Sáng 17/11, diễn ra Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Thanh tra Việt Nam (23/11/1945 - 23/11/2025). Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn cùng các lãnh đạo Đảng, Nhà nước đến dự lễ kỷ niệm.

Với chủ đề “Trọn lời thề liêm chính với Đảng, với Nhân dân”, Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Thanh tra Việt Nam là sự kiện có ý nghĩa đặc biệt quan trọng để ôn lại truyền thống vẻ vang; tri ân các thế hệ lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động và cùng nhau tự tin, tự hào vững bước vào kỷ nguyên mới với khát vọng cống hiến vì một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.

Tổng Bí thư Tô Lâm, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn, Phó Thủ tướng Thường trực Chính phủ Nguyễn Hòa Bình, Tổng Thanh tra Đoàn Hồng Phong và các đại biểu tham dự lễ kỷ niệm. Ảnh: TT

Cách đây 80 năm, ngày 23/11/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 64/SL thành lập Ban Thanh tra đặc biệt. Sự kiện này đánh dấu sự ra đời của ngành Thanh tra Việt Nam và trở thành Ngày truyền thống của ngành.

Trong suốt chặng đường lịch sử 80 năm xây dựng và phát triển, ngành Thanh tra đã nỗ lực vượt qua mọi khó khăn, thách thức, luôn giữ vững bản lĩnh, không ngừng phấn đấu hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

Tổng Bí thư Tô Lâm và các đại biểu tham dự lễ kỷ niệm. Ảnh: TT

Ngành Thanh tra đã nối tiếp truyền thống vẻ vang, phát huy phẩm chất “Đoàn kết - Kỷ cương - Bản lĩnh - Đổi mới - Phát triển”, khẳng định vai trò quan trọng trong việc giám sát, phòng chống tham nhũng, lãng phí, góp phần ổn định chính trị và phát triển kinh tế - xã hội.

Mở đầu lễ kỷ niệm là chương trình nghệ thuật đặc sắc, tái hiện sinh động hành trình 80 năm qua của ngành Thanh tra Việt Nam.

Ảnh: TT

Cùng đất nước đi qua nhiều thời khắc lịch sử

Trình bày diễn văn kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống Thanh tra Việt Nam, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong nhấn mạnh đây là sự kiện chính trị có ý nghĩa đặc biệt quan trọng với ngành Thanh tra.

Ông cảm ơn Tổng Bí thư Tô Lâm, các lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các lãnh đạo Thanh tra Chính phủ qua các thời kỳ, cùng toàn thể các vị đại biểu, khách quý đã đến dự buổi lễ trọng thể này.

Đặc biệt, trong giờ phút trang trọng của lễ kỷ niệm, Tổng Thanh tra bày tỏ lòng thành kính tưởng nhớ và biết ơn vô hạn Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại, cũng như công lao to lớn của các bậc tiền bối cách mạng, các anh hùng liệt sĩ, thương bệnh binh và người có công với đất nước đã anh dũng chiến đấu, hy sinh, đóng góp to lớn cho sự nghiệp cách mạng vĩ đại của dân tộc ta.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong. Ảnh: TT

Theo Tổng Thanh tra, trải qua 80 năm xây dựng và trưởng thành, ngành Thanh tra luôn cùng đất nước đi qua nhiều thời khắc lịch sử với hai cuộc kháng chiến trường kỳ vẻ vang của dân tộc và đồng hành cùng dân tộc trong công cuộc đổi mới, đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và hội nhập quốc tế.

Để thực hiện sứ mệnh trong từng thời kỳ lịch sử cách mạng, ngành Thanh tra đã được giao nhiều chức năng, nhiệm vụ với các tên gọi khác nhau, như: Ban Thanh tra Đặc biệt, Ban Thanh tra Chính phủ, Ban Thanh tra Trung ương của Chính phủ, Ủy ban Thanh tra của Chính phủ, Ủy ban Thanh tra nhà nước, Thanh tra nhà nước, Thanh tra Chính phủ.

Bộ máy, tổ chức và lực lượng của ngành Thanh tra không ngừng lớn mạnh và từng bước được kiện toàn từ Trung ương tới địa phương.

“Cán bộ Thanh tra luôn giữ vững phẩm chất, bản lĩnh chính trị, thể hiện được vai trò là lực lượng nòng cốt trong đấu tranh, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, giữ vững kỷ luật, kỷ cương hành chính Nhà nước”, Tổng Thanh tra nhấn mạnh.

Ông khẳng định, ngành Thanh tra tự hào đã nỗ lực phấn đấu góp phần quan trọng vào những thành tựu to lớn, có ý nghĩa lịch sử, mang tầm thời đại của đất nước với những dấu ấn đậm nét và kết quả nổi bật.

Ban Thanh tra Đặc biệt đã gây dựng lòng tin của Nhân dân

Ôn lại những chặng đường lịch sử vẻ vang 80 năm của ngành Thanh tra, theo Tổng Thanh tra, giai đoạn từ năm 1945 - 1949, sau khi Nhà nước Việt Nam dân chủ cộng hoà ra đời, ngày 23/11/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ban hành Sắc lệnh số 64 thành lập Ban Thanh tra Đặc biệt, có nhiệm vụ đi giám sát tất cả công việc và nhân viên của UBND và các cơ quan của Chính phủ.

