(Thanh tra) - Tổng Thanh tra Đoàn Hồng Phong nhấn mạnh vai trò lịch sử của ngành Thanh tra; bày tỏ lòng tri ân các thế hệ đi trước, ngành Thanh tra khẳng định cam kết phát huy truyền thống 80 năm, đoàn kết, tận tụy, đóng góp vào khát vọng xây dựng đất nước Việt Nam giàu mạnh, hùng cường.
Sáng 17/11/2025, trong không khí cả nước sôi nổi lập thành tích chào mừng Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIV của Đảng, Thanh tra Chính phủ long trọng tổ chức lễ Kỷ niệm 80 năm ngày truyền thống Thanh tra Việt Nam (23/11/1945-23/11/2025).
Từ Ban Thanh tra Đặc biệt đến Thanh tra Chính phủ
Tại lễ kỉ niệm, Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong thay mặt lãnh đạo ngành trân trọng cảm ơn các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, cùng các vị đại biểu, khách quý đã đến dự.
Ông nêu rõ, trong giờ phút trang nghiêm này, toàn ngành tưởng nhớ Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại và các thế hệ anh hùng, thương binh, người có công đã hy sinh vì sự nghiệp cách mạng.
80 năm qua, ngành Thanh tra đã trải qua nhiều giai đoạn với các tên gọi khác nhau: Ban Thanh tra Đặc biệt, Ban Thanh tra Chính phủ, Ban Thanh tra Trung ương, Ủy ban Thanh tra của Chính phủ, Thanh tra nhà nước và Thanh tra Chính phủ.
Ngày 23/11/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh ký Sắc lệnh số 64 thành lập Ban Thanh tra Đặc biệt, với mục tiêu “Chính phủ cần có Ban Thanh tra Đặc biệt, thay mặt Chính phủ, thường xuyên đi kiểm soát mọi công việc, phát hiện những việc làm sai trái để kịp thời sửa chữa”.
Hai cán bộ được tin cậy, cụ Bùi Bằng Đoàn và cụ Cù Huy Cận, đã trở thành những người mở đường cho hoạt động thanh tra cách mạng.
Bộ máy tổ chức từ Trung ương đến địa phương được kiện toàn, cán bộ thanh tra giữ vững phẩm chất, bản lĩnh chính trị, luôn là lực lượng nòng cốt trong đấu tranh phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực, giữ vững kỷ luật, kỷ cương hành chính nhà nước.
Theo Tổng Thanh tra, các giai đoạn lịch sử đã để lại dấu ấn đậm nét, cụ thể: Giai đoạn 1945-1949, Ban Thanh tra Đặc biệt đi sâu giải quyết đơn thư, điều tra thực địa, xử lý những vụ việc điển hình, từ tham ô, cửa quyền đến bảo vệ quyền dân chủ của nhân dân, củng cố lòng tin của nhân dân vào chính quyền cách mạng.
Giai đoạn 1949-1954, Ban Thanh tra Chính phủ do đồng chí Hồ Tùng Mậu dẫn dắt, thanh tra toàn diện các bộ, ngành, địa phương, phát hiện sai phạm, khuyết điểm, đấu tranh chống quan liêu, tham ô, lãng phí; điển hình là vụ án Trần Dụ Châu đã xử lý nghiêm minh những sai phạm lớn, khôi phục niềm tin cho toàn Đảng, toàn quân và Nhân dân.
Giai đoạn 1954-1975, thanh tra phục vụ xây dựng chủ nghĩa xã hội miền Bắc, khắc phục hậu quả chiến tranh, củng cố cơ sở tổ chức từ trung ương đến địa phương. Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy: “Thanh tra là tai mắt của trên, là bạn của dưới.” Hoạt động thanh tra giúp địa phương thực hiện chính sách đúng đắn, sửa sai trong cải cách ruộng đất.
“Những mốc lịch sử này tạo nền tảng vững chắc, giúp ngành Thanh tra đi cùng đất nước qua các thời khắc lịch sử quan trọng”, theo Tổng Thanh tra.
Tăng cường hiệu lực, minh bạch, phòng chống tiêu cực
Tổng Thanh tra cho biết, từ năm 1975-2020, ngành Thanh tra đối mặt với nhiều khó khăn do hậu quả chiến tranh, nền kinh tế bị tàn phá, cơ sở hạ tầng thiếu thốn. Ngành Thanh tra thực hiện vai trò thường trực của Ban Chỉ đạo chống tham nhũng, tiêu cực, hạn chế các hành vi tiêu cực trong bộ máy nhà nước, điển hình như vụ việc tham ô tại Tổng công ty Xuất nhập khẩu khoáng sản (Bộ Ngoại thương).
