Du lịch đêm tăng cường thu hút khách, tăng chi tiêu và kéo dài thời gian lưu trú. Ảnh minh họa: Thái Hải

Nhiều địa phương triển khai du lịch đêm

Sau đại dịch Covid-19, nhiều địa phương đã đẩy mạnh xây dựng các mô hình thí điểm phục vụ du khách vào ban đêm và bước đầu có những dấu hiệu tích cực.

Tại Hà Nội, các sản phẩm du lịch đêm tạo được dấn ấn riêng, được đông đảo du khách biết tới và yêu thích như: Tour du lịch "Giải mã Hoàng thành Thăng Long" "Đêm thiêng liêng" của Di tích Nhà tù Hỏa Lò, vở diễn thực cảnh "Tinh hoa Bắc Bộ".

Hiện nay, Hà Nội đang triển khai xây dựng Đề án Tổ chức thí điểm phát triển kinh tế ban đêm trên địa bàn quận Hoàn Kiếm tập trung phát triển thành tuyến phố đi bộ kết hợp trung tâm thương mại, tổ chức quy hoạch, sắp xếp ngành hàng, phát triển các tuyến phố chuyên doanh, phố nghề truyền thống.

Tỉnh Khánh Hòa cũng vừa phê duyệt Đề án Phát triển kinh tế ban đêm đến năm 2030, trong đó hướng đến tổ chức hoạt động văn hóa vui chơi giải trí về đêm tại bãi biển Nha Trang, bãi Dài Cam Ranh, biển Nhũ Tiên. Đồng thời, duy trì tổ chức thường niên và nâng cấp quy mô các sự kiện Festival Biển Nha Trang, lễ hội đua thuyền quốc tế. Đề án không khuyến khích phát triển hoạt động kinh tế ban đêm một cách đại trà, mà tập trung phát triển kinh tế đêm sau 22h tại khu vực mang tính biểu tượng, điểm đến hiện tại của du khách trong và ngoài nước.

Tại Phú Quốc đã hình thành những quần thể nghỉ dưỡng - giải trí "không ngủ" có đầy đủ dịch vụ tổng hợp khép kín chất lượng cao, sẽ là nơi đầu tiên tại Việt Nam chính thức áp dụng mô hình kinh tế đêm - một "mỏ vàng" mà du lịch đã bỏ lỡ trong nhiều năm qua.

TP Đà Nẵng đang triển khai Đề án Phát triển kinh tế ban đêm nhằm tận dụng mọi cơ hội, lợi thế để phát triển kinh tế ban đêm. Năm ngoái, thành phố đã tổ chức thí điểm Chương trình "Đà Nẵng về đêm - Danang By Night" và kế hoạch thí điểm tổ chức các hoạt động vui chơi, giải trí về đêm tại bãi biển Mỹ An; đồng thời, vận động doanh nghiệp trên địa bàn tham gia tổ chức các hoạt động, dịch vụ phục vụ du lịch về đêm.

Giai đoạn 3 từ năm 2025 trở đi, thành phố hoàn thành đưa vào hoạt động các dự án, các tổ hợp giải trí ban đêm; tăng tốc phát triển và phát huy hiệu quả các hoạt động - dịch vụ phát triển kinh tế ban đêm.

Du lịch đêm không chỉ toàn “màu hồng”

Du lịch đêm không hoàn toàn chỉ có ưu điểm, "màu hồng". Thực tế cho thấy, lượng tiêu thụ đồ uống có chứa cồn gia tăng mạnh khi phát triển kinh tế ban đêm. Lo sợ thiếu niên sớm nhiễm thói hư tật xấu liên quan đến việc tụ tập đi chơi đêm, thử ma túy.

Bên cạnh đó, nhiều “thành phố đêm” không tránh khỏi những hệ lụy từ việc kẻ xấu lợi dụng sự nhộn nhạo của bóng đêm để thực hiện các hành vi phi pháp như: Buôn bán, tổ chức sử dụng ma túy, cờ bạc, mại dâm...

Ngoài ra, Việt Nam cũng có những sản phẩm du lịch đêm đã thất bại, một trong số đó là phố đi bộ Trịnh Công Sơn của Hà Nội. Khi làm du lịch đêm sẽ kéo theo nhiều vấn đề về tiếng ồn, an ninh trật tự, vệ sinh môi trường, y tế, giao thông vận tải.

5 mô hình phát triển sản phẩm du lịch đêm

Đề án Một số mô hình phát triển sản phẩm du lịch đêm đưa ra 5 mô hình phát triển sản phẩm du lịch đêm gồm: Biểu diễn văn hóa, nghệ thuật; thể thao, chăm sóc sức khỏe, làm đẹp; mua sắm, giải trí đêm; tham quan du lịch đêm và giới thiệu văn hóa ẩm thực, dịch vụ ăn uống về đêm.

