Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng. Ảnh: Đ.X

Sáng ngày 4/1, tại phiên khai mạc kỳ họp bất thường lần thứ nhất, Quốc hội nghe tờ trình, thẩm tra Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế - xã hội.

Hỗ trợ trực tiếp từ ngân sách nhà nước là 240.000 tỷ đồng

Trình bày tờ trình của Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng cho hay, Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế - xã hội được thực hiện nhằm mục tiêu khôi phục nhanh chuỗi sản xuất, cung ứng, lao động, thúc đẩy các động lực tăng trưởng, phục hồi, phát triển nhanh sản xuất kinh doanh, bảo đảm an sinh xã hội và đời sống của người dân.

Chương trình này được xây dựng với 5 nhóm nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu gắn với quy mô thực hiện từng gói.

Theo đó, sẽ dành 60.000 tỷ đồng để mở cửa nền kinh tế gắn với đầu tư nâng cao năng lực y tế, phòng, chống dịch bệnh. Việc bảo đảm an sinh xã hội và hỗ trợ việc làm là 53.150 tỷ đồng. Hỗ trợ phục hồi doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh là 110.000 tỷ đồng.

Phát triển kết cấu hạ tầng, khơi thông nguồn lực xã hội cho đầu tư phát triển là 113.850 tỷ đồng. Cải cách thể chế, cải cách hành chính, cải thiện môi trường đầu tư kinh doanh. Ngoài ra, huy động từ các quỹ tài chính ngoài ngân sách Nhà nước khoảng 10.000 tỷ đồng.

Trên cơ sở đó, Chính phủ thiết kế gói hỗ trợ có quy mô là 291.000 tỷ đồng, trong đó nguồn hỗ trợ trực tiếp từ ngân sách nhà nước là 240.000 tỷ đồng.

Nêu cụ thể, ông Dũng cho biết, trong nguồn hỗ trợ trực tiếp từ ngân sách sẽ tập trung vào việc giảm thuế, phí, lệ phí là 64.000 tỷ đồng; chi đầu tư phát triển (gồm cho phòng chống dịch, an sinh xã hội, việc làm, lao động; hỗ trợ doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh; đầu tư phát triển kết cấu hạ tầng sẽ là 176.000 tỷ đồng.

Gói chính sách cũng bố trí từ nguồn tăng thu, tiết kiệm chi ngân sách Trung ương năm 2021 khoảng 6.600 tỷ đồng để hỗ trợ tiền thuê nhà cho người lao động. Giảm chi phí cho doanh nghiệp khoảng 6 nghìn tỷ đồng thông qua việc gia hạn thời hạn nộp thuế, tiền thuê đất năm 2022.

Ngoài ra, cũng tăng thêm tối đa 38.400 tỷ đồng hạn mức phát hành trái phiếu được Chính phủ bảo lãnh cho Ngân hàng Chính sách Xã hội để cho vay ưu đãi hỗ trợ giải quyết việc làm; học sinh, sinh viên; các cơ sở giáo dục mầm non, tiểu học ngoài công lập; nhà ở xã hội và bổ sung vốn tín dụng thực hiện Chương trình Mục tiêu quốc gia về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021 - 2030.

Về giải pháp tiền tệ, Chính phủ tập trung điều hành đồng bộ, linh hoạt để hỗ trợ tích cực cho phục hồi và phát triển kinh tế; chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiếp tục tiết giảm chi phí quản lý để phấn đấu giảm lãi suất cho vay tối thiểu 0,5-1% trong 2 năm; cơ cấu lại thời gian trả nợ, giữ nguyên nhóm nợ…

Sử dụng khoảng 46.000 tỷ đồng từ các nguồn tài chính hợp pháp khác để nhập khẩu vắc xin, thuốc điều trị và thiết bị, vật tư y tế phục vụ phòng, chống dịch; theo dõi sát tình hình, sẵn sàng bán can thiệp thị trường ngoại tệ trong trường hợp phát hành trái phiếu chính phủ ngoại tệ trong nước tác động tới thị trường ngoại hối.

