Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thị Kim Thúy (đoàn TP Đà Nẵng) phát biểu tranh luận. Ảnh: P.Thắng

Trong phiên thảo luận kinh tế - xã hội sáng 1/11 tại Quốc hội, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thị Kim Thúy (đoàn TP Đà Nẵng) tranh luận với Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa Giáo dục Nguyễn Thị Mai Hoa (đoàn Đồng Tháp) về cơ sở giao Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức biên soạn 1 bộ sách giáo khoa của Nhà nước.

“Theo đại biểu Hoa, Nghị quyết 88 của Quốc hội về đổi mới chương trình, sách giáo khoa phổ thông là nghị quyết gốc. Tôi khẳng định, Luật Ban hành Văn bản quy phạm pháp luật không hề có khái niệm nghị quyết gốc và cũng phân biệt cấp độ các nghị quyết của Quốc hội. Dù đại biểu Hoa có coi Nghị quyết 122 của Quốc hội là gì thì tổ chức, cá nhân liên quan vẫn phải thực hiện nghị quyết này”, bà Thúy nhấn mạnh.

Đại biểu Thúy cho hay, theo Luật Ban hành Văn bản quy phạm pháp luật, trường hợp các văn bản do cùng một cơ quan ban hành mà có quy định khác nhau về cùng một vấn đề thì áp dụng quy định của văn bản quy phạm pháp luật ban hành sau.

Hơn nữa, Luật Giáo dục năm 2019 chỉ quy định thực hiện xã hội hóa việc biên soạn sách giáo khoa mà không quy định nhiệm vụ tổ chức biên soạn sách giáo khoa của Bộ Giáo dục và Đào tạo.

“Tôi xin hỏi Luật Giáo dục có phải văn bản quy phạm pháp luật gốc không? Dĩ nhiên Quốc hội khóa này có quyền ban hành 1 nghị quyết khác với Nghị quyết 122 nhưng có nên làm một việc xã hội đã làm?”, nữ đại biểu đoàn Đà Nẵng nêu.

Nhấn mạnh việc thay đổi một chính sách giữa chừng cần có thời gian để nghiên cứu tham khảo kinh nghiệm thế giới, đánh giá tác động cẩn thận, bà Thúy dẫn lại báo cáo giám sát, phục lục 7 tổng hợp đề xuất kiến nghị của Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương dài 35 trang với 282 nội dung.

Riêng với Bộ Giáo dục và Đào tạo là 114 nội dung. Tại trang 26 số thứ tự 208 có kiến nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo chủ trì biên soạn 1 bộ sách giáo khoa của 2 địa phương.

“Tôi cho rằng thay vì Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức biên soạn 1 bộ sách giáo khoa thì tập trung chỉ đạo biên soạn sách giáo khoa cho trẻ em khiếm thính, khiếm thị, sách giáo khoa dạy tiếng dân tộc thiểu số cấp thiết hơn.

Thực tế một số ý kiến cho rằng, phải có một bộ sách khoa chuẩn, hiểu như vậy là không đúng với Nghị quyết 88. Theo nghị quyết này, dù Bộ Giáo dục và Đào tạo có đứng ra tổ chức biên soạn một bộ sách giáo khoa hay không thì bộ sách ấy cũng phải được thẩm định, phê duyệt công bằng với các sách giáo khoa do tổ chức, cá nhân khác biên soạn”, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Xã hội Nguyễn Thị Kim Thúy nêu quan điểm.

Bà Thúy nói thêm rằng, “đúng là ngày xưa, ta chỉ học 1 bộ sách giáo khoa, chỉ ăn khoai sắn cũng nên người, nhưng mỗi thời mỗi khác, không thể bắt ngày nay giống ngày xưa được. Bây giờ con cháu ta phải ăn uống đầy đủ mới cải tạo được tầm vóc để sánh vai với các cường quốc năm châu”.

Trước đó, nêu ý kiến tranh luận với đại biểu Nguyễn Duy Thanh (đoàn Cà Mau) tại chiều 31/10, đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa cho rằng, Nghị quyết 88 là nghị quyết gốc và yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo làm một bộ sách giáo khoa.

Đại biểu Nguyễn Thị Mai Hoa cho rằng, Nghị quyết 88 là nghị quyết gốc và yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo làm một bộ sách giáo khoa. Ảnh: P.Thắng

Đến năm 2020, do sắp vào năm học mới mà chưa có bộ sách giáo khoa của Bộ Giáo dục và Đào tạo biên soạn nên Quốc hội cho phép nếu có một bộ sách giáo khoa của một môn xã hội hóa thì không dùng ngân sách biên soạn.