Cố Trưởng Ban thanh tra Đặc biệt Bùi Bằng Đoàn. Ảnh: TT

Do hoạt động trong điều kiện rất khó khăn, thù trong, giặc ngoài bao vây bốn phía, Ban Thanh tra Đặc biệt chỉ tập trung giải quyết những vụ việc có tính chất điển hình, liên quan đến nhiều mặt của đời sống xã hội, từ việc tham ô, cửa quyền của cán bộ đến việc bảo vệ, quyền tự do, dân chủ của nhân dân.

“Đặc biệt, lần đầu tiên đã giải quyết vấn đề tham ô và quyết định cách chức một quan chức cao cấp là Chủ tịch UBND tỉnh; quyết định trả tự do cho hơn 30 người bị bắt oan tại tỉnh Hà Nam và Thanh Hoá”, Tổng Thanh tra nói.

Điểm nổi bật giai đoạn này, theo Tổng Thanh tra, là thông qua kết quả hoạt động của Ban Thanh tra Đặc biệt đã gây dựng, củng cố lòng tin của các tầng lớp Nhân dân, động viên toàn dân tích cực tham gia đấu tranh giữ vững và xây dựng chính quyền cách mạng, chuẩn bị lực lượng cho cuộc kháng chiến trường kỳ chống thực dân Pháp xâm lược.

Chống tệ quan liêu, quân phiệt, tham ô, điển hình vụ án Trần Dụ Châu

Giai đoạn từ năm 1949 - 1954, chiến tranh ngày càng ác liệt, giao thông liên lạc giữa các khu, các tỉnh càng trở lên khó khăn, việc chấp hành chủ trương, đường lối của Đảng và Chính phủ cần phải được kiểm tra chặt chẽ hơn.

Nhận thấy Ban Thanh tra Đặc biệt không còn phù hợp với tình hình hiện tại, ngày 18/12/1949, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký sắc lệnh số 138b thành lập Ban Thanh tra Chính phủ trực thuộc Chính phủ, do ông Hồ Tùng Mậu làm Trưởng Ban.

Nhờ trực tiếp và sâu sát, Ban Thanh tra Chính phủ đã phát hiện nhiều vụ việc làm sai của chính quyền ở các địa phương, vi phạm quyền tự do, dân chủ, trong đó có những sai lầm, khuyết điểm trầm trọng, có nguy cơ dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, phá vỡ khối đại đoàn kết toàn dân tộc.

Ban Thanh tra Chính phủ trực tiếp khuyến cáo cấp uỷ đảng và chính quyền các tỉnh chỉnh đốn ngay sai phạm, thiếu sót, chấp hành đúng chủ trương, đường lối của Đảng và Chính phủ.

Sau khi nghiên cứu kỹ báo cáo về kết quả thanh tra, kiểm tra tại các bộ, ngành, địa phương, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ đạo sửa chữa những sai lầm, khuyết điểm. Người đã trực tiếp viết thư cho đồng bào những nơi chính quyền mắc khuyết điểm, nhân danh Chủ tịch Chính phủ nhận lỗi trước đồng bào và hứa sẽ sửa chữa những sai lầm do các cấp chính quyền gây ra.

“Điểm nổi bật giai đoạn này là quan tâm, chỉ đạo đấu tranh, chống các tệ quan liêu, quân phiệt, tham ô, lãng phí”, Tổng Thanh tra Đoàn Hồng Phong nói.

Qua báo cáo của đoàn thanh tra, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phê duyệt bản án kết tội tử hình với Trần Dụ Châu. Ảnh: TT

Điển hình là vụ án Trần Dụ Châu, Đại tá, giám đốc Nha Quân nhu thuộc Bộ Quốc phòng. Sau gần hai tháng điều tra, Đoàn thanh tra đã thu thập đầy đủ chứng cứ về tội tham ô, biển thủ công quỹ, nhận hối lộ, giam giữ quân nhân trái phép, giả mạo con dấu… của Trần Dụ Châu, Lê Thế Cửu và một số đối tượng khác.

Qua báo cáo của đoàn thanh tra, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã phê duyệt bản án kết tội tử hình với Trần Dụ Châu.

Vụ án này đã tác động rất lớn trong toàn Đảng, toàn quân và toàn dân ta lúc bấy giờ, góp phần quan trọng trong việc giáo dục cán bộ, chiến sỹ và khôi phục niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Chính quyền và Quân đội, theo Tổng Thanh tra Đoàn Hồng Phong.

Giúp thấy rõ thiếu sót của các cơ quan trong chấp hành chính sách

Giai đoạn năm 1954-1975, là thời kỳ công tác thanh tra gắn với nhiệm vụ xây dựng Chủ nghĩa xã hội ở miền Bắc, củng cố hậu phương, khắc phục hậu quả chiến tranh và phục vụ sự nghiệp đấu tranh giải phóng miền Nam.

Trước yêu cầu của thực tiễn, ngày 28/3/1956, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ra Sắc lệnh số 261 thành lập Ban Thanh tra Trung ương của Chính phủ do ông Nguyễn Lương Bằng làm Trưởng ban.

