Năm 2018, tuyển sinh của các trường CĐ dự báo sẽ vẫn khó khăn. Ảnh: HH

Ngày 2/4, Tổng cục Giáo dục Nghề nghiệp (Bộ LĐ-TB&XH) tổ chức hội nghị đánh giá công tác tuyển sinh, thi tốt nghiệp và giải quyết việc làm 2017, phương hướng, nhiệm vụ 2018. Tại đây, những khó khăn trong tuyển sinh TC, CĐ đã được đưa ra “mổ xẻ”.

Trên 80% có việc làm

Tính đến tháng 12/2017, cả nước có hơn 1.900 cơ sở giáo dục nghề nghiệp (GDNN), trong đó có 388 trường CĐ, 551 trường TC, và hơn 1.000 trung tâm GDNN.

Tổng hợp báo cáo của 63 Sở LĐ-TB&XH tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, năm 2017 GDNN tuyển sinh được hơn 2,2 triệu người, đạt 100,2% so với kế hoạch năm 2017.

Cũng trong năm qua có gần 2 triệu người tốt nghiệp. Trong đó, tổng số học sinh, sinh viên tốt nghiệp trình độc CĐ, TC tại 45 trường trọng điểm là hơn 26 nghìn, chiếm 6,5% so với tổng số trên toàn quốc.

Ông Vũ Xuân Hùng - Vụ trưởng Vụ Đào tạo Chính quy cho biết: Tỷ lệ học sinh GDNN tìm được việc làm hoặc tự tạo việc làm ngay sau khi tốt nghiệp đạt trên 70%; một số nghề đạt trên 90% với mức thu nhập bình quân từ 7-10 triệu đồng/tháng.

Tỷ lệ có việc làm trình độ CĐ, TC ngay sau khi ra trường đạt trên 80% (CĐ 79%, TC đạt 82%). Một số trường có tỷ lệ việc làm ngay ở mức cao lên tới 100% như: CĐ nghề Kỹ thuật – Công nghệ; CĐ nghề số 1; CĐ Công nghệ Quốc tế Lilama 2…

Mức lương khởi điểm bình quân của sinh viên sau khi tốt nghiệp CĐ đạt 5,2 triệu đồng/tháng; học sinh TC đạt 4,6 triệu đồng/tháng. Một số nghề có mức lương cao như: Điều khiển phương tiện thủy nội địa 7 triệu đồng/tháng, có những nghề có mức lương 9-10 triệu đồng/tháng.

Nhiều tỉnh “trắng” tuyển sinh

Mặc dù có việc làm với mức thu nhập cao nhưng các trường TC, CĐ vẫn rất khó tuyển sinh.

Ông Vũ Xuân Hùng cung cấp con số đang lo ngại: Cả nước có tới 63 tỉnh chỉ tuyển sinh được dưới 100 sinh viên CĐ, trong đó 3 tỉnh không tuyển được trình độ CĐ là Cao Bằng, Lai Châu, Đăk Nông.

Một số ngành nghề khó tuyển sinh, đặc biệt là những nghề học nặng nhọc, độc hại, nguy hiểm như: Khoan, nổ, mìn; Công nghệ mạ; Chế độ khuôn mẫu…

Ông Hùng cũng cho biết: Năm 2017, tuyển sinh trình độ sơ cấp và các chương trình đào tạo nghề nghiệp khác chỉ bằng trên 90% so với năm 2016.

Ở 45 trường được lựa chọn ưu tiên đầu tư để thành trường chất lượng cao vào năm 2020 tình hình tuyển sinh cũng không khả quan. Trong năm 2017, tuyển sinh được hơn 158 nghìn (tăng 5% so với năm 2016), chiếm 7,5% so với tổng số tuyển sinh trên cả nước. Riêng khối trường CĐ, TC chỉ 4/45 trường tuyển được trên 2.000 học sinh, sinh viên.

