Cơ sở nhà đất 57 Lê Duẩn. Ảnh: Tiền Phong

Ngày 22/2, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình chủ trì cuộc họp về việc thực hiện kiến nghị của Thanh tra Chính phủ tại kết luận thanh tra việc chuyển đổi nhà, đất công có vị trí đắc địa sang mục đích khác trên địa bàn TP Đà Nẵng.

Trao đổi với PV Báo Thanh tra, Phó Tổng Thanh tra Bùi Ngọc Lam cho hay, Phó Thủ tướng Thường trực Trương Hòa Bình đã có ý kiến là “căn cứ nội dung kết luận thanh tra, UBND TP Đà Nẵng, Bộ Công an theo chức năng nhiệm vụ, thực hiện các nội dung kiến nghị của Thanh tra Chính phủ”.

Kết quả thực hiện kết luận thanh tra phải gửi về Thanh tra Chính phủ để tổng hợp báo cáo Thủ tướng trong tháng 4/2019.

Theo báo cáo của UBND TP Đà Nẵng, từ năm 2010-2016, trên địa bàn TP đã thực hiện việc chuyển đổi đối với 52 cơ sở nhà đất thuộc TP quản lý sang mục đích khác.

Trong đó, bán lại cho bên thuê 31 cơ sở thu về ngân sách nhà nước hơn 424 tỷ đồng; bán đấu giá 8 cơ sở thu hơn 123 tỷ đồng; bán trực tiếp 8 cơ sở thu hơn 135 tỷ đồng; cho thuê, giao đất 50 năm và hoán đổi 5 cơ sở thu hơn 84 tỷ đồng.

Trong số 52 cơ sở nhà đất của các tổ chức, cá nhân sau khi UBND TP Đà Nẵng bán và chuyển quyền sử dụng đất (QSDĐ), có 44 cơ sở nhà đất đã được cấp giấy chứng nhận QSDĐ. Trong đó, có 33 cơ sở nhà đất được cấp với mục đích đất ở đô thị.

Ngoài ra, có 5 cơ sở nhà đất được UBND TP Đà Nẵng cho phép chuyển tên khi cấp giấy chứng nhận QSDĐ mà không thực hiện nghĩa vụ về thuế thu nhập cá nhân và lệ phí trước bạ là vi phạm các quy định về Luật Thuế thu nhập cá nhân.

Bán nhà đất không qua đấu giá

Qua kiểm tra 31 cơ sở nhà đất TP Đà Nẵng bán lại cho bên thuê, Thanh tra Chính phủ phát hiện, có 4 cơ sở nhà đất theo quy định phải tổ chức bán đấu giá QSDĐ.

Song, UBND TP lại ký hợp đồng cho thuê và ngay sau đó làm thủ tục bán lại cho bên thuê (Công ty TNHH Minh Hưng Phát đối với cơ sở nhà đất 47 Nguyễn Thái Học và số 2 Hải Phòng, Công ty Cổ phần Đầu tư Nhất Gia Phúc đối với cơ sở nhà đất 39 Pasteur và 73 Nguyễn Thái Học).

Việc UBND TP Đà Nẵng bán 4 cơ sở nhà đất trên cho bên thuê không qua đấu giá là vi phạm Điều 58 Luật Đất đai.

“4 cơ sở nhà đất này nằm trong 10 cơ sở nhà đất, Thanh tra Chính phủ đã chuyển hồ sơ, kết quả xác minh ban đầu để Cơ quan Cảnh sát điều tra, Bộ Công an tiếp tục xác minh, làm rõ”, Kết luận nêu rõ. 

“UBND TP Đà Nẵng phải phối hợp chặt chẽ với Bộ Công an trong việc xử lý tài sản bị phong tỏa, kê biên, trong các vụ án hình sự theo kiến nghị của Bộ Công an”, Văn phòng Chính phủ ra văn bản truyền đạt ý kiến chỉ đạo của Phó Thủ tướng Trương Hòa Bình.

Khi kiểm tra 4 cơ sở là các khu tập thể xuống cấp lại phát hiện 2 cơ sở được UBND TP Đà Nẵng bán trực tiếp để bên mua sử dụng với mục đích thương mại dịch vụ không phù hợp với tiêu chí ban đầu (124 Bạch Đằng và số 10 Trần Quý Cáp), không thông qua đấu giá là vi phạm pháp luật.

Với các cơ sở nhà đất cho thuê, giao đất 50 năm và có hoán đổi, theo kết luận của Thanh tra Chính phủ, cũng có sai phạm. 

UBND TP Đà Nẵng phê duyệt giá thuê đất cho Công ty Cổ phần Xây dựng Bắc Nam 79 thấp hơn rất nhiều so với giá khởi điểm là không phù hợp quy định của Luật đất đai.

Đất công xác định giá “bèo”

Theo quy định tại Thông tư số 145 năm 2017 của Bộ Tài chính về phương pháp xác định giá đất và khung giá các loại đất phải áp dụng một trong bốn phương pháp (so sánh trực tiếp, thu thập, chiết trừ và thặng dư).

Nhưng khi thực hiện việc xác định giá chuyển QSDĐ, UBND TP Đà Nẵng không thực hiện theo quy định của Bộ Tài chính mà lại giao các sở ngành chức năng tham mưu xác định giá.

Kiểm tra 52 cơ sở nhà đất, theo Thanh tra Chính phủ, việc xác định giá chuyển QSDĐ có nhiều sai phạm. Cụ thể, tại nhà đất số 34 Bạch Đằng (1.421m2), UBND TP Đà Nẵng xác định giá trị tiền sử dụng đất thấp hơn nhiều so với cơ sở nhà đất có vị trí, diện tích tương tự.