Tiếp đó, ngày 26/12/1956, Thủ tướng Chính phủ ban hành Nghị định số 1194 thành lập Ban Thanh tra ở các liên khu, khu, tỉnh và TP - đánh dấu giai đoạn cơ cấu tổ chức bộ máy hệ thống cơ quan Thanh tra được hình thành và mở rộng từ Trung ương tới địa phương.

Tháng 4/1957, tại Hội nghị cán bộ thanh tra toàn Miền Bắc, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã dạy: “Thanh tra là tai mắt của trên, là bạn của dưới”. "Đây là phương châm hoạt động của ngành Thanh tra trong suốt chiều dài lịch sử cho đến ngày nay", Tổng Thanh tra nhấn mạnh.

Điểm nổi bật thời kỳ này, theo Tổng Thanh tra Đoàn Hồng Phong, là qua hoạt động của Ban thanh tra đã giúp lãnh đạo các địa phương, các ngành thấy rõ thiếu sót, lệch lạc của các cơ quan và cán bộ cấp dưới trong việc chấp hành chính sách, đặc biệt là việc thực hiện sửa sai trong cải cách ruộng đất.

Sau khi giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước, giai đoạn năm 1975 - 2020, ngành Thanh tra là cơ quan thường trực của Ban Chỉ đạo về đấu tranh chống ăn cắp, hối lộ, ức hiếp quần chúng.

Giai đoạn này, ông Đoàn Hồng Phong cho hay, qua hoạt động thanh tra đã từng bước hạn chế tình trạng tiêu cực trong bộ máy nhà nước. Nhiều vụ việc tiêu cực kéo dài đã được phát hiện, giải quyết dứt điểm, điển hình như vụ việc tham ô có tổ chức tại Tổng công ty Xuất nhập khẩu khoáng sản - Bộ Ngoại thương.

Tháng 2/1984, Hội đồng Bộ trưởng ra Nghị quyết số 26, trong đó quy định về tổ chức hệ thống thanh tra nhà nước gồm 3 cấp: Ủy ban Thanh tra Nhà nước cấp Trung ương, cấp tỉnh, cấp huyện.

Tháng 6/2004, Quốc hội thông qua Luật Thanh tra. Theo đó, hệ thống cơ quan thanh tra được tổ chức theo cấp hành chính và Thanh tra chuyên ngành, gồm: Thanh tra Chính phủ, Thanh tra bộ, Thanh tra cấp tỉnh, Thanh tra cấp huyện, Thanh tra sở.

Đặc biệt, trong giai đoạn này, Hội nghị Trung ương 5 khóa XI tháng 5/2012 đã quyết định chủ trương thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng trực thuộc Bộ Chính trị, do Tổng Bí thư làm Trưởng ban.

“Đây là bước ngoặt quan trọng, có ý nghĩa quyết định trong công tác đấu tranh phòng, chống tham nhũng”, theo nhận định của Tổng Thanh tra.

Ông cho hay, dưới sự chỉ đạo chặt chẽ của Ban Chỉ đạo Trung ương, ngành Thanh tra tiến hành thanh tra, phát hiện nhiều sai phạm, kiến nghị xử lý nhiều vụ việc tham nhũng, chuyển cơ quan điều tra xử lý theo thẩm quyền, trong đó có vụ việc rất nghiêm trọng, đặc biệt nghiêm trọng, mang tính đột phá trong đấu tranh phòng chống tham nhũng; được dư luận xã hội đặc biệt quan tâm, đánh giá cao.

5 điểm nổi bật trong 5 năm 2020 - 2025

Tiếp tục xây dựng và phát triển những nền tảng đã có được từ nhiều năm trước, ngành Thanh tra đã vượt qua mọi khó khăn, thách thức, nỗ lực phấn đấu không ngừng và đã đạt được những kết quả quan trọng trong giai đoạn 2020 - 2025.

Giai đoạn này, theo Tổng Thanh tra, có 5 điểm nổi bật.

Đầu tiên, thực hiện Nghị quyết số 18 của Ban chấp hành Trung ương, ngành Thanh tra đã tập trung, quyết liệt trong sắp xếp tổ chức bộ máy hệ thống cơ quan thanh tra tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả theo mô hình tập trung 2 cấp.

Ở Trung ương vào một đầu mối Thanh tra Chính phủ; ở địa phương vào một đầu mối Thanh tra tỉnh, TP.

“Sắp xếp như vậy, vừa tinh gọn về đầu mối, vừa giảm biên chế, đồng thời sàng lọc, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ có tính chuyên nghiệp, hiệu quả và đủ khả năng đảm nhận, hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao”, Tổng Thanh tra nhấn mạnh.

Thứ hai, ngành Thanh tra đã đổi mới mạnh mẽ tư duy, phương pháp lãnh đạo, tổ chức thực hiện trong hoạt động thanh tra, nhất là tăng cường kỷ luật, kỷ cương, kiểm soát quyền lực, phòng chống tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ các cơ quan thanh tra.

Cùng với đó, ngành tập trung thanh tra có trọng tâm, trọng điểm vào những lĩnh vực có nguy cơ xảy ra tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, dư luận xã hội quan tâm.