Mục tiêu phấn đấu đến năm 2025, các địa bàn: Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng, Thừa Thiên Huế, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Hội An (Quảng Nam), Đà Lạt (Lâm Đồng), Cần Thơ, Phú Quốc (Kiên Giang), TP Hồ Chí Minh, Bà Rịa-Vũng Tàu có tối thiểu một mô hình về phát triển sản phẩm du lịch đêm. Hình thành tổ hợp giải trí đêm riêng biệt tại Hà Nội, Đà Nẵng, TP Hồ Chí Minh. Tăng thời gian lưu trú trung bình của khách du lịch ở các địa bàn thực hiện Đề án ít nhất một đêm…

Đến năm 2030, mở rộng hình thành tổ hợp giải trí đêm riêng biệt tại các trung tâm du lịch lớn như: Quảng Ninh, Hải Phòng, Thừa Thiên Huế, Hội An (Quảng Nam), Nha Trang (Khánh Hòa), Đà Lạt (Lâm Đồng), Cần Thơ, Phú Quốc (Kiên Giang), Bà Rịa-Vũng Tàu. Hình thành thương hiệu sản phẩm du lịch đêm của Việt Nam. 

Theo Cục trưởng Cục Du lịch Nguyễn Trùng Khánh, dù trước khi có đề án, một số địa phương đã triển khai sản phẩm du lịch đêm nhưng việc thực hiện tổng thể đề án chính là góp phần đa dạng hóa sản phẩm du lịch, tạo ra sự bền vững và gia tăng các giá trị từ du lịch, tăng cường thu hút du khách, đưa sản phẩm du lịch đêm trở thành sản phẩm chủ đạo để phát triển kinh tế ban đêm.

Giải pháp nào cho du lịch đêm?  

Năm 2020, Chính phủ đã ban hành Đề án Phát triển kinh tế đêm và mới đây Bộ VHTTDL đã ban hành đề án, là bước phát triển về chủ trương, chính sách với loại hình du lịch này.

Để triển khai các mô hình này, Bộ VHTTDL cũng đưa ra các giải pháp đồng bộ từ quy hoạch và quản lý đô thị, cơ chế chính sách, tổ chức và quản lý dịch vụ đến nguồn nhân lực, đầu tư, định hướng thị trường và xúc tiến quảng bá, ứng dụng công nghệ thông tin.

Trong đó, nổi bật là việc sẽ xây dựng cơ sở dữ liệu hỗ trợ quản lý đồng bộ và hiệu quả hoạt động du lịch đêm; triển khai các ứng dụng, tiện ích hỗ trợ khách du lịch (ưu tiên triển khai ứng dụng Du lịch Việt Nam an toàn và thẻ du lịch thông minh); đẩy mạnh ứng dụng công nghệ trong thanh toán trực tuyến, sử dụng công nghệ tự động hóa trong cung cấp dịch vụ tại các mô hình phát triển sản phẩm du lịch đêm.

Ngoài ra, còn có các giải pháp cụ thể liên quan đến phát triển sản phẩm, dịch vụ, tổ chức các chương trình tham quan trải nghiệm, xây dựng nhà vệ sinh đạt chuẩn phục vụ khách du lịch, thiết lập đường dây nóng hỗ trợ du khách, tăng cường thanh tra, kiểm tra về chất lượng, xuất xứ hàng hóa, niêm yết giá công khai…

Theo các chuyên gia, để mô hình du lịch đêm thành công, vai trò của các địa phương trong lập quy hoạch rất quan trọng; các địa phương cần chú trọng việc phân chia khu vực, địa bàn cụ thể để tập trung phát triển mô hình sản phẩm du lịch đêm như đề án đưa ra. Không phải khu vực nào cũng có thể làm kinh tế đêm, mà có thể lựa chọn gần khu thương mại để tận dụng lợi thế tự nhiên cho hoạt động mua sắm.

Cùng với đó, cần sự quản lý bài bản, dự báo trước rủi ro, vướng mắc để đề ra phương án xử lý thích hợp. Tổ chức dịch vụ cho khách không chỉ là sản phẩm tour hấp dẫn để tận dụng thời gian của khách tại điểm đến, thu hút người dân địa phương và xung quanh, đầu tư khu mua sắm, tổ chức hệ thống vận chuyển, bến bãi mà còn cần tổ chức dịch vụ ăn uống, đề cao văn hóa ẩm thực, quảng bá hình ảnh điểm đến hay các hoạt động văn hóa nghệ thuật, quản lý thông tin.

Đồng thời, các địa phương nên có chương trình "trải thảm đỏ" để mời các nhà đầu tư bằng cách có chương trình ưu đãi, miễn hoặc giảm thuế đất vì  các chương trình du lịch đêm sẽ phải sử dụng các không gian tương đối lớn hoặc các địa phương cũng nên tạo thuận lợi trong việc đăng ký thủ tục các điều kiện. Điều này sẽ giúp cho các doanh nghiệp dễ dàng thực hiện các sản phẩm du lịch về đêm hơn.

Điểm cốt lõi để thực hiện thành công đề án là tổ chức và thực hiện theo đúng các mô hình sản phẩm du lịch đêm; có giải pháp phù hợp để phát triển các sản phẩm dịch vụ đêm theo lợi thế của từng địa phương; bố trí nguồn lực và đưa ra các chính sách phù hợp cho phát triển sản phẩm du lịch đêm.