND tỉnh tại Công văn số 132/UBND-TCĐT (gồm 5 nội dung, trong đó có 1 nội dung được quy định thời gian hoàn thành là quý II năm 2019). Trách nhiệm này thuộc về Giám đốc Sở TN&MT.

Sở Xây dựng chưa thường xuyên tổ chức thanh tra, kiểm tra để kịp thời phát hiện và xử lý hành vi vi phạm về xây dựng đối với các khu vực đã hình thành điểm dân cư tự phát; chưa thường xuyên tổ chức các đợt thanh tra, kiểm tra về việc chấp hành quy hoạch xây dựng; chưa tổng hợp báo cáo kết quả thực hiện Công văn số 132/UBND-TCĐT và đề xuất hướng xử lý đến UBND tỉnh…

Quản lý quỹ đất công chưa chặt chẽ

UBND huyện Châu Thành, Phòng TN&MT và UBND các xã, thị trấn quản lý quỹ đất công chưa chặt chẽ để xảy ra nhiều trường hợp vi phạm pháp luật đất đai trong thời gian dài. Cụ thể: Các hộ dân lấn, chiếm đất nhưng UBND xã, thị trấn chưa kịp thời phát hiện hoặc đã biết rõ nhưng không kiên quyết xử lý, để vi phạm kéo dài, hình thành tài sản kiên cố, có giá trị gây phức tạp trong việc xử lý…

Trách nhiệm chính thuộc về UBND và Chủ tịch UBND xã An Phước trong giai đoạn từ năm 2015 tới tháng 8/2022; UBND và Chủ tịch UBND xã Giao Hòa trong giai đoạn từ năm 2014 tới năm 2019; Chủ tịch UBND xã Tiên Long trong giai đoạn từ năm 2016 tới tháng 8/2022; UBND và Chủ tịch UBND xã Tiên Thủy trong giai đoạn từ năm 2012 tới tháng 8/2022; UBND và Chủ tịch UBND xã Thành Triệu trong giai đoạn từ năm 2012 tới tháng 8/2022; UBND và Chủ tịch UBND xã Hữu Định trong giai đoạn từ năm 2015 tới tháng 8/2022; UBND và Chủ tịch UBND thị trấn Châu Thành trong giai đoạn từ năm 2019 tới tháng 8/2022.

Kết luận thanh tra cũng chỉ ra UBND các xã Tiên Thủy, Giao Hòa, An Phước, An Hiệp chịu trách nhiệm về việc đã giao, cấp đất không đúng thẩm quyền… UBND các xã Phước Thạnh, Tiên Thủy chịu trách nhiệm về việc cho thuê đất không đúng thẩm quyền…

Liên quan tới các vi phạm này, Trưởng Phòng TN&MT huyện giai đoạn từ năm 2012 tới tháng 8/2022 chịu trách nhiệm về việc tham mưu UBND huyện trong lĩnh vực quản lý Nhà nước về đất đai…

Chánh Thanh tra tỉnh đã kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh chỉ đạo Sở Nội vụ phối hợp với các đơn vị liên quan tham mưu UBND tỉnh kiểm điểm, xử lý trách nhiệm các cá nhân Giám đốc, Phó Giám đốc Sở TN&MT; Chủ tịch, Phó Chủ tịch UBND huyện Châu Thành; tập thể UBND huyện Châu Thành có sai phạm theo quy định pháp luật…