“Qua hoạt động thanh tra không chỉ phát hiện, kiến nghị xử lý nghiêm sai phạm mà còn hướng đến tăng cường phòng ngừa, phát hiện những sơ hở, bất cập của pháp luật để kiến nghị các cơ quan chức năng hoàn thiện hệ thống pháp luật”, theo lời Tổng Thanh tra.

Kết quả cho thấy, 5 năm qua, ngành Thanh tra đã phát hiện sai phạm về kinh tế hơn 703 nghìn tỷ đồng, tăng 62,3%, hơn 19 nghìn ha đất; kiến nghị xem xét, xử lý trách nhiệm trên 16 nghìn tập thể và trên 34 nghìn cá nhân có vi phạm; chuyển cơ quan điều tra 1.762 vụ việc, tăng 258,8% số vụ việc, 1.266 đối tượng, tăng 80,6% so với nhiệm kỳ trước.

Khi Ban Chỉ đạo Trung ương chỉ đạo phải gắn phòng chống tham nhũng, tiêu cực với phòng, chống lãng phí và xác định phòng, chống lãng phí có vị trí tương đương với phòng, chống tham nhũng, tiêu cực, ngành Thanh tra được giao thanh tra nhiều chuyên đề diện rộng trên phạm vi cả nước và đã triển khai thực hiện nhiều cuộc thanh tra phức tạp trong thời gian ngắn nhưng đạt kết quả cao.

Điển hình trong thực hiện nhiệm vụ này, theo ông Đoàn Hồng Phong, là năm 2025, Thanh tra Chính phủ thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư và Thủ tướng Chính phủ, chỉ trong 36 ngày đã hoàn thành thanh tra 2 dự án Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Việt Đức cơ sở 2 tại Hà Nam; phát hiện nhiều sai phạm và lãng phí trên 1.200 tỷ đồng.

Điểm nổi bật thứ ba được Tổng Thanh tra đề cập là nhiều đổi mới trong công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, nhất là đã tập trung giải quyết các vụ việc khiếu nại, tố cáo tồn đọng, phức tạp, kéo dài, vượt cấp lên Trung ương.

Điều này đã góp phần ổn định an ninh chính trị, phát triển kinh tế - xã hội của đất nước.

Đặc biệt, cũng trong năm 2025, thực hiện chỉ đạo của Tổng Bí thư và Thủ tướng Chính phủ, Thanh tra Chính phủ đã cùng với các ban, bộ, ngành Trung ương và các địa phương tập trung lãnh đạo, chỉ đạo với chiến dịch 90 ngày đêm để xử lý, giải quyết 226 vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, kéo dài, vượt cấp lên trung ương trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Điểm nổi bật thứ 4, là ngành Thanh tra đã thực hiện tốt các nhiệm vụ được Ban Chỉ đạo Trung ương giao; thường xuyên phối hợp chặt chẽ với các cơ quan chức năng như kiểm tra, điều tra, truy tố, xét xử thực hiện đúng phương châm của Ban Chỉ đạo Trung ương là “không có vùng cấm, không có ngoại lệ trong xử lý tham nhũng, lãng phí, tiêu cực”.

Kết quả điều tra, truy tố, xét xử cho thấy phát hiện, kiến nghị xử lý của cơ quan thanh tra là chính xác.

Thứ năm, ngành Thanh tra đã tập trung rà soát, đề xuất hoàn thiện thể chế về công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực theo chủ trương của Đảng, Nhà nước, phù hợp với tiến trình phát triển của đất nước.

“Gần đây, đã tham mưu Chính phủ ban hành các nghị định quy định về phân cấp, phân quyền trong tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp”, Tổng Thanh tra cho hay.

Ngành Thanh tra luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao

Khái quát lại, Tổng Thanh tra Đoàn Hồng Phong khẳng định, trong hành trình 80 năm qua, dù ở bất kỳ giai đoạn nào, trong hoàn cảnh khó khăn nào, ngành Thanh tra luôn hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ được giao.

Ngành Thanh tra là một trong những “lực lượng tiên phong” trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, góp phần giữ vững kỷ luật, kỷ cương hành chính và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa của dân, do dân, vì dân, theo Tổng Thanh tra.

Các đại biểu tham dự lễ kỷ niệm. Ảnh: TT

Ghi nhận những thành tựu của ngành Thanh tra trong sự nghiệp xây dựng và phát triển đất nước, ngành Thanh tra đã được Đảng, Nhà nước trao tặng nhiều danh hiệu cao quý như Huân chương Sao vàng, Huân chương Hồ Chí Minh và Huân chương độc lập hạng nhất.

Ông nhấn mạnh, ngành Thanh tra có được những thành tựu to lớn trong 80 năm qua chính là nhờ sự quan tâm, lãnh đạo, chỉ đạo sát sao, kịp thời của Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Bộ Chính trị, Ban Bí thư, đứng đầu là Tổng Bí thư, sự chỉ đạo quyết liệt của Quốc hội, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, sự phối hợp chặt chẽ của Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, các ban, bộ, ngành Trung ương và các địa phương; sự nỗ lực cống hiến của các lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành Thanh tra qua các thời kỳ.