Một số nghề được lựa chọn là nghề trọng điểm tuyển sinh trình độ TC, CĐ cũng tuyển sinh được ít, thậm chí có nghề không tuyển sinh được như: Khảo sát địa hình, Bảo vệ môi trường biển, Cơ điện lạnh thủy sản, Xây dựng cầu đường bộ…

Đối với 3 trường CĐ thực hiện cơ chế thí điểm tự chủ, việc tuyển sinh trong cơ chế mới cũng gặp không ít khó khăn. CĐ Kỹ nghệ II tuyển sinh được gần 2.900 người; CĐ Lilama II 1.100; Trường CĐ nghề Quy Nhơn số lượng khiêm tốn chỉ hơn 900.

Tuyển sinh là phần ngọn, gốc vẫn là đầu ra

Chia sẻ cụ thể về tình hình tuyển sinh đại diện các bộ, ngành, địa phương cho biết, tuyển sinh rất èo uột.

Đại diện Bộ Văn hóa Thể thao và Du lịch chia sẻ: Bộ này quản lý 26 cơ sở GDNN (14 cơ sở CĐ, TC). Mặc dù hàng năm vào mùa tuyển sinh, các trường đều lặn lội tới từng trường ở vùng sâu vùng xa để quảng bá tuyển sinh nhưng chỉ tiêu vẫn không đạt. Nhiều trường chỉ tuyển được 50%, có trường dưới 50%, đặc biệt trường địa phương khó khăn hơn rất nhiều.

Chung tình cảnh, đại diện Bộ Công thương cho biết: Bộ có 35 trường đại học, CĐ, trong đó có 25 trường CĐ thì có tới 18 trường CĐ ở phía bắc khó tuyển sinh. Mỗi năm chỉ tuyển được 200-300 trình độ CĐ, TC khoảng 1 nghìn.

Vĩnh Phúc là địa phương có nhiều khu công nghiệp, tuy nhiên đại diện Sở LĐ-TB&XH tỉnh Vĩnh Phúc cho biết, công tác tuyển sinh vẫn gặp vô vàn khó khăn. Trên địa bàn tỉnh có nhiều trường CĐ, TC “trắng” tuyển sinh buộc tỉnh phải sáp nhập đào tạo. Năm 2017 tỉnh này đã sáp nhập Trường TC Văn hóa nghệ thuật của tỉnh vào Trường CĐ Vĩnh Phúc.

Đại diện Sở LĐ-TB&XH Yên Bái cũng trăn trở: Công tác tuyển sinh đào tạo nghề năm 2017 của tỉnh đạt vượt chỉ tiêu kế hoạch hơn 15.800/15.200 người, tuy nhiên đối tượng tuyển sinh tập trung chủ yếu ở trình độ sơ cấp và thường xuyên (chiếm 81,4%) còn CĐ và TC chiếm tỷ lệ rất thấp lần lượt là 7,2% và 11,4%.

Theo ông Hùng, việc tuyển sinh CĐ, TC gặp khó khăn có nhiều nguyên nhân, trong đó có phần do cơ cấu tuyển sinh đào tạo GDNN còn bất cập, chủ yếu là trình độ sơ cấp và dưới 3 tháng (chiếm 75%), trình độ TC, CĐ chỉ chiếm khoảng 25%; mạng lưới cơ sở GDNN còn cồng kềnh, chồng chéo, trùng lắp, chưa hình thành được các trường chất lượng đạt trình độ quốc tế…

Chia sẻ khó khăn trong tuyển sinh của các trường TC, CĐ nhưng ông Lê Quân - Thứ trưởng Bộ LĐ-TB&XH cũng thẳng thắn: Tuyển sinh chỉ là phần ngọn, phần gốc là đầu ra. Nếu các trường cam kết sinh viên ra trường có việc làm ngay thì tin rằng sẽ tuyển sinh tốt.

Lấy dẫn chứng cụ thể, ông Lê Quân nêu: Trường CĐ Cơ điện Hà Nội cam kết sinh viên ra trường được 7 triệu đồng/tháng nếu không được nhà trường sẽ trả lại học phí. Hi vọng, các trường cũng mạnh dạn cam kết, đồng thời thiết kế lại chương trình đào tạo gắn với doanh nghiệp để hút học viên, tránh tình trạng dạy hết môn, hết chương trình nhưng đến doanh nghiệp phải đào tạo lại.

Hải Hà