Trụ sở Ủy ban Dân tộc. Ảnh: Hoàng Nam

Năm 2023, Thanh tra UBDT đã bám sát kế hoạch, nhiệm vụ được giao, tổ chức, thực hiện đảm bảo tiến độ, chất lượng các lĩnh vực thanh tra, tiếp công dân, giải quyết khiếu nại, tố cáo, phòng, chống tham nhũng; hoàn thành tốt các nhiệm vụ được lãnh đạo ủy ban giao, đáp ứng yêu cầu công tác chỉ đạo điều hành của Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban.

Qua công tác thanh tra, Thanh tra UBDT đã đánh giá những ưu điểm và hạn chế, thiếu sót, vi phạm trong công tác chỉ đạo, điều hành, tổ chức thực hiện chính sách dân tộc của địa phương, đơn vị được thanh tra. Từ đó, đưa ra những kiến nghị, yêu cầu về các biện pháp xử lý về hành chính, kinh tế đối với các đơn vị liên quan, đề nghị khắc phục những hạn chế, thiếu sót, vi phạm.

Trong số 8 cuộc thanh tra được triển khai trong năm 2023, có 2 cuộc thanh tra hành chính về thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực tại Vụ Dân tộc thiểu số và Trung tâm Chuyển đổi số. Đến nay, Thanh tra UBDT đã tiến hành thanh tra tại các vụ, đơn vị, ban hành kết luận thanh tra tại Vụ Dân tộc thiểu số.

Đối với 6 cuộc thanh tra chuyên ngành về thực hiện chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) 1719 và một số chính sách dân tộc tại tỉnh Bình Thuận, Cà Mau, Khánh Hoà, Lạng Sơn, Nghệ An, Lai Châu, Thanh tra UBDT đã triển khai 6/6 cuộc, đã ban hành 3 kết luận tại các tỉnh Khánh Hoà, Cà Mau, Bình Thuận; đang xây dựng báo cáo và dự thảo kết luận 3 cuộc thanh tra tại Nghệ An, Lạng Sơn và Lai Châu. 

Theo số liệu tổng kết của Thanh tra UBDT, tổng số tiền đơn vị đã phát hiện về quản lý nguồn vốn, kinh phí do hết nhiệm vụ chi, chi không đúng nguyên tắc, đồng thời kiến nghị xử lý về tài chính là 6,927 tỷ đồng. Trong đó, yêu cầu chuyển trả ngân sách Trung ương số tiền 6,704 tỷ đồng do địa phương sử dụng không hết nhưng chưa làm thủ tục hoàn trả ngân sách cấp trên; kiến nghị xử lý, khắc phục số tiền 116,5 triệu đồng; thu hồi, nộp ngân sách Nhà nước số tiền 96 triệu đồng; giảm trừ thanh quyết toán 10,5 triệu đồng.

Để nâng cao hiệu lực kết luận thanh tra trong quản lý, điều hành, Thanh tra UBDT thực hiện đôn đốc thông qua văn bản, trao đổi, nắm tình hình đối với các tổ chức, cá nhân, đơn vị có trách nhiệm để kiểm tra việc thực hiện kết luận thanh tra.

Các đoàn thanh tra được giám sát hoạt động thông qua tổ giám sát hoặc trực tiếp Chánh Thanh tra UBDT giám sát, nhằm đảm bảo việc thực hiện đầy đủ và đúng pháp luật trong hoạt động thanh tra của các thành viên đoàn thanh tra, kết luận thanh tra được thẩm định trước khi ký ban hành.

Theo đánh giá của Thanh tra UBDT, đa số các địa phương, đơn vị được thanh tra đều thực hiện các nội dung kết luận, kiến nghị thanh tra nghiêm túc.

Đối với các đơn vị, doanh nghiệp, nhà thầu có sai phạm về kinh tế, sau khi được kết luận chỉ ra đều đã cơ bản thực hiện nộp trả các khoản sai phạm vào Kho bạc Nhà nước theo quy định.

Tính từ đầu năm đến thời điểm báo cáo, các đơn vị có sai phạm về kinh tế đã nộp vào ngân sách Nhà nước qua tài khoản tạm giữ của Thanh tra UBDT số tiền 1,126 tỷ đồng.

Thanh tra UBDT hướng dẫn công dân 9 đơn; lưu 22 đơn để theo dõi; chuyển 8 đơn đến cơ quan có thẩm quyền giải quyết; thụ lý giải quyết 1 đơn theo thẩm quyền (đã ban hành quyết định giải quyết khiếu nại lần 2). Đồ họa: Hoàng Nam

Trong công tác tiếp công dân, Thanh tra UBDT là cơ quan thường trực, chủ trì, phối hợp với các vụ, đơn vị để thực hiện nhiệm vụ tổng hợp, tham mưu giúp Bộ trưởng, Chủ nhiệm Ủy ban.

Năm 2023, các địa điểm tiếp công dân được UBDT bố trí tại 3 khu vực Bắc, Trung, Nam. Theo số liệu báo cáo, tổng hợp, công dân chủ yếu là đồng bào dân tộc thiểu số đến phản ánh, kiến nghị liên quan đến chính sách đất đai, quản lý rừng phòng hộ, thủ tục xác nhận, sửa đổi về dân tộc... với 21 lượt tiếp gồm 93 công dân. Trong đó, tại phía Bắc, Thanh tra UBDT tiếp 8 lượt gồm 28 công dân; Vụ Công tác dân tộc địa phương tiếp 1 công dân tại Đắk Lắk và 12 lượt với 64 công dân tại Cần Thơ.

Thanh tra UBDT cũng đã hoàn thành việc kiểm tra, xác minh tài sản, thu nhập năm 2023 đối với 12 người tại 4 vụ, đơn vị của UBDT. Song song với đó là công tác theo dõi, tổng hợp, đôn đốc thường xuyên việc thực hiện báo cáo công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực của các vụ, đơn vị thuộc UBDT; thực hiện nghiêm chế độ báo cáo định kỳ, đột xuất về công tác phòng, chống tham nhũng, tiêu cực theo quy định. Kết quả là trong năm 2023, chưa phát hiện tham nhũng trong cơ quan UBDT.

Năm 2024, theo kế hoạch, Thanh tra UBDT sẽ thực hiện 9 cuộc thanh tra, cụ thể: 3 cuộc thanh tra hành chính gồm: Thanh tra toàn diện việc thực hiện Dự án SDPREM; việc thực hiện Đề án "Bồi dưỡng kiến thức dân tộc đối với cán bộ, công chức, viên chức giai đoạn 2018 - 2025" tại Học viện Dân tộc và một số tổ chức, cá nhân có liên quan; việc thực hiện một số nội dung hỗ trợ thuộc các tiểu dự án, Dự án 10 Chương trình MTQG 1719 tại một số vụ, đơn vị. 6 cuộc thanh tra chuyên ngành về việc thực hiện Chương trình MTQG 1719 sẽ được triển khai tại các tỉnh: Hoà Bình, Thừa Thiên Huế, Lào Cai, Thanh Hoá, Đắk Lắk, Sóc Trăng.