Đặc biệt, trong giờ phút trang nghiêm này, Tổng Thanh tra kính cẩn nghiêng mình tưởng nhớ và bày tỏ lòng tri ân sâu sắc tới cố Trưởng Ban thanh tra Đặc biệt Bùi Bằng Đoàn, cố Trưởng ban Thanh tra đặc biệt Tôn Đức Thắng, cố Trưởng ban Thanh tra Hồ Tùng Mậu, cố Trưởng Ban Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Trân, cố Trưởng Ban thanh tra Trung ương Nguyễn Lương Bằng, cố Chủ nhiệm Ủy ban Thanh tra Chính phủ Nguyễn Thanh Bình, cố Chủ nhiệm Ủy ban Thanh tra Chính phủ Nguyễn Văn Lộc, cố Chủ nhiệm Ủy ban Thanh tra Chính phủ Trần Nam Trung, cố Chủ nhiệm Ủy ban Thanh tra Nhà nước Bùi Quang Tạo, cố Chủ nhiệm Ủy ban Thanh tra Nhà nước Nguyễn Văn Chính, cố Chủ nhiệm Ủy ban Thanh tra Nhà nước Huỳnh Châu Sổ, cố Tổng Thanh tra Nhà nước Tạ Hữu Thanh, cố Tổng Thanh tra Chính phủ Quách Lê Thanh - những người đã xây dựng nền móng vững chắc tạo nên bản lĩnh, tinh thần phụng sự và truyền thống vẻ vang rất đỗi tự hào của ngành Thanh tra hôm nay.

“Tôi bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc, lời tri ân chân thành và lời chúc tốt đẹp nhất tới các bác, các anh, chị, các đồng chí, những thế hệ đi trước của ngành đã dày công vun đắp, trao truyền cho thế hệ tiếp nối ngày nay”, Tổng Thanh tra chia sẻ.

Viết tiếp trang sử vẻ vang, cùng đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới

Đất nước ta đang bước vào một giai đoạn phát triển mới với nhiều vận hội lớn nhưng cũng không ít thách thức.

“Tương lai thuộc về những dân tộc biết ấp ủ khát vọng lớn và chung tay hành động vì lợi ích chung”, Tổng Thanh tra nhắn lại lời của Tổng Bí thư Tô Lâm và khẳng định sự thôi thúc khát vọng về một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.

Tổng Thanh tra Đoàn Hồng Phong

Ông cho hay, cùng đất nước hiện thực hóa khát vọng đó, ngành Thanh tra nguyện vì lợi ích chung, khát vọng lớn của dân tộc được thể hiện bằng bản lĩnh thép và những hành động cụ thể, như lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ dạy: “Cán bộ thanh tra như cái gương. Gương mờ thì không soi được”; “Cán bộ thanh tra phải giữ gìn cho trong sáng, phải công minh, chính trực”.

Với tất cả niềm tự hào về truyền thống lịch sử vẻ vang của ngành; với tấm lòng trân trọng và biết ơn các thế hệ tiền bối đi trước; với khát vọng cống hiến vì sự phát triển của đất nước trong thời gian tới, Tổng Thanh tra kêu gọi toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành Thanh tra cùng nhau đoàn kết, chung sức, đồng lòng viết tiếp những trang sử vẻ vang, cùng đất nước vững bước vào kỷ nguyên mới, kỷ nguyên giàu mạnh, hùng cường, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.

Để cùng nhìn lại hành trình phát triển với những dấu mốc quan trọng tiêu biểu của ngành Thanh tra Việt Nam trong suốt 80 năm song hành cùng đất nước, các đại biểu tham dự lễ kỷ niệm đã cùng xem bộ phim tài liệu về 80 năm Ngày truyền thống Thanh tra Việt Nam.

Lời hứa của thế hệ trẻ ngành Thanh tra

Trải qua chặng đường dài xây dựng và trưởng thành, ngành Thanh tra Việt Nam đã khẳng định vai trò quan trọng trong sự nghiệp phát triển của đất nước.

Cùng với những lớp cán bộ đi trước, thế hệ trẻ của ngành Thanh tra đang tiếp nối truyền thống ấy với niềm tự hào và quyết tâm cháy bỏng.

“Mỗi thế hệ đều có một sứ mệnh riêng, nhưng sợi dây kết nối giữa các thế hệ chính là niềm tin, lý tưởng và tinh thần cống hiến cho Đảng, cho Tổ quốc, cho Nhân dân”, Bí thư Đoàn Thanh niên cơ quan Thanh tra Chính phủ Đinh Ngọc Tân nhấn mạnh.

Anh Tân chia sẻ, thế hệ trẻ Thanh tra hôm nay xác định rõ trách nhiệm và sứ mệnh tiên phong, phải là lực lượng đi đầu trong đổi mới phương thức làm việc, hiện đại hóa công tác thanh tra và đổi mới, sáng tạo, chuyển đổi số, góp phần xây dựng nền hành chính liêm chính, minh bạch, hiệu quả, vì dân.