Kết luận nêu, tại cơ sở nhà đất số 5 Trần Phú hoán đổi cho ông Nguyễn Hữu Đức, giá trị tiền sử dụng đất được UBND TP Đà Nẵng phê duyệt là hơn 51,3 triệu đồng/m2.

Trong khi đó, cơ sở nhà đất 34 Bạch Đằng nói trên có vị trí tương tự nhà đất số 5 Trần Phú, thậm chí còn đắc địa hơn, nhưng UBND TP Đà Nẵng xác định giá trị tiền sử dụng đất cho Công ty Cung ứng tàu biển là hơn 18,3 triệu đồng/m2, làm giảm số tiền sử dụng đất mà công ty này phải nộp lên đến gần 47 tỉ đồng!

Còn tại cơ sở nhà đất 48 Nguyễn Du (chủ đầu tư đã xây dựng Trường Mầm non Chất lượng cao Sky-Line Đà Nẵng), việc xác định giá thu tiền sử dụng đất không có cơ sở, làm giảm số tiền sử dụng đất phải nộp gần 12 tỉ đồng.

Cơ sở nhà đất 57 Lê Duẩn, phía Công ty Cổ phần Công nghệ phẩm Đà Nẵng không thanh toán tiền sử dụng đất theo đúng hợp đồng, nhưng vẫn được giảm 10% tiền sử dụng đất.

Hay tại cơ sở nhà đất 124 Bạch Đằng bán trực tiếp cho Công ty TNHH TMDV Thái Khanh, việc xác định giá thu tiền sử dụng đất cùng một thời điểm của các cơ quan chức năng có sự chênh lệch khá lớn.

Bởi theo tờ trình của Sở Xây dựng Đà Nẵng, cơ sở nhà đất số 124 Bạch Đằng giá trị tiền sử dụng đất là hơn 5,8 tỉ đồng, nhưng sau đó UBND TP Đà Nẵng lại phê duyệt giá trị tiền sử dụng đất chỉ có 2,9 tỉ đồng…

“Tổng hợp kết quả kiểm tra, việc xác định giá thu tiền sử dụng đất của 52 cơ sở nhà đất phát hiện số tiền sai phạm hơn 156,3 tỷ đồng”, Thanh tra Chính phủ kết luận.

Đụng dự án đất “đắc địa” lại… sai phạm

Cũng theo báo cáo của UBND TP, từ năm 2010 đến tháng 4/2017, TP đã chuyển quyền sử dụng, giao/cho thuê 169 thửa đất công có vị trí đắc địa với tổng diện tích hơn 3.578.783 m2, số tiền sử dụng đất đã nộp vào ngân sách là hơn 4.566 tỷ đồng (đạt tỷ lệ 89%).

Năm 2012, Thanh tra Chính phủ đã thanh tra và có kết luận về những sai phạm của UBND TP Hà Đẵng trong việc chấp hành pháp luật về quản lý, sử dụng đất đai của TP.

Sau đó, một số cơ quan Trung ương như Bộ Tài nguyên Môi trường, Bộ Xây dựng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng tiến hành thanh tra về quản lý đất đai, đầu tư xây dựng, nhiều sai phạm đã được chỉ ra và UBND TP triển khai khắc phục.

Tuy nhiên, qua thanh tra việc chuyển đổi quỹ đất công đối với 12 dự án (chưa được các bộ, ngành thanh tra) có vị trí ven biển, ven sông Hàn và trục giao thông chính của TP vẫn còn những sai phạm.

Theo kết luận, trong 12 dự án này, có 2 dự án tại thời điểm quyết định giao/cho thuê đất chưa có trong quy hoạch, kế hoạch sử dụng đất; 4 dự án được giao theo hình thức ký hợp đồng chuyển nhượng quyền sử dụng đất, không tuân thủ trình tự, thủ tục theo các quy định của pháp luật về quản lý đất đai….

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Chủ tịch UBND TP Đà Nẵng thu hồi, điều chỉnh các văn bản của UBND TP về việc hỗ trợ lãi suất bằng 10% tiền sử dụng đất; thu hồi nộp về ngân sách gần 140 tỷ đồng.

Cùng với đó, chấn chỉnh công tác xác định, thẩm định và phê duyệt giá chuyển QSDĐ, việc tổ chức đấu giá QSDĐ, chuyển đổi mục đích sử dụng đất, miễn giảm tiền sử dụng đất và cấp giấy chứng nhận QSDĐ theo đúng quy định của pháp luật….

Chuyển hồ sơ cho cơ quan điều tra

Theo Thanh tra Chính phủ, trong 52 cơ sở nhà đất được bán, chuyển sang mục đích sử dụng khác, có 8 cơ sở nhà đất bên thuê được mua không thông qua đấu giá liên quan đến ông Phan Văn Anh Vũ.

Ngoài ra, còn 2 cơ sở nhà đất bán cho Công ty Cổ phần Công nghệ phẩm là đơn vị đang thuê, sau đó đơn vị này bán lại cho đối tượng khác.

Qua kiểm tra thấy có dấu hiệu vi phạm pháp luật, Thanh tra Chính phủ chuyển hồ sơ, tài liệu và kết quả xác minh ban đầu sang Bộ Công an để tiếp tục điều tra, xác minh theo quy định của pháp luật.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo Bộ Công an khẩn trương điều tra, xác minh và có kết luận điều tra đối với 10 cơ sở nhà đất trên.

Hương Giang