(Thanh tra) - Từ năm học 2025 - 2026, toàn bộ trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, học viên giáo dục thường xuyên ở Nghệ An sẽ chính thức được miễn học phí theo Nghị định 238 của Chính phủ. Các cơ sở giáo dục chỉ còn triển khai hai khoản thu bắt buộc theo quy định, đồng thời mọi khoản thu dịch vụ, tự nguyện phải đảm bảo công khai, minh bạch, dựa trên sự đồng thuận của phụ huynh và học sinh.
Miễn học phí toàn diện, giảm gánh nặng cho phụ huynh
Thực hiện Nghị định 238 của Chính phủ, từ năm học 2025 - 2026, học sinh tại tất cả cơ sở giáo dục công lập thuộc hệ thống giáo dục quốc dân trên địa bàn Nghệ An sẽ được miễn học phí. Đây là một chủ trương có ý nghĩa lớn, góp phần giảm bớt gánh nặng kinh tế cho các bậc phụ huynh, đặc biệt là những gia đình vùng sâu, vùng xa, hộ nghèo, cận nghèo.
Đối tượng được miễn học phí rất rộng, bao gồm: Trẻ em mầm non, học sinh tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông, cũng như học viên đang theo học chương trình giáo dục thường xuyên ở cấp THCS và THPT. Các hiệu trưởng nhà trường có trách nhiệm lập và phê duyệt danh sách học sinh thuộc diện miễn học phí để đảm bảo quyền lợi cho các em.
Theo hướng dẫn mới của Sở Giáo dục và Đào tạo Nghệ An, sau khi được miễn học phí, năm nay học sinh chỉ còn đóng hai khoản thu theo quy định: Bảo hiểm y tế và dịch vụ trông giữ xe đạp (nếu có).
Việc miễn học phí không chỉ giúp giảm chi phí học tập hằng năm cho gia đình mà còn tạo thêm cơ hội đến trường cho những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, góp phần thực hiện mục tiêu công bằng trong giáo dục.
Ngoài hai khoản bắt buộc, một số dịch vụ phục vụ và hỗ trợ hoạt động giáo dục có thể được triển khai trên cơ sở nhu cầu thực tế của học sinh và sự đồng thuận của phụ huynh.
Các khoản này bao gồm: Tổ chức dạy học hai buổi/ngày; dịch vụ bán trú; chăm sóc, nuôi dưỡng trẻ trong ngày nghỉ, ngày hè; tổ chức các chương trình, hoạt động giáo dục tăng cường; cùng các dịch vụ hỗ trợ học tập khác.
Đối với các khoản đóng góp mang tính tự nguyện, Sở GD&ĐT Nghệ An quy định rõ 3 nhóm: Tài trợ xã hội hóa cho các cơ sở giáo dục, kinh phí hoạt động của Ban đại diện cha mẹ học sinh, và quỹ Đoàn, quỹ Đội.
Để tránh tình trạng lạm thu, Sở GD&ĐT Nghệ An yêu cầu trước khi vận động tài trợ, các trường phải tiến hành đánh giá hiện trạng cơ sở vật chất, đời sống Nhân dân trên địa bàn, lập kế hoạch cụ thể và được cơ quan có thẩm quyền phê duyệt: UBND xã, phường đối với bậc mầm non, tiểu học, THCS; Sở GD&ĐT đối với bậc THPT và các cơ sở trực thuộc.
Trách nhiệm và giám sát chặt chẽ
Mọi khoản thu chi đều phải được thông báo công khai, minh bạch bằng văn bản tới phụ huynh hoặc niêm yết tại nhà trường. Nội dung phải nêu rõ: Mức thu, đối tượng, mục đích sử dụng và kế hoạch chi.
Đặc biệt, các trường không được tổ chức thu gộp nhiều khoản trong một thời điểm, mà phải giãn thời gian để giảm áp lực tài chính cho phụ huynh. Với học sinh thuộc diện gia đình chính sách hoặc hoàn cảnh khó khăn, khuyến khích các nhà trường áp dụng thêm cơ chế miễn, giảm phù hợp.
Để đảm bảo “thu đúng, chi đúng”, Sở GD&ĐT Nghệ An nhấn mạnh vai trò giám sát của Ban đại diện cha mẹ học sinh trong việc thực hiện các khoản thu dịch vụ và tự nguyện. Đây vừa là cơ chế đồng hành, vừa là “hàng rào” để hạn chế tiêu cực, ngăn chặn việc lợi dụng chủ trương xã hội hóa gây áp lực cho phụ huynh.
Trong trường hợp xảy ra sai phạm, thủ trưởng các cơ sở giáo dục phải chịu trách nhiệm hoàn toàn trước cấp trên. Đây là yêu cầu nhằm nâng cao tính tự giác, minh bạch, đồng thời đảm bảo quyền lợi hợp pháp của học sinh và phụ huynh.
Với sự thay đổi mạnh mẽ từ năm học 2025 - 2026, ngành Giáo dục Nghệ An đang nỗ lực hiện thực hóa mục tiêu xây dựng môi trường học đường công bằng, minh bạch, giảm gánh nặng tài chính cho gia đình học sinh, đồng thời khuyến khích sự tham gia tự nguyện, đúng bản chất trong xã hội hóa giáo dục.
Chính sách miễn học phí toàn diện không chỉ là sự quan tâm thiết thực của Nhà nước đối với người dân, mà còn là bước tiến quan trọng trong quá trình thực hiện công bằng xã hội, tạo điều kiện để mọi học sinh trên địa bàn tỉnh được tiếp cận nền giáo dục chất lượng, không bị rào cản bởi điều kiện kinh tế.
