(Thanh tra) - Nghị định 268/2025/NĐ-CP quy định rõ việc kiểm tra, đánh giá các nhiệm vụ đổi mới sáng tạo sẽ được tiến hành khi phát hiện dấu hiệu vi phạm hoặc có khiếu nại, tố cáo, nhằm đảm bảo công bằng và minh bạch trong thực thi chính sách hỗ trợ.
Nghị định 268/2025/NĐ-CP, ban hành ngày 14/10/2025, quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, nhằm khuyến khích hoạt động đổi mới sáng tạo trong doanh nghiệp và hỗ trợ hệ sinh thái khởi nghiệp sáng tạo.
Để bảo vệ nguồn ngân sách Nhà nước và duy trì môi trường minh bạch cho hoạt động đổi mới sáng tạo, Nghị định đã thiết lập các quy tắc nghiêm ngặt về trách nhiệm của tổ chức, cá nhân, cùng với các cơ chế kiểm tra, giám sát chặt chẽ, đặc biệt khi có khiếu nại, tố cáo hoặc dấu hiệu vi phạm.
Hoạt động đổi mới sáng tạo sử dụng ngân sách Nhà nước được quản lý và tổ chức thực hiện dựa trên các nguyên tắc về trách nhiệm rõ ràng. Theo Khoản 1, Điều 6 của Nghị định, các doanh nghiệp, tổ chức, cá nhân thực hiện nhiệm vụ đổi mới sáng tạo phải chịu trách nhiệm chính: Tổ chức thực hiện nhiệm vụ đúng mục tiêu, nội dung, tiến độ, kinh phí, kết quả phải được phê duyệt, đồng thời hợp đồng được thực hiện đầy đủ.
Đặc biệt, họ phải chịu trách nhiệm pháp lý về tính trung thực, chính xác của hồ sơ, tài liệu, kết quả thực hiện nhiệm vụ và chịu trách nhiệm trước pháp luật cũng như các cơ quan quản lý về sử dụng kinh phí, tài sản và hiệu quả của nhiệm vụ.
Song song đó, Khoản 2, Điều 6 cũng yêu cầu cơ quan quản lý nhiệm vụ phải chịu trách nhiệm ban hành hướng dẫn, tổ chức thực hiện, giám sát nhiệm vụ theo thẩm quyền nhằm đảm bảo công khai, minh bạch, khách quan trong các hoạt động phê duyệt, kiểm tra, giám sát và đánh giá nhiệm vụ.
Nghị định quy định rõ các trường hợp cần phải thực hiện kiểm tra, đánh giá nhiệm vụ đổi mới sáng tạo được hỗ trợ. Theo Khoản 1, Điều 16, việc kiểm tra và đánh giá được thực hiện theo yêu cầu của cơ quan quản lý nhiệm vụ, hoặc theo ủy quyền.
Đặc biệt, công tác kiểm tra, đánh giá sẽ được tiến hành khi phát hiện có dấu hiệu vi phạm về chuyên môn, nội dung, tài chính, thông tin, dữ liệu, hoặc khi có kiến nghị, khiếu nại, tố cáo hoặc yêu cầu từ cơ quan thanh tra, kiểm toán, tài chính.
Việc kiểm tra cũng được thực hiện khi có sự thay đổi về nội dung, phạm vi của nhiệm vụ, tổ chức chủ trì, nguồn lực, hoặc phương án triển khai, hay khi phát hiện sự kiện bất khả kháng có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến kết quả, hiệu quả, hoặc an toàn của dự án.
Nghị định đưa ra các biện pháp cứng rắn để xử lý các hành vi vi phạm, đặc biệt là gian lận, liên quan đến việc thụ hưởng chính sách hỗ trợ từ Nhà nước.
Trong quá trình phê duyệt nhiệm vụ, Khoản 3, Điều 14 quy định cơ quan quản lý nhiệm vụ đổi mới sáng tạo có quyền hủy kết quả phê duyệt nhiệm vụ trong trường hợp tổ chức đăng ký có hành vi giả mạo, gian lận trong khai báo, cam kết không trung thực trong hồ sơ đăng ký, hoặc vi phạm được phát hiện thông qua kiểm tra, đánh giá của cơ quan quản lý nhiệm vụ.
Đối với việc cấp giấy chứng nhận doanh nghiệp khoa học và công nghệ, nếu doanh nghiệp vi phạm, đặc biệt là hành vi gian lận, hậu quả sẽ rất nghiêm trọng.
Khoản 2, Điều 53 nêu rõ giấy chứng nhận sẽ bị thu hồi nếu doanh nghiệp có hành vi gian lận hoặc giả mạo hồ sơ đề nghị chứng nhận doanh nghiệp khoa học và công nghệ. Trong trường hợp giấy chứng nhận bị thu hồi do hành vi gian lận hoặc giả mạo hồ sơ, doanh nghiệp phải chịu trách nhiệm hoàn trả toàn bộ các khoản ưu đãi, hỗ trợ của Nhà nước dành cho doanh nghiệp khoa học và công nghệ đã được hưởng và bị xử lý theo quy định của pháp luật.
Tương tự, các giấy công nhận đối với tổ chức, cá nhân đổi mới sáng tạo, hỗ trợ đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp sáng tạo cũng có thể bị hủy bỏ hiệu lực (hủy bỏ) nếu tổ chức, cá nhân có hành vi gian mạo hoặc cung cấp thông tin sai lệch liên quan đến hồ sơ yêu cầu cấp giấy công nhận, hoặc giấy công nhận được cấp không đúng thẩm quyền, trình tự. Các quy định tại Điều 45 này nhằm duy trì sự chính xác và đáng tin cậy của hệ thống công nhận, đảm bảo các ưu đãi và hỗ trợ chỉ dành cho các đối tượng xứng đáng.