Bí thư Đoàn Thanh niên cũng đại diện tuổi trẻ ngành Thanh tra khẳng định quyết tâm rèn luyện bản lĩnh chính trị, gìn giữ và phát huy chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, nêu cao phẩm chất của người cán bộ Thanh tra trong thời đại mới "Liêm chính - Kỷ cương - Tận tụy - Sáng tạo - Hiệu quả”.

Bên cạnh đó, nâng cao năng lực chuyên môn, nghiệp vụ, tích cực học tập pháp luật, nghiệp vụ thanh tra, kỹ năng xử lý tình huống, đổi mới phương pháp làm việc, nâng cao trình độ khoa học công nghệ, xung kích trong ứng dụng công nghệ thông tin, chuyển đổi số.

“Phát huy truyền thống vẻ vang của ngành, sẽ sống và làm việc xứng đáng với hai chữ “Thanh tra” đầy thiêng liêng, cao quý. Cống hiến cho sự nghiệp xây dựng ngành Thanh tra ngày càng vững mạnh, hiện đại”, anh nói.

Nhắc lại lời kêu gọi của Tổng Thanh tra Chính phủ về việc phát huy truyền thống 80 năm vẻ vang, cùng nhau đoàn kết, chung sức, đồng lòng để viết tiếp những trang sử mới của ngành, anh Tân cho rằng, “đây chính là tiếng trống giục lòng, là lời hiệu triệu đối với thế hệ trẻ hôm nay”.

“Chúng tôi nguyện đem trí tuệ và nhiệt huyết tuổi trẻ xây dựng ngành Thanh tra Việt Nam ngày càng vững mạnh, liêm chính, hiện đại, chuyên nghiệp, xứng đáng với niềm tin yêu của Đảng, Nhà nước và Nhân dân, góp phần cùng cả nước bước vào kỷ nguyên vươn mình của dân tộc, kỷ nguyên hùng cường, thịnh vượng, giàu mạnh, phát triển”, theo Bí thư Đoàn Thanh niên cơ quan Thanh tra Chính phủ Đinh Ngọc Tân.

Tầm vóc, vị trí và sứ mệnh của công tác thanh tra

Tổng Bí thư Tô Lâm nhấn mạnh, Lễ kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống Thanh tra Việt Nam (23/11/1945 – 23/11/2025) là một dấu mốc đặc biệt, không chỉ ôn lại truyền thống vẻ vang của ngành Thanh tra, mà còn khẳng định tầm vóc, vị trí và sứ mệnh của công tác thanh tra trong sự nghiệp xây dựng, phát triển và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Tổng Bí thư Tô Lâm. Ảnh: TT

Thay mặt lãnh đạo Đảng, Nhà nước và với tình cảm cá nhân, Tổng Bí thư thân ái gửi tới toàn thể các đồng chí lãnh đạo, cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành Thanh tra qua các thời kỳ, cùng các vị đại biểu khách quý, lời thăm hỏi thân tình và những lời chúc mừng tốt đẹp nhất.

Theo Tổng Bí thư, ngay từ những ngày đầu lập nước, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã ký Sắc lệnh số 64 ngày 23/11/1945 thành lập Ban Thanh tra đặc biệt – tiền thân của ngành Thanh tra Việt Nam ngày nay. Người căn dặn: “Thanh tra là tai mắt của trên, là bạn của dưới”; “Cán bộ thanh tra như cái gương cho người ta soi mặt, gương mờ thì không soi được.”

“Đó không chỉ là lời huấn thị về công tác chuyên môn, mà còn là phương châm rèn luyện đạo đức, bản lĩnh, nhân cách của người cán bộ thanh tra – một nghề mang tính đặc thù, đòi hỏi vừa kiên quyết, vừa nhân văn; vừa trung thực, vừa thấu hiểu”, Tổng Bí thư nói.

Ở đâu có công tác thanh tra, ở đó kỷ cương được thiết lập

Trải qua 80 năm xây dựng và phát triển và trưởng thành, theo Tổng Bí thư, ngành Thanh tra Việt Nam đã hòa cùng những chặng đường lịch sử vẻ vang của đất nước.

Ông nhấn mạnh, trong kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, dù điều kiện chiến tranh gian khổ, các tổ chức thanh tra vẫn hoạt động, góp phần giữ vững kỷ luật, kỷ cương, đảm bảo mọi chính sách kháng chiến, kiến quốc được thực hiện công bằng, nghiêm minh.

Đến thời kỳ đổi mới và hội nhập, cán bộ thanh tra tiếp tục là lực lượng quan trọng bảo vệ tính liêm chính của bộ máy nhà nước, phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm, đặc biệt là tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

“Có thể nói, ở đâu có công tác thanh tra, ở đó kỷ cương được thiết lập, niềm tin được củng cố, pháp luật được thượng tôn. Đó là niềm tự hào của 80 năm lịch sử - 80 năm khẳng định bản lĩnh, trí tuệ, sự tận trung, tận hiếu của đội ngũ cán bộ thanh tra đối với Đảng, Nhà nước và Nhân dân”, Tổng Bí thư nhận định.

Ông đặc biệt nhấn mạnh, giai đoạn gần đây, ngành Thanh tra đã chủ động, quyết liệt hơn, tham mưu cho Đảng, Nhà nước nhiều cơ chế, chính sách, giải pháp chiến lược trong công tác phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.