Năm 1984, Hội đồng Bộ trưởng ra Nghị quyết số 26, tổ chức hệ thống thanh tra gồm 3 cấp: Trung ương, tỉnh, huyện. Năm 2004, Luật Thanh tra được Quốc hội thông qua, cơ cấu tổ chức rõ ràng từ Thanh tra Chính phủ đến Thanh tra cấp huyện. Năm 2012, Hội nghị Trung ương 5 quyết định thành lập Ban Chỉ đạo Trung ương về phòng, chống tham nhũng, đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong công tác chống tham nhũng, tiêu cực.
Giai đoạn 2020-2025, ngành Thanh tra tiếp tục xây dựng và phát triển nền tảng sẵn có là sắp xếp bộ máy: Triển khai Nghị quyết 18 của Ban Chấp hành Trung ương, tinh gọn hệ thống cơ quan thanh tra theo mô hình tập trung 02 cấp, nâng cao chất lượng đội ngũ, giảm biên chế, đảm bảo hiệu lực, hiệu quả.
Đổi mới phương pháp: Tăng cường kỷ luật, kỷ cương, kiểm soát quyền lực; tập trung thanh tra trọng tâm, trọng điểm, phát hiện, kiến nghị xử lý nghiêm sai phạm, đồng thời phòng ngừa sơ hở, bất cập của pháp luật.
Kết quả nổi bật: 5 năm qua, phát hiện sai phạm kinh tế hơn 703 nghìn tỷ đồng, hơn 19 nghìn ha đất, xử lý trách nhiệm hơn 16 nghìn tập thể, 34 nghìn cá nhân, chuyển cơ quan điều tra 1.762 vụ việc, 1.266 đối tượng.
Thanh tra chuyên đề diện rộng: Năm 2025, chỉ trong 36 ngày, thanh tra Bệnh viện Bạch Mai và Bệnh viện Việt Đức cơ sở 2 tại Hà Nam, phát hiện sai phạm, lãng phí hơn 1.200 tỷ đồng.
Công tác tiếp công dân: Tập trung giải quyết tồn đọng, phức tạp, kéo dài; năm 2025, chiến dịch 90 ngày đêm xử lý 226 vụ việc khiếu nại, tố cáo phức tạp, vượt cấp tại Hà Nội.
Phối hợp với Ban Chỉ đạo Trung ương: Thực hiện nguyên tắc không có vùng cấm, ngoại lệ; phát hiện, xử lý chính xác, minh bạch.
Hoàn thiện thể chế: Ban hành các nghị định về phân cấp, phân quyền trong tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo và phòng chống tham nhũng, lãng phí.
Tổng Thanh tra nhấn mạnh: “Trong hành trình 80 năm qua, dù ở bất kỳ giai đoạn nào, dưới sự lãnh đạo đúng đắn của Đảng, chỉ đạo quyết liệt của Chính phủ, ngành Thanh tra luôn hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, là một trong những ‘lực lượng tiên phong’ trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực.”
Khát vọng cống hiến vì Việt Nam hùng cường
Cũng tại đây, Tổng Thanh tra Đoàn Hồng Phong bày tỏ lòng tri ân sâu sắc tới các thế hệ lãnh đạo và cán bộ thanh tra đi trước như các cụ: Bùi Bằng Đoàn, Tôn Đức Thắng, Hồ Tùng Mậu, Nguyễn Văn Trân, Nguyễn Lương Bằng; các Tổng Thanh tra như Tạ Hữu Thanh, Quách Lê Thanh... là những người đã xây dựng nền móng vững chắc tạo nên bản lĩnh, tinh thần phụng sự và truyền thống vẻ vang rất đỗi tự hào của ngành Thanh tra hôm nay.
Trong bối cảnh đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới với nhiều cơ hội và thách thức, Tổng Thanh tra nhấn mạnh: “Tương lai thuộc về những dân tộc biết ấp ủ khát vọng lớn và chung tay hành động vì lợi ích chung” như Tổng Bí thư Tô Lâm đã khẳng định nhằm thôi thúc khát vọng về một Việt Nam hùng cường, thịnh vượng.
Tổng Thanh tra khẳng định, ngành Thanh tra cam kết tiếp nối khát vọng này bằng bản lĩnh thép và hành động cụ thể, tuân thủ lời Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy: “Cán bộ thanh tra như cái gương. Gương mờ thì không soi được”; “Cán bộ thanh tra phải giữ gìn cho trong sáng, phải công minh, chính trực”,
Tại đây, Tổng Thanh tra kêu gọi toàn thể cán bộ, công chức, viên chức, người lao động ngành Thanh tra phát huy truyền thống 80 năm vinh quang, đoàn kết, đồng lòng viết tiếp những trang sử vẻ vang, cùng đất nước bước vào kỷ nguyên giàu mạnh, hùng cường, phồn vinh, văn minh, hạnh phúc.
