Theo Dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi), mức thù lao, hoa hồng môi giới bất động sản do cá nhân môi giới và sàn giao dịch bất động sản hoặc tổ chức môi giới thỏa thuận, không phụ thuộc vào giá của giao dịch được môi giới. Ảnh minh họa. Nguồn ảnh: daidoanket.vn

Môi giới bất động sản là một loại hình kinh doanh dịch vụ ngày càng trở lên phổ biến ở các nước có nền kinh tế thị trường phát triển nói chung và ở Việt Nam nói riêng.

Môi giới bất động sản đang nặng tính “chụp giật” để kiếm tiền

Theo báo cáo, tính từ năm 2008 đến thời điểm này, có khoảng 32.912 cá nhân được cấp chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản và khoảng 80% bất động sản giao dịch thành công đều thông qua môi giới, góp phần không nhỏ giải phóng lượng lớn bất động sản tồn kho giai đoạn 2014 - 2019, giúp thị trường phát triển ổn định, lành mạnh.

Bộ Xây dựng cho hay, môi giới bất động sản còn hoạt động thiếu chuyên nghiệp, thiếu kiến thức pháp luật, nặng tính “chụp giật”, không chịu trách nhiệm, gây thiệt hại cho khách hàng khi tư vấn không đúng, tư vấn cho xong để kiếm tiền, thậm chí còn lũng đoạn thị trường, góp phần gây ra những cơn “sốt ảo”.

Mặt khác, một số quy định pháp luật về quản lý hoạt động môi giới hiện nay còn khá lỏng lẻo nên các tổ chức, cá nhân môi giới có cơ hội “lách luật” trốn thuế.

Đơn cử, quy định điều kiện tổ chức, cá nhân được kinh doanh dịch vụ môi giới bất động sản, điều kiện được thi sát hạch về trình độ hiểu biết pháp luật, kỹ năng “quá dễ dàng”, không buộc phải có giấy chứng nhận hoàn thành khóa học mới được dự thi lấy chứng chỉ môi giới bất động sản.

Pháp luật hiện hành cũng chưa bắt buộc cá nhân hoạt động môi giới bất động có trách nhiệm báo cáo với cơ quan quản lý Nhà nước về hoạt động. Điều này dẫn đến hai xu hướng: Một là, ăn theo các sàn giao dịch bất động sản để lấy thông tin, để làm cộng tác viên hoặc môi giới thứ cấp. Hai là tự do hành nghề, đi khai thác nguồn thông tin sản phẩm có nhu cầu bán và chủ yếu là nhà, đất ở có sẵn để môi giới cho khách hàng có nhu cầu mua.

Chế tài xử lý vi phạm với hành vi hành nghề môi giới khi chưa được cấp chứng chỉ hành nghề lại quá nhẹ (chỉ từ 10 triệu đến 50 triệu đồng) so với hậu quả khi xảy ra sai phạm, dẫn đến người môi giới không coi trọng chứng chỉ môi giới.

Trong khi đó, cơ sở đào tạo, bổi dưỡng kiến thức về môi giới bất động sản, quản lý và điều hành sàn giao dịch bất động sản nhiều với khoảng 200 cơ sở, nhưng cơ sở hoạt động thực tế lại rất ít.

Môi giới bất động sản bắt buộc phải hành nghề trong sàn hoặc tổ chức

Xuất phát từ thực tiễn, Chính phủ đề xuất “siết” lại hoạt động môi giới bất động sản bằng loạt quy định trong Dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi), nhằm tạo môi trường kinh doanh lành mạnh, minh bạch.

Dự thảo luật quy định, “cá nhân hoạt động môi giới bất động sản phải có chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản và phải hành nghề trong một sàn giao dịch bất động sản hoặc tổ chức môi giới”.

Cá nhân môi giới bất động sản được hưởng tiền thù lao, hoa hồng từ sàn giao dịch bất động sản hoặc tổ chức môi giới. Mức thù lao, hoa hồng môi giới bất động sản do cá nhân môi giới và sàn giao dịch bất động sản hoặc tổ chức môi giới thỏa thuận, không phụ thuộc vào giá của giao dịch được môi giới.

Dự thảo sửa đổi, bổ sung quyền và nghĩa vụ của tổ chức, cá nhân môi giới bất động sản, trong đó có quy định về chế độ báo cáo, cung cấp thông tin định kỳ của các tổ chức môi giới bất động sản. Đồng thời, sửa đổi, bổ sung quy định về hồ sơ, trình tự thủ tục, thẩm quyền thi sát hạch và cấp chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản.

Ở góc độ cơ quan chủ trì xây dựng dự thảo luật, Bộ Xây dựng cho rằng, các chính sách sửa đổi không có “tác động tiêu cực” về kinh tế, xã hội, mà ngược lại có nhiều tác động tích cực.

Theo bộ này, bên cạnh phát huy được hết vai trò, chức năng của đội ngũ môi giới, cơ quan quản lý Nhà nước sẽ kiểm soát tốt thị trường, khắc phục được hiện tượng “sốt ảo”, “bong bóng” bất động sản do các môi giới bất động sản gây ra; tránh thất thu thuế cho ngân sách Nhà nước.

Đội ngũ môi giới bất động sản cũng nâng cao trách nhiệm, đảm bảo được quyền lợi của người dân khi tham gia thị trường, hạn chế tình trạng khiếu kiện, gây mất an ninh, trật tự xã hội.

Dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi) sẽ được trình Quốc hội thảo luận lần đầu tại kỳ họp 5 vào tháng 5 tới.

Cân nhắc quy định môi giới bất động sản “chịu trách nhiệm về hồ sơ, thông tin do mình cung cấp”

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội Vũ Hồng Thanh cho biết, khi thẩm tra Dự thảo Luật Kinh doanh bất động sản (sửa đổi), Thường trực Ủy ban này đồng ý các quy định mới trên là một trong những cách thức để nâng cao chất lượng, trách nhiệm hành nghề của đội ngũ môi giới bất động sản; đồng thời, tăng cường hiệu quả quản lý Nhà nước. 

Cơ quan của Quốc hội đề nghị tiếp tục rà soát, hoàn thiện quy định về môi giới bất động sản. Trong đó, tách riêng quy định về điều kiện, quyền và nghĩa vụ của “cá nhân được hành nghề môi giới bất động sản” và “tổ chức kinh doanh dịch vụ môi giới bất động sản”, làm rõ mối quan hệ giữa hai chủ thể này.

Cạnh đó, cân nhắc quy định nghĩa vụ của môi giới bất động sản “chịu trách nhiệm về hồ sơ, thông tin do mình cung cấp” để bảo đảm tính khả thi. “Thực tế, có nhiều thông tin về bất động sản do phía chủ đầu tư cung cấp khó kiểm chứng”, ông Thanh nói.

Ủy ban Kinh tế của Quốc hội còn đề nghị làm rõ tính cần thiết, bắt buộc của quy định cá nhân hoạt động môi giới bất động sản có nghĩa vụ phải tham gia khóa đào tạo bồi dưỡng, nâng cao kiến thức hành nghề hàng năm để cập nhật kịp thời các quy định pháp luật mới liên quan đến lĩnh vực bất động sản. Nếu có, thì có được coi là một trong những điều kiện để cấp lại chứng chỉ hành nghề môi giới bất động sản hết hạn không - cơ quan này đặt vấn đề.