Ngành Thanh tra đã tổ chức nhiều cuộc thanh tra chuyên đề diện rộng, tập trung vào các lĩnh vực dễ phát sinh sai phạm, góp phần quan trọng vào công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng.

Công tác tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, theo Tổng Bí thư, được đổi mới phương thức, nâng cao chất lượng phối hợp với các bộ, ngành, địa phương. Nhiều vụ việc tồn đọng, phức tạp, kéo dài đã được xử lý dứt điểm.

Qua đó, góp phần ổn định an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, củng cố niềm tin của Nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và hệ thống chính trị của nước ta.

Ngành Thanh tra cũng đã chủ động sắp xếp, tinh gọn bộ máy, nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động; hoàn thiện thể chế, tăng cường kỷ cương, kỷ luật hành chính, góp phần vận hành hiệu quả chính quyền địa phương hai cấp, phục vụ Nhân dân tốt hơn.

Những thành tích, cống hiến của ngành Thanh tra trong 80 năm qua đã được Đảng, Nhà nước và Nhân dân ghi nhận, trao tặng nhiều phần thưởng cao quý. “Đây là niềm tự hào, là nền tảng, động lực để ngành Thanh tra tiếp tục vững bước trong giai đoạn phát triển mới”, Tổng Bí thư nhấn mạnh.

Thanh tra ngày nay không chỉ là công cụ phát hiện sai phạm…

Tổng Bí thư cho hay, đất nước đang bước vào giai đoạn phát triển mới, với khát vọng xây dựng Việt Nam hùng cường, phồn vinh, hạnh phúc, hướng tới mục tiêu đến năm 2045 trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao.

Sự phát triển nhanh, mạnh, hội nhập sâu rộng, cùng những thách thức về kinh tế, xã hội, công nghệ và môi trường, theo Tổng Bí thư, đặt ra yêu cầu cao hơn, toàn diện hơn đối với công tác thanh tra – cơ quan giữ vai trò bảo đảm tính liêm chính, hiệu quả và công bằng trong quản lý nhà nước.

“Thanh tra ngày nay không chỉ là công cụ phát hiện sai phạm, mà còn là thiết chế kiến tạo sự minh bạch, thúc đẩy đổi mới, bảo vệ sự ổn định và niềm tin xã hội. Một nền quản trị tốt phải có cơ chế giám sát mạnh; và ngành Thanh tra chính là trụ cột trong cơ chế này”, Tổng Bí thư nói.

Với tầm nhìn đó, Tổng Bí thư cho rằng, ngành Thanh tra cần tiếp tục đổi mới toàn diện, hiện đại hóa mạnh mẽ, gắn công tác thanh tra với mục tiêu phát triển, đặt Nhân dân vào trung tâm của mọi hoạt động, hướng đến xây dựng một nền hành chính liêm chính, hiệu quả, vì dân, phục vụ dân.

Tổng Bí thư gợi mở 5 định hướng và nhiệm vụ trọng tâm trong giai đoạn tới với ngành Thanh tra.

Đầu tiên, Tổng Bí thư yêu cầu, ngành Thanh tra quán triệt sâu sắc các chủ trương, đường lối của Đảng về xây dựng, chỉnh đốn Đảng và Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa.

Theo Tổng Bí thư, Đảng ủy Thanh tra Chính phủ cần tập trung xây dựng Đề án “Tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh tra, đáp ứng yêu cầu phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực”.

Trong đó, ông yêu cầu, làm rõ cơ chế, nội dung, phương thức lãnh đạo của Đảng trong lĩnh vực thanh tra, bảo đảm sự lãnh đạo toàn diện của Đảng, đồng thời tôn trọng nguyên tắc độc lập, khách quan, công khai, minh bạch, tuân thủ pháp luật.

“Cần coi công tác thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực là nhiệm vụ chính trị trọng tâm, gắn chặt với công tác xây dựng, chỉnh đốn Đảng và xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa liêm chính, kiến tạo, phục vụ Nhân dân”, theo lời Tổng Bí thư.

Mỗi cuộc thanh tra phải hướng tới mục tiêu kép

Nhiệm vụ trọng tâm thứ hai được Tổng Bí thư yêu cầu là đổi mới mạnh mẽ tư duy và phương thức hoạt động thanh tra.

Quán triệt “thanh tra không chỉ để phát hiện, xử lý vi phạm, mà còn để phòng ngừa, kiến tạo và thúc đẩy phát triển”, Tổng Bí thư nói, “mỗi cuộc thanh tra phải hướng tới mục tiêu kép: phát hiện sớm sai phạm để bảo vệ tài sản công, đồng thời tạo điều kiện tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho tổ chức, doanh nghiệp, người dân”.

Theo ông, phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực không chỉ để xử lý vi phạm, mà để làm trong sạch môi trường đầu tư, củng cố niềm tin, thúc đẩy phát triển kinh tế, bảo đảm cạnh tranh lành mạnh, minh bạch.

Tổng Bí thư chỉ đạo, công tác thanh tra cần chuyển trọng tâm từ “xử lý vi phạm” sang “phòng ngừa từ sớm, từ xa”, kết hợp giữa thanh tra hành chính với thanh tra chuyên đề, giữa kiểm tra hiện trường với phân tích dữ liệu số.