Chấp nhận thâm hụt ngân sách Nhà nước

Về đánh giá tác động gói hỗ trợ, ông Dũng cho hay, khi thực hiện bội chi ngân sách Nhà nước bình quân năm 2022-2023 tăng thêm khoảng 1,2% GDP mỗi năm; nợ công đến cuối năm 2025 khoảng 49-50% GDP; nợ Chính phủ 45-46% GDP, chỉ tiêu trả nợ trực tiếp của Chính phủ so với thu ngân sách Nhà nước có thể có năm vượt 25% cũng như tạo ra áp lực lạm phát.

Thẩm tra, Ủy ban Kinh tế nhất trí với sự cần thiết thực hiện chính sách tài khóa, tiền tệ để hỗ trợ Chương trình Phục hồi và Phát triển kinh tế - xã hội.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh. Ảnh: Đ.X

“Ủy ban Kinh tế tán thành việc chấp nhận thâm hụt ngân sách Nhà nước tăng ở mức cao hơn, mỗi năm tăng khoảng 1% đến 1,2% GDP trong 2 năm thực hiện Chương trình (2022-2023)”, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho hay.

Với một số chỉ tiêu khác liên quan đến kế hoạch tài chính quốc gia, vay và trả nợ 5 năm, cơ quan thẩm tra đề nghị trước mắt cân nhắc việc điều chỉnh; thực hiện điều chỉnh linh hoạt trong 2 năm 2022-2023 nhưng cần có giải pháp để phấn đấu đạt các chỉ tiêu tài chính quốc gia 5 năm vào cuối giai đoạn 2021-2025.

Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị cân nhắc quy mô, liều lượng của việc miễn, giảm thuế; tiếp tục nghiên cứu biện pháp cho trừ bổ sung theo tỷ lệ nhất định trên cơ sở chi phí thực tế để tính thuế thu nhập doanh nghiệp, áp dụng trong ngắn hạn. Tăng thuế đối với giao dịch chứng khoán, bất động sản, lĩnh vực kinh doanh trên nền tảng kỹ thuật số hoặc tăng thuế tiêu thụ đặc biệt đối với một số mặt hàng cần hạn chế tiêu dùng.

Về chi cho đầu tư phát triển, cơ quan thẩm tra đề nghị rà soát kỹ danh mục đề xuất, bảo đảm hiệu quả thiết thực, phù hợp với quy định, phù hợp với khả năng hấp thụ, giải ngân vốn đầu tư công.

Với chính sách hỗ trợ lãi suất, đa số ý kiến trong cơ quan thẩm tra nhất trí, tuy nhiên, đề nghị cần tập trung vào một số ngành, lĩnh vực quan trọng, các doanh nghiệp, hợp tác xã, hộ kinh doanh có khả năng trả nợ, có khả năng phục hồi hoặc được bảo lãnh tín dụng.

Đồng thời, chú trọng khoản vay tạo dư địa cho phục hồi và phát triển như việc cải tạo chung cư cũ; xây dựng nhà ở xã hội, nhà cho công nhân thuê và thuê mua… quy định rõ đối tượng, phạm vi, điều kiện vay vốn; kiểm soát chặt chẽ, tránh trục lợi chính sách.

Ủy ban Kinh tế cũng đề xem xét thêm một số vấn đề như chủ động sử dụng đồng bộ, linh hoạt, hiệu quả các công cụ của chính sách tiền tệ để giảm mặt bằng lãi suất khoảng 0,5% đến 1%, nhất là trong các lĩnh vực ưu tiên; tiếp tục tái cấp vốn và gia hạn vay tái cấp vốn đối với Ngân hàng Chính sách Xã hội để cho người sử dụng lao động vay trả lương cho người lao động cần có giải pháp mang tính khả thi, tổ chức triển khai nhanh trong thực tế.