Một phần Đức Thọ nhìn từ trên cao. Ảnh: CTT

Theo báo cáo của UBND huyện Đức Thọ, giai đoạn từ năm 2021 đến nay, có 359 dự án triển khai thi công (trong đó: 35 dự án do UBND huyện làm chủ đầu tư; 324 dự án do UBND các xã, thị trấn làm chủ đầu tư) với tổng mức đầu tư 845 tỷ đồng, giá trị đã ký hợp đồng 665,8 tỷ đồng, giá trị nghiệm thu 623,4 tỷ đồng, giá trị thanh toán 527,2 tỷ đồng. Trong đó, có 186 dự án đã quyết toán dự án hoàn thành (trong tổng số 215 dự án đã hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng).

Tình hình nợ XDCB trên địa bàn huyện: Tổng số nợ đến 31/12/2023 là 95,8 tỷ đồng (nợ khối lượng thực hiện có nghiệm thu là 94,5 tỷ đồng; nợ khối lượng thực hiện chưa có nghiệm thu là 1,2 tỷ đồng; nợ các công trình, dự án do huyện làm chủ đầu tư là 64,5 tỷ đồng,  nợ do UBND xã làm chủ đầu tư là 31,2 tỷ đồng.

Trong thời kỳ thanh tra, nhiều công trình, dự án đã được các cơ quan chức năng thực hiện thanh tra, kiểm toán nên Đoàn thanh tra chỉ tiến hành kiểm tra 54 công trình/dự án, với tổng giá trị hợp đồng xây lắp: 393 tỷ đồng; giá trị đã nghiệm thu A-B: 322 tỷ đồng; giá trị đã thanh toán, tạm ứng: 277,6 tỷ đồng ( UBND huyện làm chủ đầu tư 21 công trình; UBND các xã, thị trấn làm chủ đầu tư 33 công trình/dự án).

Bên cạnh các kết quả đạt được, Thanh tra chỉ ra một số sai sót. Trong công tác lập, thẩm định, phê duyệt Chủ trương đầu tư, đối với các công trình, dự án sử dụng vốn ngân sách cấp xã bao gồm cả vốn bổ sung có mục tiêu từ ngân sách cấp trên (các công trình, dự án do UBND xã, thị trấn làm chủ đầu tư) nhưng UBND huyện phê duyệt Chủ trương đầu tư là chưa phù hợp theo quy định khoản 7, Điều 17 Luật Đầu tư công năm 2019. UBND huyện phê duyệt báo cáo kinh tế kỹ thuật với thẩm quyền chung là chưa phù hợp với quy định tại khoản 3 Điều 8 Quyết định số 07/2020/QĐ-UBND ngày 26/02/2020 của UBND tỉnh Hà Tĩnh và tại khoản 4 Điều 35 Luật Đầu tư công năm 2019 (thuộc thẩm quyền của Chủ tịch UBND huyện). Ngoài ra, đối với các công trình dự án sử dụng vốn ngân sách cấp xã bao gồm cả vốn bổ sung có mục tiêu từ ngân sách cấp trên (các công trình, dự án do UBND xã, thị trấn làm chủ đầu tư) nhưng UBND huyện phê duyệt là chưa đúng thẩm quyền, thẩm quyền thuộc người quyết định đầu tư là Chủ tịch UBND cấp xã theo quy định tại khoản 4 Điều 35 Luật Đầu tư công 2019.

Trong công tác lập, thẩm tra, phê duyệt dự toán, việc bóc tách tính toán khối lượng đối với một số hạng mục chưa phù hợp với bản vẽ thiết kế thi công đã được phê duyệt làm tăng giá gói thầu, giá trị nghiệm thu, thanh toán công trình; dự toán một số công trình đưa một số vật liệu, thiết bị vào để tính toán nhưng không có trong công bố giá của cơ quan Nhà nước và không có thông báo giá kèm theo (tấm đan bằng gang, đèn 100w, đơn giá khò nóng, biển báo, tấm Polyester fiber...).

Về hồ sơ nghiệm thu, thanh toán, quyết toán: Có 11/54 dự án đã thi công hoàn thành nhưng chậm hoàn thành các thủ tục để trình thẩm tra, phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành theo quy định tại Điều 47 Nghị định số 99/2021/NĐ-CP của Chính phủ; có một số công trình do UBND các xã làm chủ đầu tư có thời gian nghiệm thu, thanh toán khối lượng xây lắp nằm trong giai đoạn được áp dụng chính sách giảm thuế GTGT từ 10% xuống 8% theo quy định của Chính phủ nhưng quá trình nghiệm thu thanh toán vẫn tính thuế GTGT 10%.

Từ những tồn tại, hạn chế nêu trên đã làm tăng giá trị hợp đồng, thanh toán, quyết toán, thuế GTGT với số tiền phải xử lý qua kiểm tra tại 54 công trình, dự án 1,5 tỷ đồng. Thanh tra kiến nghị thu hồi nộp ngân sách  925,9 triệu đồng (gồm: thu hồi về khối lượng thi công: 158 triệu đồng; thu hồi về thuế GTGT: 767,8 triệu đồng); giảm giá trị hợp đồng, nghiệm thu, thanh toán 586,9 triệu đồng.

Một công trình nông thôn mới ở Đức Thọ. Ảnh: CTT

Trách nhiệm và xử lý

Kết luận thanh tra nêu rõ, tồn tại, hạn chế đã được chỉ ra thuộc trách nhiệm chỉ đạo, điều hành của Chủ tịch UBND huyện Đức Thọ, các Phó Chủ tịch UBND huyện được giao phụ trách; chủ tịch, phó chủ tịch UBND các xã, thị trấn; trách nhiệm của Giám đốc Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện, trưởng các phòng, bộ phận được giao nhiệm vụ liên quan trong phạm vi quản lý Nhà nước, các đơn vị tư vấn và cán bộ, công chức, viên chức trực tiếp thực hiện nhiệm vụ.

Ngoài kiến nghị xử lý kinh tế, Thanh tra Hà Tĩnh cũng kiến nghị Chủ tịch UBND huyện Chỉ đạo Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng huyện, Phòng Kinh tế - Hạ tầng, UBND các xã, thị trấn tăng cường công tác quản lý dự án đầu tư xây dựng, yêu cầu các đơn vị tư vấn thực hiện đúng các quy định về quy chuẩn, tiêu chuẩn, định mức, lựa chọn giải pháp thiết kế, biện pháp thi công phù hợp đảm bảo tiết kiệm chi phí đầu tư xây dựng công trình; chỉ đạo nhà thầu thi công tập trung đẩy nhanh tiến độ thi công, hoàn thành công trình, đảm bảo chất lượng theo quy định; tổ chức quản lý chất lượng, khối lượng, tiến độ thi công theo đúng hợp đồng đã ký kết; nghiệm thu khối lượng hoàn thành theo hợp đồng và hồ sơ thiết kế được duyệt, phù hợp với điều kiện thi công thực tế, tránh để thất thoát, lãng phí vốn đầu tư; điều chỉnh giá hợp đồng theo đúng quy định của pháp luật; hoàn thiện các thủ tục nghiệm thu, kiểm tra công tác nghiệm thu đối với các công trình đã thi công hoàn thành để kịp thời tổ chức thẩm tra, phê duyệt quyết toán dự án hoàn thành, kết thúc đầu tư.