Đại biểu Lê Như Tiến

Không học, không thi, làm gì có kiến thức thật

- PV: Tình trạng cán bộ thuê người thi hộ, học hộ để chuẩn hóa bằng cấp đang làm giảm niềm tin của người dân vào các cơ quan công quyền. Mới đây nhất, báo chí phát hiện việc một vị Chủ tịch UBND xã Uy Nỗ (huyện Đông Anh, Hà Nội) “phân thân” vừa đi nghỉ mát, vừa có mặt ở phòng thi. Ông nhận định như thế nào về vấn đề này?

+ Ông Lê Như Tiến: Không phải bây giờ mà từ khá lâu rồi, cứ mỗi đợt chuẩn bị tuyển dụng, đề bạt, bổ nhiệm hay chuẩn bị đại hội các cấp thì có tình trạng chạy bằng, thậm chí học giả mà có bằng thật bằng việc nhờ người thi hộ, học hộ như trường hợp PV đề cập.

Vừa rồi, còn có một số người xưng tham gia các khóa đào tạo ở nước ngoài nhưng trên thực tế không tham gia học mà chỉ nộp tiền và ghi danh để có bằng từ những công xưởng sản xuất bằng giả. Đó là, trường hợp vừa kiến thức giả, vừa bằng giả. Điều này, gióng lên hồi chuông cảnh báo là khi mà tuyển dụng, đề bạt, bổ nhiệm mà quá coi trọng bằng cấp thì người ta sẽ cố chạy để có những bằng cấp họ cần.

Chúng ta phải xác định rằng, năng lực thực tế mới quan trọng, bằng cấp cũng chỉ một tiêu chí, nhưng không phải tiêu chí duy nhất. Tôi cho rằng, cần phải có các cơ quan kiểm định xem bằng cấp đó thật hay giả. Mà kể cả bằng có thật thì cũng phải kiểm tra xem kiến thức có thật không, chứ giống như trường hợp PV dẫn chứng thì là bằng thật nhưng kiến thức là giả. Không đi học, không đi thi thì làm gì có kiến thức thật.

Ở các nước tiên tiến, họ coi trọng năng lực thực tế và kiểm tra thông qua các bài text, phỏng vấn cụ thể hay đưa ra các phương án để người dự tuyển trình bày. Nếu làm được như thế thì đội ngũ cán bộ mới tốt.

- PV: Nếu cán bộ thuê người học hộ, thi hộ để có bằng cấp cần phải xử lý như thế nào, thưa ông?

+ Ông Lê Như Tiến: Luật Giáo dục đã nói rõ, học phải thi thì mới được cấp bằng, chứng chỉ. Thế mà, cán bộ không học, không thi vẫn có bằng thì vừa vi phạm các quy định của Luật CB,CC về hành vi gian dối trong thi cử, vừa vi phạm quy định của Luật Giáo dục. CBCC mà vi phạm như thế thì phải xử lý nghiêm, tốt nhất không để giữ vị trí đó nữa.

Nhiều cơ sở sở đào tạo mở ra chỉ nhăm nhe thu tiền

- PV: Thực tế có tình trạng các trường đại học mở các hệ đào tạo từ xa chỉ vì mục đích thu tiền mà không quan tâm đến chất lượng đào tạo và quản lý học viên. Điều này cũng “mở đường”cho tình trạng học hộ, thi hộ, chạy bằng cấp?

+ Ông Lê Như Tiến:  Đây là một nguyên nhân từ phía các cơ sở đào tạo. Các cơ sở đào tạo mở ra rất nhiều và không kiểm soát được học viên của mình mà như PV nói rất đúng, chủ yếu nhăm nhe để thu tiền. Với tình trạng như thế chắc chắn không bảo đảm chất lượng đào tạo. Điều này cũng cảnh báo các cơ sở đào tạo. Nhưng quan trọng là cảnh báo các cơ quan quản lý nhà nước cần phải có trách nhiệm hơn trong việc thanh tra, kiểm tra kịp thời uốn nắn khi phát hiện những hiện tượng đó. Cùng với đó, nếu phát hiện ra những người có bằng mà không đi học, không đi thi thì hủy ngay bằng đó.

- PV: Ngoài giải pháp tăng cường thanh tra, kiểm tra, có ý kiến cho rằng đã đến lúc phải quy hoạch sắp xếp lại việc mở ra các hệ đào tạo từ xa. Ý kiến của ông về vấn đề này?

+ Ông Lê Như Tiến: Đúng vậy, tôi rất tán thành. Hiện có rất nhiều cơ sở đào tạo được thành lập, chưa kể các hệ liên kết nhưng không kiểm soát được chất lượng từ đội ngũ quản lý đến đội ngũ giáo viên nên cần phải chấn chỉnh, quy hoạch, chuẩn hóa lại các cơ sở đào tạo. Không thể để tỉnh nào, huyện nào cũng có cơ sở đào tạo theo phương thức đào tạo từ xa như thế. Rõ ràng có nhiều cơ sở chưa đáp ứng được yêu cầu đào tạo nhân lực trình độ cao.

- PV: Cán bộ “chạy bằng”, rồi cán bộ “sáng cắp ô đi, tối cắp ô về”, thêm vào đó, việc thực hiện tinh giản biên chế thời gian qua không giảm, thậm chí còn tăng. Theo ông, cần phải có giải pháp căn cơ nào để chấn chỉnh điều này?

+ Ông Lê Như Tiến: Tôi đã chất vấn Phó Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc về việc có hay không tỷ lệ 30% CB,CC “sáng cắp ô đi, tối cắp ô về”, tỷ lệ này giảm được bao nhiêu. Đây là quan tâm không chỉ của riêng tôi mà của toàn xã hội, cử tri, công luận báo chí và các vị ĐBQH. Nếu chúng ta có một tỷ lệ như thế thì phải tinh giản. Nhưng tinh giản như thế nào thì phải có những giải pháp đi kèm. Giải pháp đó chính là trách nhiệm của người đứng đầu trong các cơ quan nhà nước, giải pháp đó chính là khi đã nói tinh giản thì phải đưa ra chỉ tiêu tinh giản bao nhiêu, lộ trình như thế nào, thời gian thực hiện. Chúng ta nói cứ tinh giản đi, thì hết đợt tinh giản này, đến đợt tinh giản khác chúng ta vẫn không giảm được bao nhiêu.

- Xin cảm ơn ông!

Thảo Nguyên