Luật Đường sắt số 95/2025/QH15 sẽ chính thức có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2026. Ảnh: baochinhphu.vn

Dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều hướng dẫn thi hành Luật Đường sắt được xây dựng trên cơ sở kế thừa, sửa đổi, bổ sung các quy định tại Nghị định số 56/2018/NĐ-CP và Nghị định số 65/2018/NĐ-CP.

Mục tiêu cốt lõi của việc xây dựng Nghị định là nhằm đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cho các bộ, ngành và địa phương, tăng cường tính chủ động trong quản lý và vận hành. Quan trọng hơn, dự thảo tập trung vào việc cắt giảm tối đa các gánh nặng chi phí, thời gian thực hiện thủ tục hành chính cho cá nhân và tổ chức.

Cụ thể, dự thảo đã đề xuất lược bỏ thủ tục chấp thuận chủ trương xây dựng đường ngang, thủ tục hành chính nội bộ về đổi tên tuyến/ga đường sắt, và đáng chú ý là loại bỏ quy định về cấp giấy phép vận chuyển hàng nguy hiểm, thay thế bằng cơ chế hậu kiểm chặt chẽ hơn để khơi thông nguồn lực và tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp.

Thanh tra Chính phủ: Đảm bảo tính rõ ràng và khả thi trong triển khai quy định an toàn

Để dự thảo Nghị định đạt được tính minh bạch và khả thi cao nhất, Thanh tra Chính phủ đã gửi nhiều ý kiến góp ý cụ thể. Một trong những nội dung trọng tâm được Thanh tra Chính phủ đề nghị làm rõ là quy định về "chốt gác". Theo Thanh tra Chính phủ, quy định tại khoản 3, Điều 3 còn chung chung, gây khó khăn khi triển khai và đã yêu cầu Bộ Xây dựng xác định rõ liệu chốt gác có được phép xây dựng trong đất dành cho đường sắt hay trong phạm vi hành lang an toàn đường sắt hay không.

Về ý kiến này, Bộ Xây dựng đã tiếp thu và làm rõ rằng điểm chốt gác, thực hiện tại các điểm giao cắt giữa đường sắt với đường bộ (đường ngang hoặc lối đi tự mở), được phép xây dựng trong phạm vi đất dành cho đường sắt. Đồng thời, Bộ Xây dựng đã chỉnh lý định nghĩa "Chốt gác" là "nơi có bố trí người được giao nhiệm vụ thường trực 24/24 giờ trong ngày tại các vị trí nguy hiểm đối với an toàn giao thông đường sắt".

Liên quan đến lộ trình thực hiện thu hẹp, giảm, xóa bỏ các lối đi tự mở và vị trí đường sắt chuyên dùng giao cắt với đường sắt quốc gia (Điều 39), Thanh tra Chính phủ cũng đề nghị bổ sung quy định về trách nhiệm cụ thể của các cơ quan liên quan trong việc triển khai lộ trình để đảm bảo tính khả thi. Ngoài ra, Thanh tra Chính phủ cũng đề nghị làm rõ phạm vi và đối tượng áp dụng giữa khoản 1 và khoản 2 của điều khoản quy định chuyển tiếp (Điều 72) về việc giải quyết các công trình tồn tại trong phạm vi đất dành cho đường sắt.

Về ý kiến này, Bộ Xây dựng đã tiếp thu và chỉnh lý lại điều khoản này, phân biệt rõ ràng: Công trình tồn tại trước ngày 1/7/2018 sẽ giải quyết theo Luật Đường sắt năm 2005, còn các công trình hiện hữu tồn tại trước ngày 1/1/2026 sẽ giải quyết theo Luật Đường sắt năm 2017.