(Thanh tra) - Nhằm cụ thể hóa và tổ chức thực hiện Nghị quyết số 187/2025/QH15 của Quốc hội về chủ trương đầu tư Dự án đường sắt Lào Cai – Hà Nội – Hải Phòng, Chính phủ đã ban hành Nghị quyết số 127/NQ-CP vào ngày 13/5.
Nghị quyết xác định rõ các mục tiêu, nhiệm vụ và phân công trách nhiệm cho các bộ, ngành, địa phương để triển khai dự án đúng tiến độ, đảm bảo chất lượng, hiệu quả, tuân thủ quy định pháp luật, công khai, minh bạch, và phòng chống tham nhũng, lãng phí. Dự án có quy mô lớn, phạm vi trải dài qua nhiều tỉnh, thành, ứng dụng công nghệ hiện đại và là tuyến đường sắt điện khí hóa đầu tiên tại Việt Nam. Trong bối cảnh nguồn nhân lực ngành đường sắt còn hạn chế và thời gian thực hiện gấp rút, Quốc hội đã cho phép áp dụng nhiều cơ chế, chính sách đặc thù để đảm bảo khả năng triển khai hiệu quả.
Ba nhóm nhiệm vụ chính được Chính phủ giao để tổ chức triển khai Dự án gồm:
1. Xây dựng, ban hành các văn bản quy phạm pháp luật
Nghị quyết nêu rõ, các chính sách đặc thù, đặc biệt của Dự án quy định tại Điều 3 Nghị quyết số 187/2025/QH15 đã được Quốc hội cho phép áp dụng tương tự như Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam sẽ thực hiện theo các văn bản quy phạm pháp luật hướng dẫn như đối với Dự án đường sắt tốc độ cao trên trục Bắc - Nam; riêng đối với chính sách quy định tại khoản 18 Điều 3 Nghị quyết số 187/2025/QH15 của Quốc hội được tích hợp vào Nghị định hướng dẫn thiết kế kỹ thuật tổng thể do Bộ Xây dựng chủ trì.
2. Triển khai thực hiện Dự án
Bộ Xây dựng là cơ quan chủ quản, phối hợp với các bộ, ngành, địa phương có liên quan, tổ chức lập, trình Thủ tướng Chính phủ quyết định phê duyệt Dự án và tổ chức triển khai đáp ứng tiến độ yêu cầu. Chính phủ yêu cầu cần thực hiện một số nhiệm vụ chủ yếu sau:
Bộ Xây dựng trình Thủ tướng Chính phủ ủy quyền cho Bộ trưởng Bộ Xây dựng thực hiện các nội dung thuộc thẩm quyền của người quyết định đầu tư, bao gồm nhưng không giới hạn các nội dung sau: Quyết định giao chủ đầu tư thực hiện dự án; Phê duyệt kế hoạch lựa chọn nhà thầu trong quá trình thực hiện; Chấp thuận Danh mục tiêu chuẩn áp dụng cho Dự án; Chấp thuận hồ sơ thiết kế các yếu tố cơ bản của Dự án trong quá trình lập báo cáo nghiên cứu khả thi (hướng tuyến, nhà ga,…) làm cơ sở để Chủ đầu tư phê duyệt hồ sơ cắm cọc giải phóng mặt bằng, bàn giao cho địa phương thực hiện.
Ủy ban nhân dân các địa phương sẽ chủ trì tổ chức thực hiện công tác thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ tái định cư trên cơ sở hồ sơ từng phần trong phương án giải phóng mặt bằng do Chủ đầu tư bàn giao; Chủ tịch Ủy ban nhân dân các địa phương quyết định đầu tư hoặc giao người đứng đầu cơ quan trực thuộc của địa phương quyết định đầu tư các dự án liên quan trong công tác giải phóng mặt bằng, tái định cư, di dời hạ tầng kỹ thuật (điện, nước, viễn thông,…) phục vụ Dự án và không phải lập chủ trương đầu tư.
Các tỉnh, thành phố chủ động ứng trước vốn ngân sách địa phương để thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho Dự án.
Tiến độ thực hiện được xác định rất cụ thể: Trong tháng 5/2025: Hoàn thành thủ tục phê duyệt dự án hỗ trợ kỹ thuật; lựa chọn nhà thầu tư vấn, chỉ định thầu lập thiết kế kỹ thuật. Từ tháng 6 – 9/2025: Khảo sát, lập và phê duyệt thiết kế kỹ thuật; hoàn tất một số gói thầu. Tháng 7/2025: Đàm phán, ký kết Hiệp định xây dựng cầu biên giới với Trung Quốc. Tháng 8/2025: Trình Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Báo cáo nghiên cứu khả thi. Tháng 12/2025: Khởi công xây dựng. Từ tháng 4/2025 đến 9/2026: Di dời các công trình điện. Năm 2025: Đồng loạt khởi công xây dựng khu tái định cư. Dự án phấn đấu hoàn thành chậm nhất vào năm 2030. Bộ Xây dựng được giao rà soát, đăng ký nhu cầu vốn; Bộ Tài chính chủ trì tham mưu bố trí nguồn vốn cho Dự án.
Bộ Xây dựng rà soát, đăng ký nhu cầu vốn; Bộ Tài chính chủ trì tham mưu Chính phủ cân đối bố trí đủ nguồn vốn để thực hiện.
3. Triển khai thực hiện nhiệm vụ phát triển đô thị theo định hướng phát triển giao thông (TOD) tại các ga đường sắt
Chính phủ yêu cầu các địa phương chủ trì, phối hợp với các bộ, ngành chủ trì rà soát, điều chỉnh quy hoạch phân khu, quy hoạch chi tiết vùng phụ cận ga đường sắt, điều chỉnh các chỉ tiêu quy hoạch, kiến trúc, hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng xã hội (nếu cần) để triển khai dự án khai thác quỹ đất theo mô hình TOD.
Tổ chức lập, phê duyệt dự án khai thác quỹ đất theo mô hình TOD tại các ga đường sắt; bố trí nguồn vốn ngân sách địa phương để triển khai công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và phát triển vùng lân cận và tổ chức đấu giá quỹ đất vùng phụ cận ga đường sắt để phát triển đô thị theo quy định của pháp luật.
