Chánh Thanh tra tỉnh Nam Định Nguyễn Khắc Chanh (phải ảnh) và Phó Chánh Thanh tra Lê Văn Chính (trái ảnh) đón nhận Huân chương Lao động hạng Ba của Chủ tịch nước. Ảnh: Phạm Duy

Năm 2013, ngành Thanh tra tỉnh hoàn thành 72 cuộc thanh tra kinh tế - xã hội đối với 275 lượt cơ quan, đơn vị; phát hiện 7 tỷ đồng và 628.675m2 đất sai phạm; kiến nghị xử lý thu hồi 9,7 tỷ đồng, giảm trừ quyết toán 3 tỷ đồng, đề nghị giảm lỗ 5,3 tỷ đồng so với quyết toán. Riêng Thanh tra tỉnh kết luận 18 cuộc với số tiền sai phạm 18,1 tỷ đồng, trong đó kiến nghị thu hồi 9,2 tỷ đồng. Các cơ quan, đơn vị có sai phạm đã nghiêm chỉnh kiến nghị của cơ quan thanh tra, nộp 9,2 tỷ đồng về ngân sách Nhà nước, đạt tỷ lệ 100%.

Ông Nguyễn Khắc Chanh cho biết, trong thời gian 15 ngày kể từ khi Chánh Thanh tra ban hành quyết định xử lý, các cơ quan, đơn vị có sai phạm đều nghiêm chỉnh chấp hành việc nộp số tiền vi phạm vào ngân sách Nhà nước qua tài khoản tạm giữ của Thanh tra tỉnh. “Trước đây, Thanh tra tỉnh cũng vướng vào tình trạng phát hiện sai phạm nhiều nhưng xử lý thu hồi sau thanh tra chưa đạt hiệu quả cao. Nguyên nhân thì có nhiều như cơ chế chính sách vẫn chưa đồng bộ chặt chẽ, đoàn thanh tra làm việc “cứng nhắc” thấy sai là xử lý ngay khi chưa xét đến tình hình thực tế cụ thể… dẫn đến số vi phạm nêu ra trong kết luận rất to nhưng việc xử lý lại “tắc” không tiến hành được” - Chánh Thanh tra tỉnh Nam Định nhớ lại.

Trăn trở trước thực trạng này, Thanh tra tỉnh Nam Định đã nhiều lần tổ chức các cuộc họp đề ra các giải pháp. Trong đó, công tác xử lý sau thanh tra muốn đạt hiệu quả cao, ngay từ khâu thẩm tra, xác minh, người cán bộ thanh tra cần có nghiệp vụ chuyên sâu, làm tỷ mỷ, chính xác. Đoàn thanh tra khi đưa ra những nội dung sai phạm phải làm cho đối tượng thanh tra “tâm phục, khẩu phục” nhận rõ khuyết điểm sai phạm. Khi đối tượng thanh tra đưa ra ý kiến giải trình, căn cứ, phản biện, đoàn thanh tra cần nghiêm túc tiếp thu. Nếu hợp lý, đoàn cho kiểm tra lại, chỉnh sửa còn không hợp lý thì yêu cầu đối tượng thanh tra nghiêm túc chấp hành. 

Trên cơ sở vi phạm phát hiện, đoàn thanh tra cần phân loại từng nội dung: Vi phạm nào thì đôn đốc, nhắc nhở; vi phạm nào phải xử lý hành chính; vi phạm nào thì xử lý thu hồi về kinh tế; vi phạm nào phải xử lý bằng pháp luật tránh không để lọt tội. Đây là một khâu rất quan trọng ảnh hưởng đến hiệu quả trong việc thu hồi sau thanh tra, bởi việc xử lý không thích đáng thì ngoài những khó khăn khách quan trong việc thu hồi số tiền sai phạm còn tạo tâm lý bức xúc, cố tình chây ỳ, tìm cách trì hoãn việc thực hiện.

Công tác tuyên truyền pháp luật cũng là một nhiệm vụ hết sức quan trọng. Mỗi cán bộ thanh tra khi đi làm, ngoài việc thực hiện trách nhiệm của thanh tra viên ra còn là người cán bộ giải thích về pháp luật, trách nhiệm và nghĩa vụ để đối tượng thanh tra hiểu và chấp hành. Khi đối tượng thanh tra “thông suốt” được vấn đề thì hai bên cùng xác nhận bằng văn bản làm cơ sở để Chánh Thanh tra ra quyết định xử lý. Đáng lưu ý, việc nhanh chóng khắc phục những vi phạm về kinh tế của đối tượng thanh tra sẽ được đoàn thanh tra xem xét là “một tình tiết giảm nhẹ” khi kiến nghị xử lý các nội dung khác. Đây cũng là một giải pháp khuyến khích được đối tượng thanh tra sau khi nhận thức được sai sót của mình, nhanh chóng thực hiện việc khắc phục.

Bên cạnh những giải pháp kể trên, cơ quan thanh tra cần “tranh thủ” sự quan tâm chỉ đạo của Tỉnh ủy, UBND tỉnh cùng sự phối hợp nhịp nhàng của các sở, các ngành, các cấp để tạo được sức mạnh tổng thể. Việc tập trung phân loại, xử lý đúng, trúng những sai phạm đi kèm với việc tuyên truyền, thuyết phục, khuyến khích đối tượng thanh tra nghiêm chỉnh, tự giác chấp hành cũng là những giải pháp đem lại hiệu quả cao và cũng mang tính bền vững trong công tác thu hồi sau thanh tra về ngân sách Nhà nước. 

Phạm Duy