Một số vướng mắc khi thực hiện TTCN thuế cần được tháo gỡ. Ảnh: TQ

Ngày 11/1/2024, Chính phủ ban hành Nghị định số 03/2024/NĐ-CP quy định về cơ quan thực hiện chức năng TTCN và hoạt động của cơ quan được giao thực hiện chức năng TTCN.

Quá trình hướng dẫn triển khai hoạt động TTCN tại cơ quan thuế các cấp phát sinh một số vướng mắc như:

Về điều kiện tiêu chuẩn thành viên đoàn thanh tra: Khoản 3 Điều 38 Luật Thanh tra 2022 quy định: "Người được giao thực hiện nhiệm vụ TTCN phải là công chức của cơ quan được giao thực hiện chức năng TTCN, trừ trường hợp là viên chức ở cơ quan thuộc Chính phủ theo quy định của Chính phủ. Người được giao thực hiện nhiệm vụ TTCN phải có chuyên môn, nghiệp vụ phù hợp với chuyên ngành, am hiểu pháp luật, có nghiệp vụ thanh tra và có ít nhất 1 năm làm công tác chuyên môn trong lĩnh vực được giao thực hiện nhiệm vụ TTCN, không kể thời gian tập sự".

Khoản 2 Điều 25 Nghị định số 03/2024/NĐ-CP quy định: "Người được giao thực hiện nhiệm vụ TTCN phải bảo đảm các điều kiện, tiêu chuẩn được quy định tại khoản 3 Điều 38 của Luật Thanh tra và các điều kiện khác tùy theo đặc thù của ngành, lĩnh vực do bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan ngang bộ, thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ quy định".

Tổng cục Thuế là 1 trong 7 đơn vị thuộc Bộ Tài chính được giao thực hiện chức năng TTCN. Ảnh: TQ

Điều 26 Nghị định số 03/2024/NĐ-CP quy định: Người được giao thực hiện nhiệm vụ TTCN được bồi dưỡng về nghiệp vụ thanh tra; được cấp trang phục, thẻ TTCN theo quy định của bộ trưởng, thủ trưởng cơ quan bộ, thủ trưởng cơ quan thuộc Chính phủ để sử dụng khi thực hiện nhiệm vụ TTCN.

Như vậy, theo quy định thì người được giao nhiệm vụ TTCN thuế cần phải có nghiệp vụ thanh tra phù hợp với chuyên ngành thuế. Thực tế, năm 2023, Tổng cục Thuế đã phối hợp với Trường Cán bộ thanh tra tổ chức đào tạo thành công 9 lớp bồi dưỡng, đào tạo nghiệp vụ thanh tra viên với 848 lượt học viên (là công chức thuế) được cấp chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ thanh tra viên; và 2 lớp bồi dưỡng, đào tạo nghiệp vụ thanh tra viên chính với 202 lượt học viên (công chức thuế) được cấp chứng chỉ bồi dưỡng nghiệp vụ thanh tra viên chính.

Bên cạnh đó, hàng năm Tổng cục Thuế đã đào tạo và cấp chứng chỉ “Nghiệp vụ TTCN” đối với các công chức thuế (gần 4.000 lượt chứng chỉ trong giai đoạn từ 2018 - 2023).

Vướng mắc phát sinh: Công chức thuế do Trường Nghiệp vụ Thuế hoặc Trường Bồi dưỡng cán bộ tài chính đào tạo và cấp chứng chỉ “Nghiệp vụ TTCN” có đáp ứng được điều kiện, tiêu chuẩn được quy định tại khoản 3 Điều 38 của Luật Thanh tra để tham gia đoàn thanh tra thuế do thủ trưởng cơ quan thuế thành lập không?

Về việc triển khai thực hiện chức năng TTCN tại cấp chi cục thuế, Điều 39 Nghị định số 03/2024/NĐ-CP quy định: Hoạt động của cơ quan được giao thực hiện chức năng TTCN là chi cục và tương đương.

Trường hợp chi cục và tương đương (sau đây gọi chung là chi cục) được giao thực hiện chức năng TTCN theo quy định của các luật chuyên ngành thì hoạt động thanh tra được thực hiện theo quy định của Luật Thanh tra, luật chuyên ngành, Nghị định số 43/2023/NĐ-CP, Nghị định này và các quy định cụ thể:

Tại Luật Quản lý thuế chưa có quy định giao chức năng TTCN đối với chi cục thuế, chi cục thuế khu vực, mới chỉ có quy định về thẩm quyền ban hành quyết định thanh tra thuế tại khoản 1 Điều 114: Thủ trưởng cơ quan quản lý thuế các cấp có thẩm quyền ra quyết định thanh tra thuế.

Như vậy, luật chuyên ngành (Luật Quản lý thuế) mới chỉ giao thẩm quyền ban hành quyết định thanh tra thuế nhưng chưa có quy định về giao chức năng để thực hiện quyết định thanh tra thuế đối với cấp Chi cục Thuế.

Tuy nhiên, tại Quyết định số 812/QĐ-TCT ngày 14/4/2021 của Bộ Tài chính việc sửa đổi, bổ sung một số điều của Quyết định số 110/QĐ-BTC ngày 14/1/2019 của Bộ trưởng Bộ Tài chính quy định chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của chi cục thuế quận, huyện, thị xã, thành phố và chi cục thuế khu vực trực thuộc cục thuế tỉnh, thành phố quy định: Bổ sung khoản 8a vào sau khoản 8 Điều 2 Quyết định số 110/QĐ- BTC ngày 14/1/2019 như sau:

“Chi cục thuế có số thu trên 5.000 tỷ đồng/năm (không kể thu từ dầu và thu từ đất); quản lý trên 10.000 doanh nghiệp được giao thêm nhiệm vụ trực tiếp TTCN thuế".

Công chức thuế do trường nghiệp vụ thuế hoặc trường bồi dưỡng cán bộ tài chính đào tạo và cấp chứng chỉ “Nghiệp vụ TTCN” có đáp ứng được điều kiện, tiêu chuẩn được quy định tại khoản 3 Điều 38 của Luật Thanh tra? Ảnh: TQ

Hiện tại, ngành thuế có 2 chi cục thuế (TP Thủ Đức và quận Bình Thạnh) đáp ứng đủ điều kiện theo quyết định của Bộ Tài chính nên từ 1/7/2023 trở về trước đã thực hiện chức năng thanh tra thuế (chi cục đã thành lập phòng thanh tra - kiểm tra thuế).

Do đó, để đảm bảo tính thống nhất trong áp dụng văn bản quy phạm pháp luật và đảm bảo tính khả thi trong triển khai công tác thanh tra thuế của toàn ngành thuế, Cục Thanh tra - Kiểm tra Thuế, Tổng cục Thuế đề nghị Thanh tra Bộ xem xét, hướng dẫn về việc cấp chi cục thuế có được triển khai công tác TTCN thuế kể từ 1/3/2024.

Về mẫu biểu: Trong thời gian đợi ban hành thông tư hướng dẫn trình tự, thủ tục cuộc thanh tra, Tổng cục Thuế dự kiến sẽ triển khai công tác thanh tra thuế kể từ 1/3/2024, việc sử dụng mẫu biểu theo quy định tại Thông tư số 80/2021/TT- BTC có phù hợp với quy định của Luật Thanh tra không?

Được biết, Tổng cục Thuế là một trong 7 đơn vị thuộc Bộ Tài chính được giao thực hiện chức năng TTCN.

Bộ Tài chính đang xây dựng Dự thảo Thông tư hướng dẫn Nghị định số 03/2024/NĐ-CP ngày 11/1/2024 của Chính phủ.