“Thanh tra phải đi trước một bước, dự báo, cảnh báo sớm những nguy cơ, không để vi phạm nhỏ tích tụ thành sai phạm lớn. Mọi hoạt động thanh tra phải khách quan, công tâm, minh bạch, tuân thủ phương châm: “Không có vùng cấm, không có ngoại lệ, nhưng cũng không cực đoan, hình thức””, Tổng Bí thư nêu rõ.

Nhiệm vụ thứ ba, theo Tổng Bí thư, thông qua kết quả thanh tra cần đẩy mạnh tổng kết thực tiễn, phát hiện vấn đề, kiến nghị hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật, phát hiện và khắc phục những “khoảng trống”, “kẽ hở” trong quản lý Nhà nước và thực thi pháp luật, tạo môi trường thuận lợi cho đổi mới, sáng tạo và phát triển.

Cho rằng đây là giá trị cao nhất của hoạt động thanh tra, Tổng Bí thư đồng thời cho hay, nhiều bài học từ thực tiễn đã chứng minh, một kết luận thanh tra đúng, khách quan, kịp thời có thể giúp tiết kiệm hàng nghìn tỷ đồng, tháo gỡ hàng loạt vướng mắc thể chế, góp phần cải thiện môi trường đầu tư, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội.

Cán bộ thanh tra phải là người có “tâm sáng, trí vững, nghiệp tinh, hành đúng”

Đẩy mạnh hiện đại hóa, ứng dụng công nghệ và chuyển đổi số trong ngành Thanh tra, tức là thực hiện tốt Nghị quyết số 57 của Bộ Chính trị, là nhiệm vụ trọng tâm thứ 4 được Tổng Bí thư Tô Lâm đề cập.

Tổng Bí thư lưu ý, phải tập trung xây dựng, vận hành cơ sở dữ liệu quốc gia về tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo; kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn; kết nối liên thông với các cơ sở dữ liệu quốc gia khác như dân cư, đất đai, tài chính, ngân hàng…

Mục tiêu là hướng tới thực hiện công tác thanh tra, giải quyết khiếu nại, tố cáo, giám sát và xử lý hoàn toàn trên môi trường số – minh bạch, nhanh chóng, hiệu quả, tiết kiệm.

Nhiệm vụ trọng tâm thứ năm, theo chỉ đạo của Tổng Bí thư, là chăm lo công tác xây dựng Đảng, xây dựng đội ngũ cán bộ ngành Thanh tra, thật sự liêm chính, bản lĩnh, trí tuệ, tinh thông.

“Cán bộ thanh tra phải là người có “tâm sáng, trí vững, nghiệp tinh, hành đúng”, có dũng khí bảo vệ cái đúng, đấu tranh với cái sai, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung”, Tổng Bí thư nhắc lại lời Bác Hồ dạy: “Cán bộ thanh tra như cái gương để người ta soi, gương mờ thì không soi được.”

Ông lưu ý, cần tiếp tục hoàn thiện cơ chế khuyến khích, bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm; kịp thời khen thưởng người liêm chính, kỷ luật nghiêm người vi phạm, để tạo môi trường công tác trong sạch, dân chủ, đoàn kết.

Ngoài ra, Tổng Bí thư nhấn mạnh, trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, ngành Thanh tra cần phối hợp chặt chẽ với các ban, bộ, ngành, địa phương, nhất là các cơ quan trong khối nội chính, để bảo đảm sự đồng bộ, thống nhất, hiệu quả.

Ông đề nghị các cấp ủy, chính quyền cần tiếp tục quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tạo điều kiện thuận lợi để ngành Thanh tra thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ; để thanh tra thực sự trở thành một trong những công cụ trọng yếu trong xây dựng Nhà nước liêm chính, pháp quyền, kiến tạo phát triển.

Với truyền thống vẻ vang 80 năm, Tổng Bí thư tin tưởng rằng, ngành Thanh tra Việt Nam sẽ tiếp tục phát huy truyền thống vẻ vang, lập nhiều thành tích to lớn, đóng góp xứng đáng vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

“Thanh tra phải luôn là tai mắt của trên, là niềm tin của dưới, là tấm gương phản chiếu sự liêm chính và công bằng của Nhà nước, là chỗ dựa vững chắc của Nhân dân đối với Đảng và chế độ.

Giữ cho tấm gương thanh tra luôn trong sáng, đó chính là giữ cho niềm tin của Nhân dân luôn bền vững, giữ cho nền hành chính công của chúng ta luôn trong sạch, hiệu lực, hiệu quả”, Tổng Bí thư tin tưởng gửi gắm.

Thay mặt lãnh đạo ngành Thanh tra, Tổng Thanh tra trân trọng cảm ơn và nghiêm túc tiếp thu đầy đủ những ý kiến chỉ đạo của Tổng Bí thư Tô Lâm.

“Ngành Thanh tra sẽ cụ thể hoá những ý kiến chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm thành chương trình, kế hoạch hành động để triển khai thực hiện ngay trong thời gian tới”, Tổng Thanh tra nhấn mạnh.