Tỷ lệ cao, nhưng không thể bỏ qua những cảnh báo

Với hơn 1,12 triệu học sinh lớp 12 dự thi, kỳ thi năm nay được tổ chức nghiêm túc, đúng quy chế và an toàn. Tỷ lệ tốt nghiệp đạt 99,2%, tuy giảm nhẹ 0,2% so với năm 2024 nhưng vẫn là mức cao.

Tuy vậy, vẫn có 936 thí sinh bị điểm liệt, trong đó riêng môn Toán chiếm 777 trường hợp, tăng gấp 10 lần so với năm trước.

Cô Nguyễn Phương Lan, Tổ trưởng Bộ môn Toán, Trường THPT Đào Duy Từ - Thanh Hóa, nhận định nguyên nhân điểm liệt môn Toán tăng mạnh năm nay có thể đến từ ba yếu tố chính.

Thứ nhất, nhiều học sinh bị hổng kiến thức nền tảng từ các lớp dưới nhưng chưa được bù đắp kịp thời, dẫn đến khó khăn khi làm bài.

Thứ hai, đề thi Toán năm nay có mức độ phân hóa cao hơn, yêu cầu vận dụng kiến thức thay vì chỉ làm theo dạng bài quen thuộc, khiến những học sinh học tủ hoặc luyện đề máy móc dễ rơi vào điểm liệt.

Thứ ba, với việc thay đổi cách tính điểm xét tốt nghiệp – nâng tỷ trọng điểm học bạ từ 30% lên 50% và tính cả 3 năm học – một số học sinh có tâm lý chủ quan, chú trọng các môn khác để kéo điểm học bạ, dẫn đến lơ là môn Toán.

Theo em Mai Anh, học sinh lớp 11 tại Hà Nội, việc điểm liệt môn Toán tăng như vậy có thể một phần do cách học hiện nay còn lệ thuộc nhiều vào "điểm số" hơn là hiểu sâu kiến thức.

"Vì vậy, ngoài việc ôn tập, nhà trường và giáo viên nên chú trọng giải thích cặn kẽ và tạo điều kiện cho chúng em hiểu rõ bản chất của môn học”, Mai Anh chia sẻ.

Bên cạnh đó, việc hơn 8.800 học sinh trượt tốt nghiệp, dù chiếm tỷ lệ nhỏ nhưng cũng là dấu hiệu cần được phân tích kỹ, nhất là trong bối cảnh năm 2025 là năm đầu tiên áp dụng cách tính điểm xét tốt nghiệp theo phương án mới.

Điểm học bạ được nâng tỷ trọng từ 30% lên 50%, tính cả 3 năm học từ lớp 10 đến lớp 12, thay vì chỉ lớp 12 như trước. Cùng với đó, một số ưu tiên như điểm nghề, tin học, ngoại ngữ không còn được cộng thêm, dẫn tới sự thay đổi tương quan kết quả xét tốt nghiệp giữa các nhóm học sinh.

Thực tế này buộc học sinh phải học đều, học thật, thay vì chỉ dồn sức vào giai đoạn ôn thi cuối cấp. Đây là định hướng tích cực, song cũng cần thêm thời gian để giáo viên và học sinh thích ứng tốt hơn.

Điều chỉnh phương pháp để giảm áp lực mà vẫn hiệu quả

Theo quy định, những học sinh trượt tốt nghiệp vẫn được cấp giấy chứng nhận hoàn thành chương trình THPT. Các em có thể thi lại hoặc chuyển sang học nghề, mở ra những hướng đi phù hợp với năng lực và điều kiện thực tế của mỗi người.

Một số em lựa chọn học nghề sớm để có thu nhập và kỹ năng, đồng thời dự định thi lại khi đã sẵn sàng. Đây là sự chủ động đáng ghi nhận, phản ánh sự thay đổi tích cực trong tư duy hướng nghiệp hiện nay.

Việc số học sinh bị điểm liệt môn Toán tăng đột biến cho thấy cần xem lại cách tổ chức dạy học và ra đề thi. Việc luyện đề, học mẹo chưa thể thay thế việc nắm chắc bản chất môn học. Đây là thời điểm cần đẩy mạnh dạy học thực chất, điều chỉnh phương pháp để giảm áp lực mà vẫn hiệu quả.

Cô Nguyễn Phương Lan cũng cho rằng, để giảm thiểu tình trạng này trong những năm tới, cần thực hiện đồng bộ nhiều giải pháp: Rà soát, củng cố kiến thức Toán từ đầu cấp THPT; đổi mới phương pháp giảng dạy theo hướng tăng tính thực tiễn và rèn tư duy; phân loại và hỗ trợ học sinh yếu thông qua các lớp phụ đạo hoặc chương trình học cá nhân hóa; đồng thời điều chỉnh cấu trúc đề thi đảm bảo vừa phân hóa được học sinh khá giỏi, vừa giúp học sinh trung bình có thể đạt ngưỡng an toàn.

Kỳ thi tốt nghiệp THPT 2025 là lần đầu tiên vận hành theo lộ trình mới. Những kết quả bước đầu là nền tảng để cải thiện phương pháp dạy học, tăng cường phân luồng sau THPT, và quan trọng hơn là đảm bảo học sinh được tiếp cận giáo dục công bằng, bền vững.

Không nên nhìn nhận việc trượt tốt nghiệp là “thất bại” mà cần coi đó là cơ hội để điều chỉnh, củng cố kiến thức hoặc chuyển hướng phù hợp. Giáo dục không chỉ là con đường duy nhất, mà còn là hành trình tìm thấy hướng đi đúng của mỗi người.