“Tuy nhiên, qua giám sát chúng tôi thấy rất cần thực hiện trách nhiệm của Nhà nước xây dựng chương trình sách giáo khoa”, bà Hoa nói và khẳng định Nhà nước tham gia biên soạn sách giáo khoa không có nghĩa là không tin tưởng vào xã hội hóa mà để hoàn toàn chủ động trong mọi tình huống.

Nghị quyết 88 năm 2014 của Quốc hội nêu rõ chủ trương xã hội hóa biên soạn sách giáo khoa. Ngoài ra, để chủ động triển khai chương trình giáo dục phổ thông mới, Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức biên soạn một bộ với kinh phí 16 triệu USD từ nguồn vốn vay của Ngân hàng Thế giới.

Vì nhiều lý do, Bộ Giáo dục và Đào tạo không thực hiện được việc này. Quốc hội sau đó đồng ý nếu mỗi môn học đã có ít nhất một bộ sách giáo khoa được thẩm định, phê duyệt thì không dùng ngân sách để biên soạn sách giáo khoa của môn đó nữa.

Từ năm 2020, lộ trình thay sách giáo khoa mới bắt đầu được thực hiện, ở mỗi khối lớp đều có ít nhất ba bộ sách giáo khoa để các nhà trường, phụ huynh chọn lựa. Đến năm học này, việc thay sách ở cấp tiểu học đã thực hiện đến lớp 4, cấp THCS đến lớp 8, cấp THPT đến lớp 11.

Tại nghị quyết giám sát chuyên đề về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông ngày 18/9 của Ủy ban Thường vụ Quốc hội lại cho rằng, việc Bộ Giáo dục và Đào tạo không tổ chức biên soạn được một bộ sách giáo khoa theo Nghị quyết số 88 là “chưa thực hiện đầy đủ trách nhiệm của Nhà nước”.

Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 88 về việc giao Bộ Giáo dục và Đào tạo tổ chức việc biên soạn một bộ sách giáo khoa.

Đại biểu Nguyễn Duy Thanh (đoàn Cà Mau) cho rằng, đoàn giám sát đề nghị Bộ Giáo dục và Đào tạo biên soạn một bộ sách giáo khoa phổ thông là quay lại tình trạng độc quyền, đi ngược xu hướng quốc tế.

Theo ông Thanh, cơ sở pháp lý, đề xuất Bộ Giáo dục và Đào tạo tham gia biên soạn sách giáo khoa không phù hợp với Nghị quyết Quốc hội năm 2020 và Luật Giáo dục năm 2019. Bởi hai văn bản này đã điều chỉnh Nghị quyết 88 của Quốc hội về việc biên soạn một bộ sách giáo khoa.

“Không nên biến xã hội hóa thành thương mại hóa sách giáo khoa” Giơ biển tranh luận, đại biểu Trần Văn Sáu (Đồng Tháp) nêu rõ đến giờ này chưa có nghị quyết nào phủ quyết Nghị quyết 88. Đại biểu Trần Văn Sáu (Đồng Tháp)   Ông dẫn lại Nghị quyết 88 yêu cầu Bộ Giáo dục và Đào tạo biên soạn một bộ sách giáo khoa và đến 2020 mới có Nghị quyết 122. Trong 6 năm đó, tại sao Bộ Giáo dục và Đào tạo không triển khai thực hiện biên soạn 1 bộ sách giáo khoa. “Chúng ta đẩy toàn bộ biên soạn sách giáo khoa ra xã hội hóa cho nên dẫn tới câu chuyện sách giáo khoa thả nổi, giá tăng, không kiểm soát được..”, ông Sáu nói. Cho rằng, xã hội hóa giáo dục là đúng nhưng Nhà nước phải giữ vai trò chủ đạo, theo ông Sáu, “không nên biến xã hội hóa thành thương mại hóa sách giáo khoa”. “Thực tế, ở lĩnh vực nào khi xã hội hóa đều hạ giá nhưng riêng sách giáo khoa càng xã hội hóa thì giá càng tăng. Đây là nghịch lý, không có căn cứ nào để đảm bảo giá sách giáo khoa không tăng", ông Sáu nói và cho rằng điều này trái với Nghị quyết 122. Ông nói thêm đi tiếp xúc cử tri ở đâu cũng kêu giá sách giáo khoa tăng.